AYM 2024'te 551 bin bireysel başvuruyu sonuçlandırdı
Yüksek Mahkeme, özellikle yargılamanın makul sürede yapılmaması ve adil yargılanma hakkı ihlallerinde yoğun kararlar aldı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 31 Aralık 2024 itibarıyla bireysel başvuru mekanizması kapsamında kaydettiği önemli istatistiklerle dikkat çekti. Kurumun internet sitesinde yayımlanan verilere göre, 2012 yılından bu yana toplam 650 bin 453 bireysel başvuru yapıldı ve bunların 551 bin 913'ü sonuçlandırıldı. AYM'nin başvuruları sonuçlandırma oranı yüzde 84,9 olarak gerçekleşirken, derdest dosya sayısı ise 98 bin 540 olarak kaydedildi.
Sonuçlandırılan Başvuruların Detayları
Yüksek Mahkeme, sonuçlandırdığı başvurularda şu kararları aldı:
456 bin 476 başvuruda kabul edilemezlik kararı verildi.
78 bin 3 başvuruda en az bir hakkın ihlal edildiği tespit edildi.
13 bin 750 başvuruda idari ret kararı alındı.
2 bin 180 başvuruda diğer kararlar verildi.
1504 başvuruda ise hak ihlali olmadığı kararı çıktı.
En Sık İhlal Edilen Haklar
AYM, bir veya birden fazla hakkın ihlal edildiğine hükmettiği 79 bin 251 başvuruda şu sonuçlara ulaştı:
56 bin 443 başvuruda yargılamanın makul sürede yapılmadığı tespit edildi.
6 bin 828 başvuruda adil yargılanma hakkının ihlal edildiği belirlendi.
5 bin 623 başvuruda mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna varıldı.
4 bin 432 başvuruda ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiği saptandı.
1706 başvuruda özel hayat ve aile hayatına saygı haklarının ihlal edildiği görüldü.
Norm Denetimi Başvuruları
Norm denetimi başvurularında da AYM aktif bir süreç yürüttü. 2012 ile 2024 arasında yapılan toplam 2 bin 159 norm denetimi başvurusundan 499'u iptal davası, 1660'ı ise itiraz başvurusu olarak kaydedildi. Bu başvurulardan 2 bin 44'ü karara bağlandı.
2024 yılı içinde sonuçlandırılan norm denetimi başvurularında ise şu kararlar alındı:
37 iptal davasından 34'ünde iptal kararı verildi.
3 davada ise ret kararı çıktı.
196 itiraz başvurusundan 44'ünde iptal kararı alındı.
126'sında ret, 26'sında ise birleştirme yönünde karar verildi.
Değerlendirme
AYM'nin verileri, özellikle yargılama süreçlerinin uzun sürmesi ve adil yargılanma hakkı ihlallerinin Türkiye'deki temel hak ve özgürlükler açısından ciddi bir sorun olduğunu ortaya koydu. Kurumun yüksek sayıda başvuruyu sonuçlandırması, vatandaşların hukuki haklarını arama konusundaki taleplerini karşılamaya yönelik çabalarını gösteriyor olsa da, çözülmesi gereken önemli sorunlar halen gündemde bulunuyor.
Bu bağlamda, AYM'nin 2024 yılında sunduğu istatistikler, Türkiye'de hukuk sisteminin etkinliğini ve insan haklarının korunmasını değerlendirmede önemli bir referans noktası oluşturuyor.
Bakmadan Geçme
