Bölgesel asgari ücret geri mi geliyor?

Asgari ücretle çalışanlar, 2025 yılı için bekledikleri zam oranlarını merakla bekliyor. Ancak bu süreçte, ara zamın kaldırılması ve asgari ücretin yükseltilmesi konuları daha da önem kazandı. Uzmanlar ise, geçtiğimiz yıllarda tartışmaya açılan ve yeniden gündeme gelen "bölgesel asgari ücret" formülüne dikkat çekiyor. İstanbul ve Anadolu'daki yaşam koşullarındaki farklar, özellikle kira dengesinin farklılık göstermesi nedeniyle bölgesel asgari ücretin geri getirilmesi önerileri artıyor.

MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, bölgesel asgari ücret uygulamasını tekrar gündeme getiren isimlerden biri oldu. Asmalı, İstanbul ile Anadolu’daki yaşam şartlarının farklı olduğuna ve bunun da asgari ücretin belirlenmesinde bir faktör olarak değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Anadolu’daki geçim şartlarının İstanbul’a kıyasla daha iyi olduğunu ve kira fiyatlarının çok daha düşük olduğunu belirten Asmalı, "Anadolu'da yaşam daha uygun, kira fiyatları İstanbul’a göre çok daha düşük. Bu nedenle bölgesel asgari ücret uygulamasının geri getirilmesi gerektiğini düşünüyorum" ifadelerini kullandı.

Asgari Ücretin Üçte İkisine Çalışırım Diyorlar

Asmalı, Anadolu’daki birçok kişinin İstanbul’daki asgari ücrete göre daha düşük maaşla çalışmaya razı olduğunu söyledi. "Bölgesel farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda, birçok kişi asgari ücretin üçte ikisi kadar bir ücretle çalışmaya razı" diyerek, bölgesel ücret farklarının daha adil bir ödeme yapılmasını sağlayabileceğine inandığını belirtti. İstanbul'da bir çalışanın aldığı asgari ücretin, bazı Anadolu şehirlerinde bir ailenin geçimini sağlamaya yetmediği vurgulandı. Özellikle kira farklarının 10 bin TL’yi bulduğunu dile getiren Asmalı, bu farkın da maaşlarla orantılı olarak çözülmesi gerektiğini savundu.

Bölgesel Asgari Ücretin Geri Gelmesine Karşı Olanlar Ne Diyor?

Ancak bölgesel asgari ücret uygulamasına karşı çıkan birçok uzman ve sendika temsilcisi var. Sosyal Politikalar Uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, bölgesel asgari ücretin üniter bir devlet yapısında ciddi sorunlara yol açabileceğine dikkat çekti. Çelik, "Bölgesel asgari ücret uygulaması, dipsiz bir kuyu gibi olacaktır. Metropoliten şehirlerde, aynı şehir içinde bile yaşam maliyetlerinde büyük farklar bulunuyor. Hangi bölgelere nasıl bir ücret uygulaması yapılacağı tartışmaya açık bir konu" dedi. Bu tür farklılıkların daha fazla eşitsizliğe yol açabileceğini belirten Çelik, bölgesel ücret uygulamalarının toplumsal huzursuzluğu artırabileceğini belirtti.

Sendikalar ve Uzmanlar Karşı Çıkıyor

DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün ise, bölgesel asgari ücretin, işçilik ücretlerini daha da aşağı çekme amacı taşıyan bir öneri olduğunu savundu. Görgün, "Bu tür uygulamalar, işçilerin alım gücünü daha da zayıflatır. Ücretleri düşürmek için yapılacak her türlü öneri işçilerin zararına olur" diyerek, bölgesel asgari ücretin, işçilerin haklarını savunmaya çalışan bir politika için zararlı olduğunu vurguladı. 

Bölgesel Asgari Ücret Uygulaması Daha Önce Neden Kaldırıldı?

Türkiye'de 1951-1974 yılları arasında uygulanan bölgesel asgari ücret sistemi, dönemin Başbakanı Bülent Ecevit tarafından 1974 yılında kaldırılmıştı. O dönemde, uygulamanın sosyal eşitsizliklere yol açtığı ve işçilerin haklarının korunmasında zorluklar yaşandığı ileri sürülmüştü. Ecevit, bölgesel farkların asgari ücret uygulamalarını karıştırarak, genel adaletin sağlanamayacağını belirtmişti. 

Bugün, bölgesel asgari ücret tartışmaları, geçmişteki deneyimlerin ışığında yeniden gündeme geliyor. Çalışma hayatı uzmanları, bölgesel ücretin, bazı bölgelerde çalışanları daha düşük ücretlerle çalışmaya zorlayarak, ekonomik eşitsizlikleri artırabileceğine dikkat çekiyor. 

2025 yılına yaklaşılırken, asgari ücret artışı ile ilgili tartışmalar daha da alevlenmişken, bölgesel asgari ücret uygulamasının yeniden hayata geçirilmesi şu an için belirsizliğini koruyor. Uzmanlar, bu tür bir sistemin Türkiye’nin ekonomik yapısına uygun olup olmadığı konusunda farklı görüşler ortaya koyuyor. Bölgesel asgari ücretin, çalışanların yaşam standartlarını iyileştirip iyileştiremeyeceği, yerel yönetimler ve kamuoyu tarafından daha detaylı tartışılmaya devam edecek gibi görünüyor.