Çakarlı araçların geçiş üstünlüğü bulunuyor mu?

Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar ile çakarlı araçların durumu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleriyle düzenlenmiş bulunuyor. İçişleri Bakanlığı tarafından çakar lamba kullanımına izin verilen araçların geçiş üstünlüğü olmadığına işaret edilirken, yalnızca belirli görev taşıyan araçların geçiş üstünlüğüne sahip olduğu kaydedildi. Yetkililer, uygulamada bu ayrımın dikkatle yapılması gerektiğine vurgu yaparak, kamuoyunu yanlış bilgilendiren ya da trafikte öncelik talep eden çakarlı araç sahiplerine cezai yaptırım uygulandığını bildirdi.

Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar, 2918 sayılı Kanun’un 71. maddesinde, önem sırasına göre açıklığa kavuşturuluyor. Söz konusu kanuna göre, trafikte en öncelikli araçların cankurtaran araçları ve yaralı veya acil hasta taşıyan ambulanslar olduğu aktarılıyor. İkinci sırada itfaiye araçlarının ve orman yangınlarıyla mücadele eden araçların yer aldığı belirtilirken, acil sağlık durumlarına müdahalede kullanılan diğer araçların da geçiş üstünlüğünden yararlandığı ifade ediliyor. Üçüncü sırada ise hükümlü veya sanığı takip eden ya da emniyet ve asayişi sağlamak amacıyla olay yerine ulaşan zabıta araçlarının bulunduğu bildiriliyor. Yine aynı kapsamda, trafik kazasına müdahale veya trafik güvenliğini sağlamak için olay yerine yönelen trafik ekip araçlarının da geçiş üstünlüğüne sahip olduğuna dikkat çekiliyor. Afet ve acil durum halinde görev alan afet ve acil durum müdahale araçlarının beşinci sırada yer aldığı kaydediliyor.

Yasama, yürütme ve yargı organlarının üst düzey makamlarına ait araçların da geçiş üstünlüğüne sahip olduğu bildiriliyor. Gazetememur.com’un mevzuat incelemesine göre, geçiş üstünlüğü sağlanan bu makamlar arasında TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları, TBMM’de en çok üyeye sahip birinci ve ikinci siyasi parti grup başkanları, eski cumhurbaşkanları, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Yargıtay ve Danıştay başkanları, Sayıştay Başkanı, TBMM Başkanvekilleri, bakanlar ve Genelkurmay Başkanı gibi isimler bulunuyor. Ayrıca TBMM üyeleri, Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Diyanet İşleri Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, TBMM Genel Sekreteri, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Savunma Sanayii Başkanı, Devlet Denetleme Kurulu Başkanı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Strateji ve Bütçe Başkanı, İletişim Başkanı, Cumhurbaşkanı Özel Kalem Müdürü, Devlet Arşivleri Başkanı ve Milli Saraylar İdaresi Başkanı da bu listede yer alıyor. Geçiş üstünlüğüne sahip araçların, bu yetkiyi yalnızca görev başındayken kullanabileceği, aksi durumda trafikte öncelik talep edemeyeceği belirtiliyor.

Yetkililer, söz konusu araçların görev başında olmaması halinde geçiş üstünlüğü hakkının ortadan kalktığını açıklıyor. Örneğin, bir ambulansın hasta almaya gitmediği ya da görevini tamamlayarak istasyonuna döndüğü durumlarda geçiş üstünlüğü hakkı olmadığı ifade ediliyor. Bu kapsamda, trafikte zaman zaman ambulans şoförleri ile diğer sürücüler arasında yaşanan tartışmaların nedeni olarak bu yanlış anlaşılmalar gösteriliyor. Ayrıca bazı vatandaşların ambulansların içinde hasta bulunup bulunmadığını sorguladıkları, bu tür olayların trafikte gerilime yol açtığı aktarılıyor.

2918 sayılı Kanun, hangi araçların çakar lamba takabileceğine dair düzenlemeleri de içeriyor. Kanun kapsamında "görev ve hizmet gerekleri veya güvenlik nedenleriyle geçiş üstünlüğüne sahip araçlar" çakar lamba kullanım hakkına sahip araçlar arasında bulunuyor. Bu bağlamda, organ, doku veya kan nakil araçları, doğalgaz dağıtımından sorumlu kuruluşlara ait doğalgaz acil müdahale araçları, yol yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlara ait kar ve buzla mücadele araçları, koruma ve korunan kişilerin araçları ve hükümlü veya tutuklu nakil araçları da çakar kullanımına izin verilen araçlar arasında sıralanıyor.

İçişleri Bakanlığı onayı ile çakar lamba kullanımına izin verilen araçların ise geçiş üstünlüğü bulunmadığı net olarak ifade ediliyor. Yönetmeliğe göre, geçiş üstünlüğüne sahip araçlar haricindeki çakarlı araçların trafikte herhangi bir öncelik hakkının olmadığı belirtilirken, çakar lambanın yalnızca diğer araçları uyarıcı bir işlev taşıdığı ve bu durumun kamuoyuna yanlış yansıtılmaması gerektiği aktarılıyor. Öte yandan, trafikte çakarlı araç kullanımına ilişkin vatandaşlardan gelen şikayetler doğrultusunda denetimlerin arttırıldığı ve geçiş üstünlüğü olmamasına rağmen çakarlı araç kullananlara cezai yaptırımların uygulandığı bilgisi veriliyor.