Belediye başkanlarının mal beyanı tartışması: Açıklamaları kanuna uygun mu?

Belediye başkanlarının mal bildiriminde şeffaflık konusu, hukuki açıdan da önem arz ediyor. Bu konuda mevzuat neyi vazediyor? Ayrıca kamu görevlilerinin mal beyanını kamuoyuna açıklamaları hukuka uygun mu? ..Ve daha birçok soru cevap bekliyor.

MEMUR5.COM editörü, 31 Mart yerel seçimleri öncesi belediye başkanları ve adaylar arasınki "mal beyanı" tartışmaların kamu personel rejimi açısından analiz etti.

Şeffaflık kamu yönetiminde arzu edilen ve özlenen bir durum. Seçilenlerin mal beyanında şeffaf davranarak göreve başladığı andaki mal varlığı ile görevi tamamladığındaki mal varlığının izah edilebilir olması mevzuat gereği olması zorunlu bir durum.

3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu, seçimle iş başına gelenlerden Muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri hariç mal beyanında bulunmaları gerektiğini zorunlu kılmakta. Seçimle gelinen görevlerde seçimin kesinleşmesi tarihini izleyen iki ay içinde mal beyanında bulunulması gerekmekte.

Ayrıca, Kanun kapsamındaki görevlere devam edenler, sonu (0) ve (5) ile biten yılların en geç Şubat ayı sonuna kadar bildirimlerini yenilemek zorundadırlar. Yani seçilen belediye başkanları hem göreve başladıklarında hem de 2025 yılının Şubat ayında mal beyanında bulunmak zorunda.

Ayrıca, eşleri velayeti altındaki çocukları ve kendilerinin şahsi mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduğunda, değişikliği izleyen bir ay içinde yeni edindikleri mal, hak, gelir, alacak ve borçlara münhasır olmak üzere ek mal bildirimi vermek mecburiyetinde.

Mal bildirimleri gizlidir ve ilgililer dışında açıklanamaz.

Kanunun 9 uncu maddesinde şu hüküm yer alıyor:

"Mal bildirimleri, özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bildirimde bulunanın özel dosyasında saklanır. Bildirimlerin içeriği hakkında, 20 nci madde hükmü dışında hiçbir şekilde açıklama yapılamaz ve bilgi verilemez. Ayrıca mal bildirimlerindeki bilgiler ve kayıtlar esas alınarak içeriği hakkında yayında bulunulamaz.

Ancak, Kamu Görevlileri Etik Kurulu mal bildirimlerini gerektiğinde inceleme yetkisine sahiptir. Mal bildirimlerindeki bilgilerin doğruluğunun kontrolü amacıyla ilgili kişi ve kuruluşlar (bankalar ve özel finans kurumları dahil) talep edilen bilgileri en geç otuz gün içinde Kurula vermekle yükümlüdürler." 

Bu nedenle Kanunda gerekli değişilik yapılmadığı sürece adayların şeffaflık adına mal beyanlarını açıklamaları iyi bir şey olmakla birlikte açıkça kanuna aykırılık teşkil eder. Daha açık ifadeyle Kanuna göre ilgililer mal beyanlarını istedikleri gibi açıklayamazlar.