Kamuya 33 maddelik acil tasarruf önerisi
Siyasi parti liderlerinin popülist vaatlerinin temelinde kamunun tasarruf yapmadığı yatmaktadır. Bu nedenle zaman kaybetmeden kamu kurumlarının tamamında çok ciddi tasarruf tedbirlerinin alınarak kamu harcamalarının düşürülmesi gerekmektedir.
Çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı tasarruf genelgesiyle kamuda tasarruf yapılmasının kaçınılmaz hale geldiğini belirtmemiz gerekiyor. Muhalefet liderlerinin popülist açıklamalarının temelinde de kamuda tasarruf yapılmadığı yatmaktadır. Şuna kaynak varsa neden emekliye ya da memura yok diye itirazlar gelmektedir.
Bu çerçevede, Cumhurbaşkanlığı tarafından çıkarılacak ve kamunun tamamını kapsayacak Tasarruf Genelgesi'nde aşağıdaki hususların yer alması gerektiğini düşünüyoruz:
1- KİT Yönetim Kurulu Başkanlarına yapılan ücret artışları geri alınabilir. Kamu görevlilerinin bir aylık alacağı her türlü ücret toplamına tavan getirilmeli ve bu tavan hiçbir şekilde Milletvekili ücretini geçmemelidir. Milletvekillerinden daha fazla ücret alanların olduğunu da belirtmek isteriz. Ayrıca, KİT yönetim kurulu ücretlerinin bir yılda 12 aylık olması sağlanarak 2 aylık tutardan tasarruf sağlanmalıdır.
2- Temsil harcamalarına kısıt getirilmelidir. Özellikle üst kurulların temsil harcamalarının ilişkili bakanın temsil harcamasını geçmesinin önüne geçilmelidir. KİT'lerdeki durum da aynıdır. Birçok bakanlık kendi yapamadığı harcamaları ilgili veya ilişkili kuruluşları vasıtasıyla yapmaktadır.
3- Tören vb. işler için kısıntıya gidilebilir. Özellikle bazı kurumlar tören vb. ödemeleri ihale konusu işlerin içerisine yedirerek törenleri bedava yapmış gibi göstermektedir. Örneğin açılışlardaki konser vb. ücretleri maliyete dahil edebiliyorlar.
4- Bankalarca verilen promosyon uygulamasına son verilebilir. Özellikle ihale ödemeleri belirli bankalara yatırılmak kaydıyla promosyon alınmakta ve ilgili kurumun yaptığı ödemeler banka tarafından yapılmaktadır. Bir çeşit örtülü ödenek olan bu uygulamaya son verilmelidir.
5- Lüks araç kullanımı tamamen kaldırılmalıdır. Aksi uygulamalar cezalandırılmalıdır. Bu konularla ilgili Kamu Görevlileri Etik Kurulu güçlendirilmelidir.
6- Makam odası vb. işler için ödenek iptaline gidilebilir. Makam odalarına ithal eşya fantazisine son verilmelidir.
7- İl dışı eğitimlerine son verilebilir. Özellikle motivasyon vb. eğitimlerine son verilmelidir. Bir günlük eğitimin 5 güne yayılarak tatil yapılmasının önüne geçilmelidir. Eğitimlerde kamu tesisleri kullanılmalı yada online eğitimlere ağırlık verilmelidir.
8- Yeni personel alımına kısıtlama getirilebilir. Fazla personeli olan kurumların personeli ihtiyacı olan aynı illerdeki veya ilçelerdeki kurumlara görevlendirilerek çözüm aranmalıdır.
9- Sosyal tesislerden yararlanma ücretlerinde artış yapılması sağlanarak kamu kaynaklarıyla tatil imkanı sonlandırılmalıdır. Böylelikle halkın parasıyla zevk-ü sefa dönemi sonlandırılmış olur. Özellikle askeri sosyal tesis ve kantinlerin ücret ayarlaması son derece önemlidir.
10- Meclise ait sosyal tesislerin ücretlerinde artışa gidilmesi önem arzetmektedir. Ankara Beştepe'deki sosyal tesisin nasıl kullanıldığının incelenmesi dahi olayın vahametini gözler önüne serecektir. Adeta gün partileri burada yapılmaktadır.
11- Kamu kurumlarının sürekli olarak çıkardıkları haftalık veya aylık dergilerin durdurulması sağlanmalıdır. Nitekim bu dergiler bir kesimin ciddi gelir kaynağı haline gelmiştir. Ayrıca, kurumsal kimlik çalışması adı altında yapılan çalışmalar sonlandırılmalıdır.
12- İŞKUR tarafından yerine getirilen toplum yararına çalışma acilen gözden geçirilmelidir. Toplum yararına çalışma faaliyetleri daha üretken alanlara kaydırılmalıdır.
13- Kamu kurumları acilen yerli yazılıma geçirilmelidir. Yazılım lisansları için ödenek ayrılmasına son verilmeli ve gereksiz lisans alımları önlenmelidir. Gerekli yazılım ve donanım alımları kontrol altına alınmalı ve bir otorite tarafından kontrol edilmelidir.
14- Üretken olmayan yatırımlar acilen durdurulmalıdır. Özellikle yerel yönetim yatırımları masaya yatırılmalıdır. Nasıl ki yerel yönetimlerin açıktan atamaları izne tabi kılınabiliyorsa aynı yöntem yatırımlar için de getirilmelidir. Hiçbir kontrol olmadan yapılan yerel yönetim yatırımlarına çeki düzen verilmelidir.
15- Kamunun alım yaptığı yabancı menşeili mallar gözden geçirilmeli, özellikle sarf malzemelerinden yabancı menşeililer alım kapsamından çıkarılmalıdır. Özellikle doğrudan teminle yapılan alımlar kontrol altına alınmalıdır. Hazırlanacak elektronik platformdan fiyat, miktar ve marka takibi kontrolü yapılmalıdır. Bir kurumun 3 TL'ye aldığını başka kurumların 10 TL'ye almasının önüne geçilmelidir.
16- Kamunun elindeki arsa, arazi, bina vb. biran önce elden çıkarılmalıdır. Bunların takibinin dahi yapılmasında zorlanıldığı düşünüldüğünde ne denilmek istendiği daha iyi anlaşılacaktır.
17- SGK alacakları karşılığında bina arazi ve arsa alımlarına derhal son verilmelidir.
18- Vergi, trafik cezası vb. alacaklar için çıkarılacak bir kararname ile banka hesaplarından otomatik tahsilat yöntemine geçilmelidir. Alacağın muaccel olması beklenmemelidir. Böylelikle borcunu zamanında ödeyenler cezalandırılmamış olur.
19- Doğrudan temin yöntemi dahil bütün kamu alımlarında borcu yoktur sorgusu yapılma zorunluluğu getirilmelidir. Bütün ödemeler bankalar vasıtasıyla yapılmalı, hiçbir ödeme elden yapılmamalıdır.
20- İşveren teşviklerindeki karmaşa sona erdirilerek geriye doğru teşvik ödemesi gibi garabetlerden kurtulunmalıdır. Karmaşık teşvik sistemiyle danışmanlar zengin edilmemelidir.
21- Kamudaki reklam vb. tanıtım giderleri derhal durdurulmalıdır.
22- Cep telefonu giderlerine çekidüzen verilmelidir. Adeta kamuda çalışanların telefon saltanatına son verilmelidir.
23- SGK sağlık ödemeleri acilen kontrol altına alınmalıdır. Aksi takdirde çok geç kalınacağının bilinmesi gerekiyor.
24- Tereke emlak etkin kullanılmalı, biran önce elden çıkarılmalıdır. Bunların lojman olarak kullanılmasındaki suistimallerin önüne geçilmelidir.
25- Vergi ve SGK mevzuatı gözden geçirilmeli ve cari açığı arttıracak muafiyet ve istisnaların önüne geçilmelidir. Engellilere tanınan araç ÖTV istisnasında yerli araç zorunluluğu getirilmelidir. Aksi takdirde kamu eliyle yabancı araçlar ödüllendirilmiş olacaktır.
26- Kamu tarafından verilen tüm teşvik ve destek mekanizmaları gözden geçirilerek yabancı para cinsinden olanlar güncellenerek TL'ye çevrilmeli. Gereksiz teşviklerden vazgeçilerek daha verimli alanlara aktarılmalıdır.
27- Yurt dışı seyahatler azaltılmalı. Kurdaki artışla birlikte yurt dışı harcırahlar çok fazla arttığı için bu harcırahlara çeki düzen verilmelidir. Panel, fuar vb. etkinliklere katılacaklar konu uzmanı olmalı ya da minimum düzeyde tutulmalıdır. Özetle yurtdışı seyahatler amaç dışı kullanılmamalıdır.
28- Yurt dışı maaşlara çeki düzen verilmelidir. 7.500 Euro civarında yapılan aylık ödemenin normalin çok üzerinde olduğu dikkate alındığında ne denilmek istendiği daha iyi anlaşılacaktır. Yine yurt dışı Misyonlardaki harcamalar gözden geçirilmelidir.
29- Kamu konutları lojman kira bedellerinin güncel değerleri esas alınmalıdır. En lüks semtlerde ve lüks dairelerde 975 TL lojman kirasının çok komik olduğu anlaşılacaktır.
30- Vali ve kaymakam konaklarına çeki düzen getirilmelidir.
31- Eşyalı lojman tahsislerine çeki düzen getirilmelidir.
32- Üniversitelerin gereksiz harcamalarının önüne geçilmelidir. Üniversitelerdeki harcama rahatlığı dikkate alındığında ne denilmek istendiği daha iyi anlaşılacaktır.
33- Belediyelerin, gereksiz harcamalarının önüne geçilmelidir. Belediye gelirleri üzerinde gerekli değerlendirmeler yapılarak büyük gelir kaynakları olan belediyelere genel bütçeden yapılan paylar gözden geçirilmelidir. Özellikle belediyelerin belli bir tutarı geçen yatırım harcamalarının kontrol edilmesi sağlanmalıdır.