Emeklilik oranında rekor kırdık: 1,55 çalışana 1 emekli

Türkiye’de emeklilik oranında kaydedilen düşüş, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından endişe yaratıyor. 2023 yılı sonunda her bir emekli veya gelir sahibi kişi için 1,58 çalışan bulunurken, bu oran 2024 yılı haziran ayı itibarıyla 1,55’e geriledi. İller bazında yapılan incelemelerde ise yıl başından bu yana 58 ilde bu dengenin olumsuz yönde değiştiği gözlemleniyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, 2009-2017 yılları arasında aktif/pasif oranında bir iyileşme kaydedilmişken, 2022 yılında 1 emekliye karşılık 2,1 çalışana ulaşılmıştı. Ancak, 2023 ve 2024 yıllarında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle emekli sayısındaki artış, bu dengeyi yeniden 1,63’e geriletti. EYT düzenlemesi öncesi ile kıyaslandığında, aktif/pasif dengede 0,5 puanlık bir düşüş gerçekleşti.

Yüksek Enflasyon, Emeklilik Yığılmasına Neden Oluyor

Hükümetin yüksek enflasyon sebebiyle emekli olacaklara, 2025 yılında emekli olacaklara kıyasla daha yüksek aylık bağlayabileceği yönünde verdiği mesajlar, birçok kişinin emeklilik başvurusunu öne çekmesine yol açtı. Ancak, kesin bir taahhüt henüz verilmedi. Çalışan kişi sayısının, emekli aylığı alanlar ile karşılaştırılması, sosyal güvenlik sisteminin geleceği açısından kritik bir gösterge olarak değerlendiriliyor. Genel olarak, 1 emekliye karşılık 2 çalışanın bulunmasının riskin az olduğunu gösterdiği ifade ediliyor.

Uzmanlar, nüfusun yaş piramidine göre Türkiye’nin gelecekte genç nüfus avantajını kaybedeceğini ve emeklilik yaşının ilerletilmesinin bu sorunu çözebileceğini savunuyor. Ancak, 2008’de yapılan düzenlemelerle uzun süre çalışma avantajının ortadan kalkması, çalışanların erken emeklilik taleplerini artırıyor.

İller Arası Farklılıklar: 6 İlde Çalışandan Fazla Emekli Var

2024 yılı haziran ayı itibarıyla, Türkiye genelinde 6 ilde aylık gelir alan kişi sayısının, çalışan kişi sayısından fazla olduğu belirlendi. Balıkesir, Çorum, Giresun, Sinop, Zonguldak ve Bartın gibi illerde bu durum yaşanıyor. Bu illerde aylık alan kişi sayısının, anne veya kız gibi tek bir dosyadan hak sahibi olanları kapsadığı için dosya sayısından daha yüksek olduğu belirtiliyor.

İller bazında yapılan değerlendirmelerde, 58 ilde aktif/pasif oranında 0,01 ile 0,28 puan arasında bozulma gözlemlenirken, 20 ilde ise iyileşme kaydedildi. İyileşmenin en yoğun olduğu iller arasında turizm açısından hareketli olan Aydın, Antalya ve Muğla yer alıyor. Bunun yanı sıra, deprem nedeniyle toparlanma sürecinde bulunan Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya ve Hatay gibi illerde de iyileşme gözlemleniyor.