Deprem toplanma alanlarına 95 AVM dikilmiş

İstanbul Planlama Ajansı, kentteki alışveriş merkezleriyle ilgili çarpıcı bir rapor yayımladı. Rapora göre, Türkiye’deki 455 alışveriş merkezinin 133’ünün bulunduğu İstanbul’da deprem toplanma alanları AVM'lere dönüştürülmüş durumda. İstanbul’da en az 42 bin 200 kişinin deprem sonrası barınma ihtiyacını karşılayabileceği büyüklükteki toplam alanda, 95 adet 20 bin metrekarenin üstünde AVM bulunuyor.

Sözcü gazetesinden Özlem Güvemli'nin haberine göre, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA), 'Kamusal Alanın Dönüşümü: Alışveriş Merkezlerinin Kentsel Etkileri Üzerine Değerlendirme' başlıklı bir rapor yayımladı. Raporda, Türkiye’de ilk alışveriş merkezinin 1988 yılında İstanbul’da açıldığı ve 1990’ların başından itibaren AVM sayısının hızla arttığı belirtiliyor. 2024 Haziran ayı itibarıyla Türkiye’de 455 AVM bulunurken, İstanbul’daki AVM sayısı 133’e ulaştı. İstanbul’un 39 ilçesinden sadece Adalar, Çatalca, Çekmeköy, Esenler ve Şile'de AVM bulunmuyor. Şişli, Bakırköy, Ataşehir ve Ümraniye en çok AVM’nin bulunduğu ilçeler olarak öne çıkıyor.

Raporda, AVM'lerin sayısının artmasıyla birlikte kamusal alanların ticari projelere dönüştürülerek azaltıldığına dikkat çekiliyor. “Özellikle İstanbul’da, kamusal alanlar ve deprem toplanma alanları AVM'lere dönüştürülmüştür” ifadesine yer veriliyor. Verilere göre, İstanbul’da en az 42 bin 200 kişinin deprem sonrası barınma ihtiyacını karşılayabileceği büyüklükteki toplam alanda 95 adet 20 bin metrekarenin üstünde AVM bulunuyor. Raporda ayrıca, “AVM'lerin kapladığı alanların, olası bir deprem sonrası toplanma alanı olarak kullanılabileceği göz önünde bulundurulmalı ve bu alanlar yeniden değerlendirilmelidir” önerisi de yer alıyor.

DEPREM TOPLANMA ALANLARINDA HANGİ AVM’LER BULUNUYOR?

İnşaat Mühendisleri Odası’nın verilerine göre 1999-2003 arasında deprem toplanma alanı olarak belirlenen ancak daha sonra imara açılan noktalar arasında Torun Center’ın yükseldiği Ali Sami Yen Stadı, Zorlu AVM’nin yer aldığı Zincirlikuyu’daki Karayolları 17'nci Bölge Müdürlüğü arazisi, Akasya AVM’nin yer aldığı Acıbadem’deki eski Otosan Fabrikası arazisi, Bakırköy’deki Marmara ve İstanbul Forum AVM’nin arazisi bulunuyor.

Raporda, deprem toplanma alanları da dahil olmak üzere kamuya ait iken alışveriş merkezlerine dönüştürülen alanlar şöyle sıralandı:

- Akmerkez (1993): Cumhuriyet Parkı’nın bir kısmı özelleştirilerek alışveriş merkezine dönüştürülmüştür. Bu dönüşüm, yeşil alanların daha da azalmasına neden olmuştur.
- Cevahir Alışveriş Merkezi (2005): 1912 yılında atlı tramvay deposu ve ahırlar, 1946 yılında elektrikli tramvaylar, troleybüs ve otobüslerin garajı olarak kullanılan alana inşa edilmiştir.
- Kanyon AVM (2006): Eski İETT garajının bulunduğu alanın özelleştirilmesi ile inşa edilmiştir.
- City’s Nişantaşı (2008): Eski İtfaiye Meydanı ve itfaiye binasının bulunduğu alan özelleştirilerek inşa edilmiştir.
- Zorlu Center (2013): Eski Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait olan geniş arazinin özelleştirilmesi ile inşa edilmiştir. Arazi, deprem toplanma alanı olarak belirlenmişti.
- Astoria AVM (2014): Eski Mecidiyeköy Askerlik Şubesi arazisi üzerine inşa edilmiştir.
- Akasya AVM (2014): Eski Ford Otosan Fabrikası arazisine inşa edilmiştir. Bu arazi de deprem sonrası toplanma alanıydı.
- Torun Center (2017): Eski Ali Sami Yen Stadyumu’nun bulunduğu alandır. 1999 depremi sonrasında toplanma alanı olarak belirlenmişti.