10 başlıkta kamuda servis hizmeti nedir ne değildir?

Kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında servis aracı hizmetlerinin kaldırılması milyonlarca kamu çalışanının tepkisini çekti. Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, toplu sözleşme kazanımlarının hukuka aykırı bir şekilde engellendiğini ve bu durumun yargıya taşındığını hatırlatarak kamu çalışanlarının hakkını savundu. Yalçın, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile yapılan görüşmede servis hizmeti, koruyucu giyim ve fazla çalışma ücreti gibi kazanımların engellenmesinin hukuka aykırı olduğunu ifade etti. Bu bağlamda, kazanımların hukuk devleti ilkesi gereğince korunması gerektiğini vurguladı.

Yalçın, Memur-Sen olarak kamuda servis hizmetinin ne olup olmadığına ilişkin 10 madddelik bilgi notu hazırladıklarını da duyurdu.

2021 yılında çıkarılan Tasarruf Tedbirleri Genelgesi'nde servis hizmetine ilişkin “kurumların birlikte ihale etmeleri” gibi önerilerde bulunulduğunu aktaran Yalçın ancak 2024 yılında çıkarılan yeni genelgede bu hizmetlerin “sonlandırılacağı” şeklinde bir düzenleme yapıldığını belirtti. Bu durumun, Anayasa, Uluslararası Sözleşmeler ve 4688 sayılı Kanun’a aykırı olduğunu ifade eden Yalçın, servis hizmetinin sosyal maliyet üreten bir uygulama haline geldiğini ve bu durumun sosyal hayatı olumsuz etkileyebileceğini bildirdi. 

Yalçın, toplu sözleşme hükümlerinin başka bir kurul veya mercinin onayına sunulamayacağını ve bu hükümlerinin Anayasa ve uluslararası sözleşmelerin üstünlüğü altınday olduğunu belirterek, yapılan hukuka aykırı düzenlemelere karşı yargı sürecinin başlatıldığını açıkladı. Ayrıca, servis hizmetinin devam etmesi gerektiğini ve bu hizmetin toplu taşıma sisteminin en verimli ve etkili taşıma yöntemi olduğunu vurguladı.

Ali Yalçın şunları kaydetti:

"Dava konusu olan “Genelge” geri çekilmeli, servis sözleşmeleri yenilenmeli, masaya güven zedelenmemelidir

Toplu Sözleşme masasında “OLMAZ” denilen tekliflerimizin müzakere/mücadele sonucu olduğunu gördük fakat “OLUR” denilerek kazanıma dönüştürdüğümüz hükümlerin toplu sözleşme hükmü yok sayılarak doğrudan engellendiğini yeni görüyoruz.

Hazine ve Maliye Bakanı Sayın 
@memetsimsek
 ile yaptığımız görüşmede toplu sözleşme hükmüne rağmen; 
▪️Servis Hizmeti, 
▪️Koruyucu Giyim, 
▪️Fazla Çalışma Ücreti 
kazanımlarımızın engellenmesinin hukuka aykırı olduğunu, bu durumu yargıya taşıdığımızı, kazanımların hukuk devleti ilkesi gereğince engellenmemesi gerektiğini ifade ettik. Sn. Bakanın bu konudaki haklılığımızı gördüğünü müşahede ettik.

2021 yılında çıkarılan Tasarruf Tedbirleri kapsamında yer verilen Servis Hizmetine yönelik “kurumların birlikte ihale etmeleri” gibi tavsiye ve öneri niteliğinde olan düzenleme; 2024 yılında çıkarılan Tasarruf Tedbirlerinde “servis hizmeti sonlandırılacak” dayatmasıyla doğrudan Anayasa, Uluslararası Sözleşmeler ve 4688 sayılı Kanuna aykırı olacak şekilde düzenleniyor. 

Servis Hizmeti 10 yıla yakın süredir sorunsuz, eksiksiz ve tereddütsüz uygulanarak; başta kamu görevlilerimiz olmak üzere sosyal hayatın bütün bireylerini olumlu etkileyen bir kazanımdır. Servis hizmetine ilişkin sözleşmelerin yenilenmemesi tasarruf değil aksine sosyal maliyet üretmektedir. 

10 başlıkta Servis Hizmeti kazanımımız hakkında bilinmesi gerekenleri ve gerçekleri sıralıyoruz. 

Anayasa, Uluslararası Sözleşmeler, 4688 sayılı Kanun ve toplu sözleşme taraflarının kararlarına aykırı hareket edilmeyeceğine, servis sözleşmelerinin yenilenmesi noktasında kurumlara serbestlik tanınacağına, toplu sözleşme hükümlerine uygun hareket edilmesi noktasında hassas davranılacağına inanıyorum.

Aksi bir durum; hukuka riayet etmemek, taraf olarak atılan imzayı inkar etmek olacaktır."

Ali Yalçın, hazırladıkları "Servis Hizmeti Hakkında Bilinmesi Gerekenler ve Gerçekler" adlı broşürü de paylaştı.

İşte o broşürün tam metni:

Servis Hizmeti Hakkında BİLİNMESİ GEREKENLER ve GERÇEKLER

1. Kamuda Servis Hizmeti Nedir?
   Servis hizmeti; Bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların merkez teşkilatında görev yapan kamu görevlileri ile taşra teşkilatında var olan servis hizmetinden yararlanan kamu görevlilerini kapsamaktadır.

2. Servis Hizmeti İle Ne Zaman Kazanıldı?
   Servis Hizmeti, 2013 yılında gerçekleştirilen 2. Dönem Toplu Sözleşmede Hizmet Kollarında hüküm altına alınarak 2014 ve 2015 yıllarında hayata geçirilmiş, 3. Dönem Toplu Sözleşmede kapsamı genişletilerek Genel Toplu Sözleşme içerisine alınmıştır. 6. Dönem Toplu Sözleşmesiyle de taşra teşkilatını kapsaması sağlanmıştır.

3. Servis Hizmetinin Sunulması Esas Mıdır?
   7. Dönem Toplu Sözleşme’nin 23 üncü maddesi birinci fıkrası “(1) Bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların merkez teşkilatında görev yapan personelin mesaiye geliş ve gidişleri için servis hizmeti yaparlar. Servis hizmeti taşra teşkilatını da kapsayacak şekilde genişletilmiştir.” şeklinde hükme bağlanmıştır. Bu düzenleme ile hem merkezde hem de taşrada, çalışan kamu görevlileri için kamu idaresi toplu sözleşmede bu maliyeti karşılamayı taahhüt etmiş, sağlanamadığı durumlar ise istisna olarak düzenlenmiştir.

4. Servis Hizmetinin Sunulmadığı Durumlar Nelerdir?
   Servis Hizmetinin sunulamadığı durumlar; personelin oturduğu ilçede servis hizmeti için yeterli personel sayısının bulunmaması, güvenlik, iklim koşulları nedeniyle uygun araç bulunamaması ve benzeri nedenler çerçevesinde 7. Dönem Toplu Sözleşmede düzenlenmiş ve bu personellere (var olan servis hizmetinden yararlananların toplu taşıma kartı verilmesi kararlaştırılmıştır.

5. Servis Hizmeti İlk Defa Mı Tasarruf Tedbirlerine Konu Oldu?
   2021/14 sayılı Tasarruf Tedbirleri konulu Genelge’de Servis Hizmetine ilişkin “kurumların birlikte ihale etmeleri” gibi “önemli” nitelikte tasarruflara bulunmuştu; 2024/7 sayılı Tasarruf Tedbirleri konulu Genelge’de ise doğrudan toplu sözleşme hükmüne müdahale olacak şekilde “toplu taşımaya olan yerlerde personel servisi sunulmayacaktır” şeklinde talimat bulunmuştur. 2024 yılında çıkarılan Tasarruf Tedbirleri Genelgesi ile kazanılmış hak niteliğindeki toplu sözleşme hükmünün askıya alınması ve uygulanmaması söz konusudur.

6. Toplu Sözleşme Hükümlerine Kimler İmza Atıyor?
   7. Dönem Toplu Sözleşme’nin Genele Yönelik bölüm hükmü Hakem Kurulu tarafından karara bağlanmıştır. Servis hizmeti kazanımına imza atanlardan; Sayıştay Başkanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı, Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı, Strateji ve Bütçe Başkan Yardımcısı imza atmıştır.

7. Toplu Sözleşme’de Hükümleri Tasarruf Tedbirleriyle Engellenebilir Mi?
   Kamu görevlileri, Anayasa’nın Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı başlıklı 53 üncü Maddesinin 5 inci fıkrası ve Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 98 sayılı Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi gereğince toplu sözleşme yapma hakkına sahiptir.

   Tarafların kararlaştırdığı ya da Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan Toplu Sözleşme hükümleri; başka bir kurul/kuruluş ya da mercinin onayına sunulmaz. Resmi Gazete’de yayımlanarak doğrudan uygulanmaktadır. Tasarruf Tedbirleri bu gibi bir işlem niteliğindedir, normlar hiyerarşisine göre Anayasa, 4688 sayılı Kanun ve Uluslararası Sözleşmelerin üstünlüğü altındadır.

8. Tasarruf Tedbirleri ile Engellenmeye Çalışılan Servis Hizmeti Yargıya Taşındı Mı?
   Bilindiği üzere; Tasarruf Tedbirleri başlıklı Resmi Gazete’de yayımlanan genelgeye ilişkin Memur-Sen Konfederasyonu yargı sürecini başlatmış, genelgenin yürütmesinin durdurulması ve iptal edilmesi talebiyle dava açılmıştır.

9. Servis Hizmetinin Kaldırılması Tasarruf Sağlayacak Mı?
   Servis hizmeti, toplu taşıma sistemi içerisinde en başarılı, en etkili ve en verimli taşıma sistemidir. Büyükşehirlerde artan nüfus, eğitim dönemi ve mesai saatleri dikkate alındığında; merkezi yerleşimde sağlanan servis hizmeti hem ekonomik olması yönüyle hem de sosyal hayatı kolaylaştırması yönüyle önem arz etmektedir. Servis hizmetinin kaldırılıp yerine toplu taşıma kartı verilmesi ekonomik olarak bir tasarruf sağlamamakla birlikte aynı zamanda büyükşehirlerde yaşayan vatandaşların sosyal hayatını olumsuz etkileyecektir.

10. Servis Hizmeti Devam Edecek Mi?
    Kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticileri idarelere “servis hizmeti verilmesinin yenilenmemesi” noktasında uygulanan baskının ortadan kalkması, kamu-kurumu ve hizmet kolları açısından yapılacak kapsamın genişletilmesi, etkinliğin ve verimliliğin artırılması noktasında toplu sözleşme hükümlerine ilişkin kazanım haklı olarak anlamlı hale gelecektir.

    Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek ise yapılan görüşmelerde Servis Hizmeti maddesinin “mesaiye geliş ve gidişler için servis hizmeti yapılır” şeklinde açık ve net bir hüküm bulunduğunu, tasarruf tedbirleri kapsamında hüküme aykırı olduğu ifade edilmiştir.