EYT'lilerin diğer yarısı neden emekli olamadı?

Dünya gazetesi yazarı Özgür Erdursun, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının çıkarılmasının ardından yaşanan emeklilik sürecine dair önemli verileri ve gelişmeleri ele aldı. 3 Mart 2023'te yürürlüğe giren EYT yasası öncesinde, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi olan yaklaşık 11 milyon 500 bin kişi emeklilikte kademeli yaş şartı nedeniyle mağdur olmuştu. Bu yasa ile birlikte, 7 milyon kişi yaş şartını beklerken, 4 milyon 500 bin kişi yaş şartı olmadan emeklilik hakkı elde etti. Ancak, tüm EYT’lilerin emekliliği gerçekleşmedi. 

Erdursun, EYT yasası sonrası 2 milyon 307 bin kişinin emekli olduğunu, ancak 2 milyon 193 bin EYT’linin henüz emekli olamadığını vurguladı. 2024 yılının Temmuz ayında, EYT ile emeklilik hakkı elde eden yaklaşık 4 milyon 500 bin kişiden sadece 2 milyon 307 bini emekli oldu. Aylık bazda emekli olanların sayısı ise 35.668 olarak kaydedildi. EYT’li bireylerin emeklilik başvurusunda bulunduğu ancak bu başvuruların her ay azalması dikkat çekti. Aylık emeklilik müracaatlarının ortalama 35 bine düştüğünü belirten Erdursun, Kasım ve Aralık aylarında yaklaşık 150 bin EYT’linin zorunlu olarak emeklilik başvurusunda bulunacağını aktardı.

Emeklilik Sürecinde Karşılaşılan Engeller

Erdursun, emekliliğe erişemeyen 2 milyon 193 bin EYT’linin neden emekli olamadığını çeşitli nedenlerle açıkladı:

1. Az Prim Gün Sayısı: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan ancak prim gün sayısı yetersiz olan bireyler.
2. Sigorta Başlangıcı Bilgisizliği: 8 Eylül 1999 tarihinde yalnızca bir veya iki gün sigorta başlangıcı olan ve sonrasında çalışma hayatında yer almayanlar.
3. Bağ-Kur Problemleri: Son 1261 günde Bağ-Kur’a takılanlar.
4. Borçlu Durumlar: Geçmişte Bağ-Kur günlerini silenler ve bu borcu ödeyemeyenler.
5. Düşük Emekli Aylığı Korkusu: Devlet memurları, düşük emekli aylığı korkusuyla emeklilikten kaçınanlar.
6. Yaş Bekleyenler: Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş bekleyenler.
7. EYT’li Olmadığını Bilmeyenler: EYT statüsüne sahip olup olmadığını bilmeyenler.
8. Planlama Eksikliği: Emeklilik planlaması yapmayan veya zaman ayıramayanlar.
9. Prim Tamamlama Bilgisizliği: Eksik günleri nasıl tamamlayacağını bilmeyenler.

Özgür Erdursun, emekliliği henüz elde edemeyen EYT’lilerin yapılması gereken adımları sıraladı. Öncelikle e-devlet üzerinden SGK hizmet dökümlerinin kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı. 8 Eylül 1999 tarihine kadar en az bir gün prim ödenmişse, EYT’li olunduğu bilgisinin alınması önem taşıyor. Ayrıca, son 2520 gün sayısına göre hangi statüden emekli olunacağının öğrenilmesi ve eksik günlerin tamamlanması için hangi durumlarda para ödenerek gün satın alınabileceği gibi detayların gözden geçirilmesi gerektiği belirtildi.

Erdursun, EYT’lilerin doğru bilgiye ulaşarak emeklilik planlamalarını yapmaları gerektiğini, aksi takdirde ileride pişmanlık yaşayabileceklerini kaydetti. Emeklilik yolunda bilgiye erişimin artık daha kolay hale geldiğini ifade eden Erdursun, EYT’lilerin haklarını kullanmalarının önemine vurgu yaptı. 

Sonuç olarak, EYT yasası ile emekli olma hakkı elde edenlerin yarısının henüz emekli olamadığı ve bu durumun ardındaki nedenlerin daha geniş bir analiz gerektirdiği ortaya konuldu.