2024 yılında kamu kurumlarına verilen açıktan atama izinlerinin şifreleri

Ahmet Ünlü'nün yazısı

2024 yılında kamu kurumlarına verilen açıktan atama izinlerinin şifreleri

2024 yılında kullanılacak açıktan atama izinleri biraz gecikmeli de olsa 02.05.2024 tarihli ve 2024/117 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile açıklandı. Acaba bu karar sonrasında da açıktan atama izni verilebilir mi yoksa bu kararla her şey bitti mi? Bu yazımızda konuyu açıklamaya çalışacağız.

AÇIKTAN ATAMA İZİNLERİNİN BELİRLENME SÜRECİ

Öncelikle açıktan atama konusunu açıklamakta yarar var. Kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadroları olsa dahi bu kadrolara açıktan veya naklen atama yapılabilmesi için izin alınması gerekmektedir. Bu nedenle kamu kurumlarının boş kadrolarına açıktan veya naklen yapılacak atamalar için kullanılmak üzere Cumhurbaşkanı Kararı ile her yıl verilen izinlere açıktan atama izni denilmektedir.

2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 11’nci maddesinde açıktan ve nakil suretiyle atama sayılarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır. Buna göre; 1- Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamına giren kurum ve kuruluşlarının; memur ve öğretim elemanı kadrolarına açıktan veya diğer kurum ve kuruluşlardan nakil suretiyle yapabilecekleri yıllık atama sayısı, bu sayı sınırlamasına tabi tutulmayacak atamalar ile uygulamaya ilişkin hususlar, öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu’nun görüşü alınmak suretiyle Cumhurbaşkanı’nca belirlenir.

2- Bu kapsamda 657 sayılı Kanun’un 59’uncu (istisnai memuriyet kadrolarına yapılan atamalar) ve 92’nci (istifa sonrası atamalar) maddeleri uyarınca yapılabilecek açıktan atamalar için Cumhurbaşkanlığından izin alınması zorunludur. Bu düzenlemenin mahalli idareler personeli için geçerli olmadığını ifade etmemiz gerekiyor. Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik çerçevesinde özel kalem müdürü kadrolarına, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınmaktadır.

3- Öğretim elemanı kadrolarına, devlet yükseköğretim kurumları bünyesindeki birimler, ön lisans, lisans ve lisansüstü programların sayısı, niteliği ve öğrenci sayıları ile yükseköğretim kurumunun eğitim-öğretim dışında yürüttüğü hizmetler dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan norm kadro yönetmeliğine göre ilgili devlet yükseköğretim kurumunca atama yapılır.

AÇIKTAN ATAMA SAYISI İÇİN KANUNİ SINIR BULUNMAMAKTADIR

Yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanı Kararı iç içe geçmiştir. Bazı küçük ayrıntılar olsa da her ikisi de Cumhurbaşkanı tarafından yürürlüğe konulduğu için hiyerarşik bir astlık üstlükten bahsetmenin gereksiz olduğunu düşünüyoruz. Biri hakkında Anayasa Mahkemesi’ne şekil ve esas yönünden iptal davası açılabilirken diğeri hakkında idari yargıda dava açılabilmektedir.

Bu çerçevede, Kararnameye göre hiçbir kamu kurumu tarafından teklif yapılmadan açıktan atama sayıları doğrudan Cumhurbaşkanı’nca belirlenmektedir. 190 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmadan önce açıktan atama sayıları Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda belirlenmekte ve Devlet Personel Başkanlığı’nın bağlı olduğu Bakan ve Maliye Bakanı’nın müşterek teklifi üzerine Başbakan onayı ile kurumlara dağılımı yapılmaktaydı. Yeni sistemde açıktan atamadaki sayı sınırı Cumhurbaşkanı’nca belirlenmektedir. Dolayısıyla kamu kurumlarının memur atamaları için yeni atama izinlerinin alınması zor olmakla birlikte imkan dahilindedir. Yani ihtiyaç halinde yeni açıktan atama izinleri almak kamu kurumlarının Cumhurbaşkanlığı nezdinde yapacağı ikna çabalarına bağlıdır.

Yine 2022 yılından itibaren açıktan atama izinlerine ilişkin olarak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamına giren kamu idare, kurum ve kuruluşlarının memur kadrolarına açıktan veya nakil suretiyle yapabilecekleri atama sayıları kamuoyuna açıklanmamakta ve listeler sadece ilgili kurumlara gönderilmektedir. Dolayısıyla hangi kuruma ne kadar atama izni verildiğini bilme imkanımız bulunmamaktadır.

AÇIKTAN ATAMA İZİNLERİNİN YER ALDIĞI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARINDA NELER YER ALIYOR?

02.05.2024 tarihli ve 2024/117 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kapsamdaki kamu idare, kurum ve kuruluşlarının 2024 yılı için memur kadroları ile öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına açıktan veya nakil suretiyle yapabilecekleri atama sayıları belirlenmiştir. Ayrıca 2024 yılında öğretim üyesi kadrolarına açıktan veya naklen yapılacak atamalar için 6000 açıktan atama izni verilmiştir. Bunların dağılımı YÖK tarafından yapılmaktadır.

Kararın 2’nci maddesinde açıktan atama izni aranmayan atamalar tek tek sayılmıştır. Daha önce mülga 190 sayılı KHK’nin açıktan ve nakil suretiyle atama sayılarını düzenleyen ek 7’nci maddesinde yer alan düzenlemeler küçük ilavelerle aynen muhafaza edilmiştir. Burada dikkat çeken en önemli husus ise 2023 yılından farklı olarak 375 sayılı KHK’nin ek 37 nci maddesi uyarınca yapılacak atamaların açıktan atama izni verilen sayıdan düşülmemesidir.

Sağlık Bakanlığının sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına ait kadrolarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 92’nci maddesi kapsamında yapılacak atamalar açıktan atama izni verilen sayılara tabi olmamakla birlikte bunlar için Cumhurbaşkanlığından izin alınmasına gerekmektedir. 2023 yılında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60’ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca mali hizmetler uzman yardımcısı unvanlı kadrolara yapılacak atamalar açıktan atama izni verilen sayıdan düşmezken 2024 yılında düşecektir. Yine Sağlık Bakanlığı ile Sağlık Bilimleri Üniversitesinin birlikte kullanım protokolü imzaladığı eğitim ve araştırma hastanelerinde görev yapan personelden Sağlık Bilimleri Üniversitesine bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin profesör, doçent ile 1/1/2024 tarihindeki profesör ve doçent ünvanlı dolu kadro sayısının binde yirmi beşini geçmemek üzere doktor öğretim üyesi ünvanlı kadrolarına yapılacak atamalar da sınırlamaya tabi değildir. Ayrıca, 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kadrolar, ilgili mevzuatı uyarınca atama işleminin gerçekleşmesiyle birlikte ihdas olmuş sayılan kadrolar ile bakan müşaviri kadrolarına yapılacak atamalar da açıktan atama sayısının kapsamı dışındadır. Ancak, bakan müşaviri kadroları istisnai memuriyet kadrolarından olduğu için Kararnameye göre bu kadrolara atama yapılabilmesi için Cumhurbaşkanlığından izin alınması gerekmektedir. Bununla birlikte bu kadrolara yapılan atamalar verilen atama izni sayısından düşmemektedir. Yeni sistemde Bakan Müşaviri atamalarının Cumhurbaşkanı tarafından yapılmadığını ve atamaların da Resmi Gazete’de yayınlanmadığını ifade etmek isteriz.

2023 YILINDA İŞLEMİ DEVAM EDEN ATAMALAR İÇİN İZİN ALINMAYACAK

Karara göre, 2023 yılında verilmiş bulunan açıktan ve naklen atama izinleri dâhilinde 31/12/2023 tarihi itibarıyla; 1- Naklen atama işlemlerinde, muvafakat talebi söz konusu personelin görev yaptığı kurum veya kuruluşa gönderilmiş bulunan, 2- Açıktan yapılacak atamalarda sınav ilanı yapılan, 3- Kamu Personel Seçme Sınavı sonuçlarına göre yerleştirme yapılması Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’ndan talep edilen ve 2023 yılında sonuçlandırılamayan atama işlemleri, 2023 yılında verilmiş bulunan atama izinlerinden kullanılması kaydıyla 2024 yılında tamamlanabilecektir. Ayrıca, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemleri sebebiyle 31/12/2023 tarihi itibarıyla tamamlanamamış atama işlemleri, işlemin ait olduğu yıl atama izninden kullanılması kaydıyla 2024 yılında tamamlanabilecektir.

İSTIFA SONRASI ATAMALAR İÇİN AYRILAN KONTENJANLARDA DEĞİŞİKLİK OLDU MU?

Karara göre Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte belirtilen usül ve esaslar çerçevesinde personel alımına öncelik verilmesi ve genç işgücünün kamu yönetimine kazandırılması amacıyla; verilen atama izin sayısının en fazla yüzde 2’si, daire başkanı ve daha üst yönetici kadroları ile kariyer meslek kadrolarına yapılacak atamalar hariç olmak üzere 657 sayılı Kanunun 92’nci maddesi uyarınca yapılacak atamalar için kullanılabilecektir. Atama izin sayıları 50 adedin altında kalan kurumlarda ise bu sayı 1 adet olarak uygulanacaktır.