25 yaş altındaki gençlerin GSS prim borcu sorunu çözülecek mi?

Karar Gazetesi yazarı Eyüp Sabri Demirci, 25 yaş altındaki gençlerin Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçları nedeniyle yaşadığı sıkıntılara ve mevcut mevzuatın eşitsizliğine dair yazısında önemli tespitlerde bulundu. Demirci, özellikle 2008 sonrası değişen sosyal güvenlik mevzuatının, gençlerin sağlık hizmetlerinden eşit şekilde yararlanabilmesi için yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtti.

Sosyal güvenlik mevzuatına göre, 1 Ekim 2008 öncesi sağlık hizmetlerinden faydalanan kız çocukları, sigortalı, emekli veya evli olmamaları kaydıyla, yaş şartı aranmaksızın anne ya da babaları üzerinden sağlık hizmeti alabiliyor. Erkek çocuklar ve 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olmayan kız çocukları ise eğitim durumuna göre 18 yaşını, lise ve çıraklık eğitimi görmeleri halinde 20 yaşını, üniversite eğitimi almaları durumunda ise 25 yaşını doldurdukları tarihe kadar ebeveynlerinin üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor. Bu uygulama, gençlerin eğitim hayatları devam ettiği sürece iki yıl daha uzatılabiliyor.

Ancak, 25 yaşın altındaki çocuklar bu sürelerin ardından GSS kapsamında prim ödemek zorunda kalıyor. Yazar Demirci, özellikle prim borçlarının, ailedeki gelir durumuna göre gençlere çıkarılmasının haksızlık yarattığını ifade etti. GSS’li çocukların, aile geliri dikkate alınarak yapılan gelir testi sonrasında, asgari ücretin üçte birinden fazla geliri bulunan ailelerin çocukları, her ay 600,08 TL prim ödemek zorunda kalıyor. Ailede işsiz olan, hiçbir geliri bulunmayan gençler ise, bu borçların kendilerine çıkarılmasından dolayı mağdur oluyor.

Demirci, “Aile içindeki gelire bakılarak prim borcu çıkartılıyorsa, bu borcun anne ya da babaya çıkartılması gerektiği sorgulanmalıdır. Eğer prim borcu işsiz çocuğa çıkarılacaksa, o zaman gençlerin gelirine bakılmalı ve aile geliri dikkate alınmamalıdır” dedi. Yazar, ayrıca primlerini anne ve babası ödemeyen gençlerin, GSS borçları 60 günü geçtiğinde sağlık hizmetlerinden yararlanamadığına da dikkat çekti. 

Bir diğer problem ise, 18 yaşını dolduran ve eğitimine devam eden bakmakla yükümlü olunmayan çocuklarla ilgili. 18 yaşından sonra, herhangi bir sigortalı işi olmayan bu çocuklar, gelir testi sonuçlarına göre GSS primlerinin devlet tarafından karşılanıp karşılanmayacağına karar veriliyor. Ancak 2016 yılında yapılan yasal düzenleme ile, lise ya da yükseköğretimden mezun olduktan sonra iki yıl süreyle primler devlet tarafından karşılanmaya başlandı. Demirci, bu durumun adaletsiz olduğunu, çünkü mezuniyet sonrasında iki yıl boyunca primlerin devlet tarafından karşılandığını ancak eğitim gördükleri süre zarfındaki primlerin neden devlet tarafından ödenmediğini sorguladı.

Demirci, yazısında, "Sosyal devlet ilkesi gereği, 25 yaş altındaki GSS’li çocukların prim maliyetlerinin devlet tarafından karşılanması gerektiğini" belirtti. Ayrıca, devlet memuru çocuklarının sağlık hizmetlerinden avantajlı bir şekilde yararlanmasının, tüm gençler için eşitlenmesi gerektiğini savundu. GSS kapsamındaki primlerin, 25 yaş altındaki tüm çocuklar için eşit hale getirilmesi gerektiğini ifade eden Demirci, bu düzenlemenin hakkaniyet açısından önemli olduğunu vurguladı.

Sonuç olarak, Demirci, GSS prim borçları ve gelir testine dayalı eşitsizliklerin giderilmesi için yasal düzenlemelerin yapılmasını ve gençlerin sağlık hizmetlerinden eşit şekilde faydalanmalarının sağlanmasını talep etti.