Hayvanları Koruma Kanunu değişiklik teklifinin tam metni

Sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeleri içeren "Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi", Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunuldu. AK Parti milletvekilleri tarafından hazırlanan 17 maddelik teklif, sokak hayvanlarına yönelik mevcut uygulamalarda köklü değişiklikler getiriyor.

Temel Düzenlemeler

Yeni teklif, Hayvanları Koruma Kanunu'nun amaçlarına "insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla" ifadesini ekleyerek sahipsiz hayvanların sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesini zorunlu hale getiriyor. Ayrıca, kanundaki "yakala-kısırlaştır-sal" metodunun kaldırılmasıyla hayvan bakımevlerinin tanımı da güncelleniyor. Hayvan bakımevleri, "Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği tesisler" olarak tanımlanacak.

Yeni Uygulamalar

Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların rehabilite edilip sahiplendirilinceye kadar bakımevlerinde barındırılmaları öngörülüyor. Bakım yükümlülüğünü üstlenmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin teşviki amaçlanırken, yerel yönetimlerin hayvan bakımevleri kurarak sahipsiz hayvanların bakım ve tedavilerini sağlamaları gerekiyor.

Ötanazi Uygulaması

Yeni düzenleme, hayvan bakımevlerine alınan ve saldırgan, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan hayvanların yerel yönetimler tarafından ötanazi yapılabilmesine imkan tanıyor. Bu uygulama, hayvan popülasyonunun kamu güvenliği açısından tehlike oluşturması durumunda da geçerli olacak.

Yasal Sorumluluklar ve Cezalar

Teklif, sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk etmeyi veya bakımevinde barındırılan hayvanları başka bir yere bırakmayı yasaklıyor. Bu hükmü ihlal edenlere hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek. Ayrıca, belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevleri kurmak ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacaklar. Bu süre zarfında kaynak ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyelerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.

Yerel Yönetimlerin Rolü

Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların korunması amacıyla hayvan bakımevleri kuracaklar. Diğer belediyeler ise bu hayvanları en yakın bakımevine götürmekle yükümlü olacak. Belediyeler, hayvan bakımevleri kurmak ve sahipsiz hayvanlara bakım sağlamak için bütçelerinin belirli bir oranında kaynak ayıracaklar.

Kedi ve Köpek Sahiplerine Yeni Yükümlülükler

Kedi ve köpek sahiplerinin hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmaları zorunlu hale getiriliyor. Teklifin amacı, sokakta bakıma ve korunmaya ihtiyacı olan sahipsiz hayvan bulunmamasını sağlamak.

Bu yeni düzenlemeler, sahipsiz hayvanların daha iyi korunması ve kontrol altına alınması için önemli adımlar içeriyor. Meclis’te görüşülecek olan bu teklifin yasalaşması durumunda, yerel yönetimlerin ve vatandaşların sorumlulukları önemli ölçüde artacak.

Kanun neler getiriyor?

Kanunun mevcut halinde hayvanların korunması esas alınırken, yeni düzenleme ile hayvan refahı, insan, hayvan ve çevre sağlığının gözetilmesi şartıyla dikkate alınacak. Bu değişiklik, kanunun genel amacıyla uyumlu olarak hayvanların refahını artırmayı hedefliyor.

Sahipsiz Hayvanlar İçin Yeni Düzenlemeler

Teklif, sahipsiz hayvanlarla ilgili çalışmalarda belirsizliklerin giderilmesini ve kedi ile köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınmasını öngörüyor. Sahipsiz hayvanlar, ilgili mevzuata göre Bakanlık veri tabanına kaydedilmek zorunda olacak. Ayrıca, mevcut uygulamada kullanılan "yakala-kısırlaştır-sal" metodunun terk edilmesiyle, hayvan bakımevi tanımında da uyum değişiklikleri yapılıyor.

Bakımevlerinde Rehabilitasyon ve Sahiplendirme

Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerinde toplanarak rehabilite edilmesi ve sahiplendirilinceye kadar bakılması planlanıyor. Bakımevleri dışında hayvan bakmanın ise yasal sorumluluk alınarak sahiplenme suretiyle mümkün olabileceği ilkesi getiriliyor. Bu değişikliklerle, "Yakala-Kısırlaştır-Tut/Sahiplendir" modeline uyum düzenlemeleri yapılıyor.

Ötanazi Düzenlemeleri ve Yeni Uygulamalar

Kanun teklifinde, hayvanların öldürülmesi yerine ötanazi uygulamaları getiriliyor. Avrupa Sözleşmesi'nde başıboş köpek sayısının sorun teşkil ettiği durumlarda ötanazinin uygun bir çözüm olduğu belirtiliyor. Bu kapsamda, yerel yönetimlerin kamu güvenliği ve sağlığını koruma amacıyla ötanazi yapabilmesi öngörülüyor. Bakımevine alınan saldırgan, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı olan hayvanlara ötanazi uygulanabileceği düzenleniyor.

Popülasyon Yönetimi ve Yeni Tedbirler

Sahipsiz hayvanların popülasyon yönetimine ilişkin olarak tıbbi gerekçeler dışında da müdahale yapılabilmesi sağlanıyor. Sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi fiilleri yasak kapsamına alınıyor. İl Hayvanları Koruma Kurulu'nun görevleri arasına sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve çözüm önerileri üretmek ekleniyor.

Destek ve Teşvikler Genişletiliyor

Yerel yönetimler ve ilgili kurumlara yapılacak desteğin kapsamı genişletiliyor. Hayvanlar için ameliyathaneler kurulması, ilaç, alet ve ekipmanların temin edilmesi ve bakımevlerindeki hayvanların sahiplendirilmesine yönelik faaliyetler teşvik kapsamına alınıyor.

Yükümlülükler ve Cezalar Arttırılıyor

Hayvanlara zarar veren kişilerin bu hayvanlara el konulup bakımevlerinde barındırılması düzenleniyor. Sahipli hayvanın terk edilmesi durumunda idari para cezası 60 bin TL'ye çıkarılıyor. Sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi durumunda ceza hayvan başına 50 bin TL olarak belirleniyor.

Bakımevi Kurma Zorunluluğu ve Yeni Süreler

Büyükşehir ve il belediyelerinin hayvan bakımevlerini 31 Aralık 2028 tarihine kadar kurmaları zorunlu kılınıyor. Hayvan sahiplerine, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemiyle kayıt altına aldırma zorunluluğu 31 Aralık 2025 tarihine kadar uzatılıyor.

Uyumluluk Düzenlemeleri ve İlgili Kanunlarla Uyum

Kanundaki diğer maddelere uyum düzenlemeleri yapılarak, yerel hayvan koruma görevlilerine ilişkin hükümler yürürlükten kaldırılıyor. Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile Hayvan Islahı Kanunu'nun ilgili maddeleri kapsama alınıyor.

Teklifin tam metni

HAYVANLARI KORUMA KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1:
Kanunun eski halinde hayvanların korunması esas amaç iken değişiklik ile hayvanların
refahı insan, hayvan ve çevre sağlığının gözetilmesi kaydıyla göz önüne alınacağı hüküm
altına alınmaktadır.
MADDE 2:
Sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, muğlak durumların giderilmesi ve
kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için ilgili mevzuatta Bakanlık
veri tabanına kaydedilmesi zorunluluğu bulunduğundan sahipli hayvan ve sahipsiz hayvan
kavramları açık bir şekilde tanımlanmaktadır.
Ayrıca, Kanunda yakala-kısırlaştır-sal metodunun terk edilmesi sebebiyle hayvan
bakımevi tanımında uyum değişikliği yapılmaktadır.
MADDE 3:
Kanun kapsamında yapılan değişikliklerle sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan
bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar
bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal
sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul
edilmektedir.
Düzenlemeyle, uygulamada tereddüte mahal verilmemesi ve popülasyon yönetimine
ilişkin getirilen “Yakala-Kısırlaştır-Tut/Sahiplendir” modeline yönelik uyum düzenlemeleri
yapılmaktadır.
MADDE 4:
Maddenin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, Kanunun amaç maddesinde
hayvanların korunmasında insan, hayvan ve çevre sağlığının öncelikli hale getirilmesi
sebebiyle uyum amacıyla aynı doğrultuda düzenleme yapılmakta ve Bakanlık ismi güncel
hale getirilmektedir.
AK Parti TBMM GRUBU İLETİŞİM OFİSİ
Günümüzde kontrol edilemez noktaya ulaşan sahipsiz hayvan popülasyonu sebebiyle artan
saldırılar, kuduz ve benzeri zoonoz hastalıklar ile maddi ve manevi kayıplar yaşanmasının ana
sebeplerinden birisi hayvanların alındığı ortama geri bırakılmasıdır. Bu sebeple, mevcutta
uygulanan Yakala-Kısırlaştır-Sal metodu yerine Yakala-Kısırlaştır-Tut/Sahiplendir modeline
geçiş yapılmaktadır. Yapılan değişiklikle, hayvan bakımevlerine alınan hayvanlarından rehabilite
edilenlerin sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılması hüküm altına alınmaktadır.
Maddenin altıncı fıkrasında yapılan değişiklikle, hayvanların bakımı için sahiplenilmesi
gerektiğinden yapılacak tahsislerin amacı netleştirilmek suretiyle Kanun ile belirlenen yeni
yaklaşıma uyum sağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 5:
Düzenlemeyle, Kanunun “Hayvanların öldürülmesi” başlıklı 13’üncü madde başlığının
“Hayvanların ötanazisi” şeklinde değiştirilmiş olması sebebiyle bölüm başlığında bu doğrultuda
değişiklik yapılmaktadır.
Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi’nde başıboş köpek sayısının sorun teşkil
ettiğine kanaat getirilmesi halinde hayvanlara uygulanacak tedbir olarak hiçbir farklı gerekçe
aranmaksızın sadece sayıyı azaltmak üzere belirtilen usullerde ötanazi işleminin yapılması uygun
bulunmaktadır. Tarafı olduğumuz bu Sözleşme uyarınca Yerel yönetimlerce ötanazi uygulaması
yapılabilmesinin kamu güvenliği ve sağlığının korunması açısından doğru bir yöntem olduğu
değerlendirilmiştir.
Maddenin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle, bakımevine alınan hayvanlardan saldırgan olan,
bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan hayvanlara yerel
yönetimlerce ötanazi yapılacağı düzenlenmektedir.
Maddenin ikinci fıkrasında yapılan değişiklikle, sahipsiz hayvan popülasyonunun; kamu
güvenliği bakımından tehlike oluşturmasına veya hayvandan hayvana ya da hayvandan insana
bulaşan hastalıkların görülmesine, su kaynaklarının, yaban hayatının ve biyolojik çeşitliliğin zarara
uğramasına sebebiyet vermesi halinde ilgili yerel yönetimler tarafından sahipsiz hayvanlara
ötanazi işlemi yapılabilmesine imkân tanınmaktadır.
Maddenin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, ötanazi işlemine ilişkin esas ve usullerin
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hükme bağlanmaktadır.
AK Parti TBMM GRUBU İLETİŞİM OFİSİ
MADDE 6:
Maddenin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle, bu Kanunla sahipsiz hayvanların popülasyon
yönetimine ilişkin hayvanlara yapılacak müdahalenin sadece tıbbi gerekçelerle değil Kanunda yer
alan diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesine imkan tanınmaktadır.
Ayrıca yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi
veya bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakılması fiilleri yasak
kapsamına alınmaktadır.
MADDE 7:
Düzenlemeyle, İl Hayvanları Koruma Kurulunun görevleri arasına; sahipsiz hayvanların
korunmasına yönelik yürütülen çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve çevre sağlığını korumaya
yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve bu sorunlara ilişkin çözüm
önerileri üretmek alınmaktadır.
MADDE 8:
Teklifle, başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak desteğin
kapsamı genişletilmektedir. Bu değişiklik ile insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla
hayvanlar için ameliyathaneler kurmak, bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile
bakımevlerinde barındırılan hayvanların sahiplendirilmesine yönelik faaliyetler teşvik kapsamına
alınmaktadır.
MADDE 9:
Düzenlemeyle, kişiler sahiplendiği hayvanlara yönelik yükümlülüklerini yerine getirmeyerek veya
onlara ağrı, acı veya zarar vermeleri durumunda bu hayvanlara el koyulduktan sonra
sahiplendirilene kadar Kanunun eski halinde “koruma altına alınır” ibaresinin muğlaklığı giderilmiş
olup hayvan bakımevinde barındırılacağı hüküm altına alınmaktadır.
MADDE 10:
Düzenlemeyle, caydırıcılığın sağlanması amacıyla sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi
kabahatine ilişkin idari para cezası artırılmakta, söz konusu ceza hayvan başına 2 bin TL iken teklif
ile 60 bin TL’ye çıkartılmaktadır.
Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya
bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakılması fiillerinin idari para
cezası hayvan başına 50 bin TL olarak belirlenmiştir.
AK Parti TBMM GRUBU İLETİŞİM OFİSİ
MADDE 11:
“Hayvanların Ötenazisi” maddesine yönelik uyum düzenlemeleri yapılmaktadır.
MADDE 12:
Düzenlemeyle, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile 4631 sayılı Hayvan Islahı
Kanununu mülga eden 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu madde
kapsamına alınmaktadır.
MADDE 13:
Düzenlemeyle, bu Kanunla sahipsiz hayvanların popülasyon yönetimine dair getirilen yeni
yaklaşıma yönelik uyum düzenlemesi yapılmakta ve il özel idarelerine sorumluluk alanındaki sahipsiz
hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürme sorumluluğu yüklenmektedir.
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yirmi beş bini aşan belediyelerin belediye başkanları
ve meclis üyeleri tarafından, kaynağın ayrılmaması fiili ile ayrılan bu kaynağın belediye başkanı ve
belediye yetkililerince hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya
sahiplendirilinceye kadar bakmak için sarf etmemek ya da bu kaynağı başka amaçlar için sarf etmek
fiilleri suç olarak düzenlenmektedir. Sorumluluğunu yerine getirmeyen belediye başkanı ve belediye
yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
MADDE 14:
Maddenin birinci fıkrasıyla, ilgili belediyelerin mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirme ve
hayvan bakımevlerini kurma yükümlülükleri bakımından Büyükşehir belediyeleri, İl belediyeleri ve
nüfusu yirmibeş bini aşan belediyeler bakımından 31/12/2028 tarihine kadar söz konusu hayvan
bakımevleri kurulacak ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirilecektir.
Maddenin ikinci fıkrasıyla, hayvan bakımevi kurma yükümlülüğü bulunan belediyelerin bu
yükümlülüklerini zamanında ve etkili bir biçimde yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla,
31/12/2028 tarihine kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve
sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde
beşi oranında kaynak ayıracakları, büyükşehir belediyelerinde bu oranın binde üç olarak
uygulanacağı ve ayrılan bu kaynağın başka bir amaçla kullanılamayacağı hükme bağlanmaktadır.
Maddenin üçüncü fıkrasıyla, kedi ve köpek sahiplerine, hayvanlarını en geç 31/12/2025 tarihine
kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırma zorunluluğu uzatılmaktadır.
AK Parti TBMM GRUBU İLETİŞİM OFİSİ
MADDE 15:
Düzenlemeyle, bu Kanunla sahipsiz hayvanların popülasyon yönetimine dair getirilen yeni
yaklaşıma yönelik olarak değişiklik yapılan diğer maddelere uyum düzenlemesi yapılmaktadır.
Ayrıca, bu Kanun ile sahipsiz hayvanların alındığı ortama bırakılması yerine hayvan
bakımevlerine toplanması ve rehabilite edilen hayvanların sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde
barındırılması yöntemi kabul edildiğinden sokakta bakıma ve korunmaya ihtiyacı olacak
sahipsiz hayvan bulunmayacağı için yerel hayvan koruma görevlilerine ilişkin hükümlerin
düzenlendiği Kanunun 18 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 16:
Yürürlük maddesidir.
MADDE 17:
Yürütme maddesidir.
AK Parti TBMM GRUBU İLETİŞİM OFİSİ