Borsada işlem yapan memurların dikkat etmesi gereken hususlar

Birçok devlet memuru borsada hisse senedi alıp satmaktadır. Bazen alım satım yapılan tutarlar yüklü miktarları bulmaktadır. Bunların tespit edilmesi halinde kurumlarınca disiplin işlemi söz konusu olmaktadır. Özellikle mal beyanı sınırlarını aşan tutarların beyan edilmesi zorunludur.

Devlet Personel Başkanlığı tarafından bu konuda detaylı açıklamalar yapılmıştır. Bu görüş etrafında konuyu izah etmeye çalışacağız.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 28'inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında “Memurlar Türk Ticaret Kanunu'na göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç)” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm memurların çalışmalarını kamu hizmetlerine hasretmelerini ve verimli çalışmalarını sağlamak, memuriyet nüfuzunu suistimal ederek haksız kazanç sağlamalarını önlemek ve tarafsız hareket etmelerini temin etmek amacıyla memurlara ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı getirmektedir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda ise gerek gerçek kişiler gerekse tüzel kişiler açısından tacir kavramının tanımı yapılmıştır. Genel olarak bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa, kendi adına işleten kimseye tacir denilmekte ve bir ticaret şirketi olan anonim şirketin kurulması, ortakları, işletilmesi ve benzeri hususlar ile ilgili düzenlemelere mezkur Kanunun ilgili maddelerinde yer verilmiştir.

657 sayılı Kanun'un 28'inci maddesinden anlaşılacağı üzere, devlet memurlarının yönetim kurulu üyesi, denetçi veya her ne şekilde olursa olsun şirket personeli olarak anonim şirketlerde görev almaları yasaklanmış olmakla birlikte, genel olarak anonim şirketlerde ve halka açık anonim şirketlerde hisse senedi sahibi olmalarına ilişkin herhangi bir yasak bulunmamaktadır. Hisse senedi sahipliği, şirketin kuruluşundan sonra hisse senedi devralmak veya sermaye artışına iştirak etmek suretiyle olabileceği gibi şirketin kuruluşunda kuruluş sermayesinin bir bölümüne iştirak etmek suretiyle de olabilmekte, anonim şirketlerde kuruluştan veya sonradan hisse senedi sahibi olmak, hisse senedi sahibine tacir ve esnaf niteliğini kazandırmamaktadır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, devlet memurlarının herhangi bir görev almamaları kaydıyla genel olarak anonim şirketler ile halka açık anonim şirketlerde pay sahibi olmalarına yasal bir engel bulunmadığı gibi borsada hisse senedi alıp satmasında da herhangi bir mahsur bulunmamaktadır.

Ancak, bu tutarların mal beyanında gösterilmesi zorunludur. Aksi takdirde kademe ilerlemesinin durdurulması gibi disiplin cezasına muhatap olunabilir.