Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu Tasarısı yasalaştı

TBMM (AA) - Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

Yasa, cezai konularda uluslararası adli işbirliğinin usul ve esasları ile yabancı devletlerle cezai konularda yapılacak adli işbirliğini kapsıyor.

Yasaya göre; Adalet Bakanlığı, taraf olunan milletlerarası antlaşmalar veya mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde, yabancı devletlerin adli işbirliği taleplerinin kabulü ile Türk adli mercilerinin yapacağı işbirliği taleplerinin uygunluğu ile uygulanacak adli işbirliğinin türü ve izlenecek yöntem konusunda karar verecek. Bakanlık, adli işbirliği kapsamında devletlerce talep edilen bilgi ve belgelerin kullanılmasına muvafakat verebilecek, bunların kullanılmasını sınırlandırabilecek, teminat veya şarta bağlayabilecek.

Yabancı devletlerin adli işbirliği talepleri, "Türkiye'nin egemenlik hakları, milli güvenliği, kamu düzeni veya diğer temel çıkarlarının ihlal edilmesi; talebe konu fiilin sırf askeri suç, düşünce suçu, siyasi suç veya siyasi suçla bağlantılı bir suç olması; talebe konu kişinin ırkı, etnik kökeni, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi görüşleri nedeniyle bir soruşturma veya kovuşturmaya maruz bırakılacağına veya cezalandırılacağına ya da işkence veya kötü muameleye maruz kalacağına dair inandırıcı nedenlerin bulunması" hallerinde reddedilebilecek.

Türk adli mercilerin talepleri
Adli merciler, soruşturma veya kovuşturmanın sonuçlandırılması ya da verilen mahkumiyet kararlarının yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan konularda adli yardımlaşma talebinde bulunabilecek.

Yasayla, yabancı adli mercilerin cezai konulardaki adli yardımlaşma taleplerinin, Türk adli mercileri tarafından yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar belirleniyor.

Buna göre; talepler, Türk hukukuna uygun olarak yerine getirilecek. Özel bir usulün talep edilmesi halinde Türk hukukuna aykırı olmadığı takdirde, talep bu usule uygun olarak gerçekleştirilecek. Türk adli mercileri, talepleri kısmen veya tamamen reddedebilecek ya da gerek görülen hallerde ek bilgi veya belge isteyebilecek.

Görüntülü ve sesli iletişim ile adli yardımlaşma
Adli yardımlaşma talebinin yerine getirilmesinde görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması istenebilecek. Bu işlemler, yerine getiren devletin yetkili makam veya mercilerinin yönetimi altında ve bu devletin hukuku uyarınca yürütülecek.

Türk adli mercileri tarafından adli yardımlaşma talebinin görüntülü ve sesli iletişim tekniği kullanılmak suretiyle yerine getirilmesinin istenmesi halinde, milletlerarası antlaşmalarda hüküm bulunması kaydıyla işlem, Türk adli mercilerinin yönetimi altında ve Türk hukuku uyarınca yürütülecek.

İade koşulları
Yabancı ülkede işlenen bir suç nedeniyle hakkında ceza soruşturması başlatılan ya da mahkumiyet kararı verilen bir yabancı, talep üzerine, soruşturma veya kovuşturmanın sonuçlandırılabilmesi ya da hükmedilen cezanın infazı amacıyla talep eden devlete iade edilebilecek. Talep eden devlet hukuku ile Türk hukukuna göre, üst sınırı bir yıl veya daha fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suçlardan dolayı iade talebi kabul edilebilecek.

Kesinleşmiş mahkumiyet kararları bakımından iade talebinin kabul edilebilmesi için hükmolunan cezanın en az 4 ay hürriyeti bağlayıcı ceza olması gerekecek.

Sınır dışı kararında Adalet Bakanlığının görüşü alınacak
Yabancı kişi, iade sürecinde Adalet Bakanlığı görüşü alınmadan sınır dışı edilemeyecek.

Adalet Bakanlığı iade taleplerini inceleyerek, lüzum görmesi halinde ek bilgi ve belge talebinde bulunabilecek ve gerekli şartları taşımayan talepleri reddedebilecek.

İade kararını ağır ceza mahkemesi verecek
İade talebi hakkında karar vermeye, kişinin bulunduğu yerdeki ağır ceza mahkemesi yetkili olacak. Kişinin bulunduğu yer belli değilse, Ankara Ağır Ceza Mahkemesi yetkili olacak.

Transit geçişine izin verilebilecek
Türk hukuku açısından iade koşullarının bulunması halinde, bir devlet tarafından başka bir devlete iadesine karar verilen kişinin Türkiye'den transit geçişine izin verilebilecek.

Muhabir: Melda Çetiner Karagöz,Hüseyin Gazi Kaykı