Dul ve yetim aylığı kimlere bağlanır?

Hayatını kaybeden kişilerin ardında bıraktığı eş ve çocuklarına sağlanan ölüm aylığı, Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin önemli bir unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Bu aylığın bağlanabilmesi için belirli prim günü şartlarına dikkat edilmesi gerekiyor.

İşte Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın aktarımıyla ölüm aylığına ilişkin detaylar ve şartlar...

Asgari Prim Günü Şartı ve Statüler

Ölen kişinin eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için öncelikle asgari prim günü sürelerini doldurmuş olması gerekiyor. Bu süre, çalışma statüsüne göre farklılık gösteriyor:
- Emekli Sandığı (4/c) ve BAĞ-KUR (4/b) statüsünde en az 1800 prim günü gereklidir.
- SSK (4/a) statüsünde ise en az 5 yıl sigortalı olup toplam 900 gün prim ödeme şartı aranıyor.

Bu şartları sağlamayanların eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanmıyor.

Geçmişten Günümüze Ölüm Aylığı Şartları

Türkiye'de ölüm aylığı bağlanabilmesi için prim günü şartları zaman içinde değişiklik göstermiştir. 2008 yılına kadar Emekli Sandığı'nda ölüm aylığı bağlanabilmesi için 3600 prim günü gereklidirken, bu süre 2008 yılından sonra 5 yıla indirilmiştir.

Borçlanma Hakkı ve İhya Yolu

Ölen kişinin eksik prim günleri için borçlanma hakkı bulunmaktadır. Özellikle askerlik veya doğum gibi durumlar için borçlanma yapılarak eksik prim günleri tamamlanabilir. Bu borçlanma süreleri ölüm aylığı şartlarına dahil edilir ve hak sahiplerine avantaj sağlar. BAĞ-KUR'lu sigortalılar, önceki dönemde borç nedeniyle dondurulmuş süreleri ihya ederek prim ödeyerek aylık bağlatabilirler.

Ölüm Aylığı Hak Sahipleri ve Ödeme Koşulları

Ölen sigortalının eşine emekli aylığının yüzde 50'si oranında dul aylığı bağlanır. Eğer aylık bağlanmış çocuk yoksa ve dul eş bir işte çalışmıyorsa veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık alamıyorsa, bu oran yüzde 75'e kadar çıkabilir. Çocuklara ise yüzde 25 oranında pay verilir. Kız çocukları için evlilik durumu veya çalışma şartlarına göre yetim aylığı alabilme koşulları belirlenmiştir.

Çeyiz Yardımı ve Özel Durumlar

Ölüm aylığı kapsamında özellikle kız çocuklarına çeyiz yardımı yapılmaktadır. Yetim aylığının belirli bir oranında çeyiz yardımı olarak verilen bu destek, evlenen kız çocuklarına maddi destek sağlamak amacıyla önem taşır. Ayrıca, çeyiz yardımı alan kız çocukları belirli şartlarda yeniden yetim aylığı bağlatabilme hakkına da sahiptir.

Çalışan Malûl Erkek Çocuklar ve Ölüm Aylığı

Çalışma gücünü büyük oranda yitirmiş olan erkek çocuklar, herhangi bir işte çalışmıyor veya kendi gelirlerinden dolayı aylık alamıyorlarsa yetim aylığından yararlanabilirler. Bu durum, sosyal güvenlik sisteminin dezavantajlı gruplarını koruma amacını taşır ve destek sağlar.

Ana ve Baba İçin Ölüm Aylığı

Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması durumunda, aylık geliri net asgari ücretten az olan ana ve babaya yüzde 25 oranında ölüm aylığı bağlanır. Ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın aylık ödenir.

Bu şartlar ve koşullar altında Türkiye'de ölüm aylığı, sosyal güvenlik sisteminin bir parçası olarak hak sahiplerine önemli bir destek sağlanıyor.