Emeklilikte hangi yıl avantajlı?

Emeklilik süreci, çalışanlar için büyük bir endişe kaynağı haline geldi. Emekli olmaya hak kazanan çok sayıda çalışan, düşük aylık kaygısı nedeniyle "Bu yıl mı emekli olayım yoksa gelecek yıl mı?" sorusuyla ikilemde kalıyor.

Çalışma hayatı alanında yılların deneyimine sahip gazeteci Şükrü Karaman’a göre 2025 yılında emeklilik dilekçesi verenlere, bu yıl sonuna kadar emeklilik dilekçesi verenlere göre yaklaşık yüzde 35 daha düşük aylık bağlanacağı öngörülüyor. Bunun nedeni ise önümüzdeki yıl enflasyonun bu yıla göre daha düşük olacağı beklentisi.

Karaman'ın, Hürriyet'ten Yalçın Bayer'in köşesinde yayımlanan haber analizinin ayrıntıları...

Orta Vadeli Program’da (OVP) bu yıl için enflasyon oranının yüzde 41.5, gayrisafi milli hasıla büyüme hızının ise yüzde 3.5 olarak öngörüldüğünü belirten Karaman, 2025 yılında enflasyonun yüzde 17.5 düzeyinde gerçekleşmesinin hesaplandığını vurguladı. Eğer rakamlar OVP’deki gibi gerçekleşirse, aylık farkı yüzde 32 seviyesine ulaşacak. Bu durum, çalışanları bu yıl emekliliğe yönlendiren bir etken haline geliyor.

Çalışanlar, yoksun kalmamak adına emekli olmayı öncelik haline getirirken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, dilekçe tarihine göre ortaya çıkacak aylık düşüşünü önlemek amacıyla yasa taslağı çalışmalarına başladı. TBMM’nin yeni yasama yılında ele alacağı ilk düzenlemelerden birinin bu çalışmanın olması bekleniyor. Karaman’a göre, çalışanlar arasında ortaya çıkacak göreceli hak kaybı, bu yıl emeklilik akını yaratacak ve maddi zorluk yaşayan SGK’nın aylık ödemede zorlanmasına neden olacak. Bu nedenle, bağlanacak emeklilik aylığı tutarında haksızlığı giderecek yasanın kısa sürede hayata geçirilmesi gerekiyor.

Emeklilik aylığı hesaplamalarında ise ilk sigortalı olunan tarihe göre üç farklı dönem esas alınıyor: 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası. Aylık bağlama işlemi; çalışanın ödediği prim gün sayısı, aylık ortalama kazanç, enflasyon, büyüme hızı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamına göre belirleniyor. Yüksek enflasyon dönemlerinde emekli aylıkları da yüksek oluyor. 2025 yılında beklenen düşük enflasyon, emekli olacakların aylıklarını olumsuz etkileyecek. 

Eğer çalışılırken alınan aylık yüksek ve SGK’ya tavandan prim ödeniyorsa, emekli olmayıp çalışmaya devam etmek, ilerleyen yıllarda bağlanacak aylığı artıracak. Asgari ücret ve biraz üzerinde maaş alanların ise koşulları yerine getirmişlerse bir an önce emekli olmaları kendi çıkarları açısından önemli. 

Şükrü Karaman, 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ile birlikte aylık bağlama oranının yüzde 70’lerden yüzde 30’lara gerilediğini belirtti. Bu karmaşık hesaplama sisteminin emekli aylığını son derece yetersiz hale getirdiğine dikkat çekti. Emeklilerin prim gün sayısı, aylık ortalama kazancı ve çalışma süresine göre aylık bağlanabilmesi için yeni bir intibak yasasının çıkarılması gerektiğini ifade eden Karaman, aksi takdirde 17 milyona yakın emeklinin yakınmalarının dinmeyeceğini vurguladı.

Karaman, 5510 sayılı yasanın yerine, aylık bağlama oranlarını yeniden yüzde 70-75 oranına yükseltecek, basit ve anlaşılır bir aylık bağlama sistemine olanak tanıyacak yeni sosyal güvenlik yasasına ivedilikle ihtiyaç duyulduğunu belirtti. 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Yasası’nın da emekli aylıklarının düşük bağlanmasında etkili olduğunu sözlerine ekledi.