Maaşlar eridikçe orta sınıf eridi
TÜİK'İn açıkladığı veriler, son bir yılda gelir dağılımında sınırlı bir dengelenmeye işaret ederken, uzun vadeli tablo orta sınıfın ciddi şekilde daraldığını ortaya koydu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı Gelir Dağılımı İstatistiklerini yayımladı. Ekonomi gazetesinden Özder Şeyda Uyanık'ın haberine göre, eriler, son bir yılda gelir dağılımında sınırlı bir dengelenmeye işaret ederken, uzun vadeli tablo orta sınıfın ciddi şekilde daraldığını ortaya koydu. Özellikle maaş/ücret gelirlerinin yıllar içinde erimesi, orta sınıfın ekonomik ağırlığını kaybetmesine yol açtı.
Gelir Dağılımındaki Dengesizlik ve Gini Katsayısı
Gelir adaletsizliğinin önemli bir göstergesi olan Gini katsayısı, 2024 yılında 2023’e göre iyileşme kaydetti. Ancak 2006’dan bu yana değerlendirildiğinde gelir adaletsizliğinde bozulmanın hızlandığı yıllar özellikle 2014 sonrası döneme denk geliyor.
Gelirde en üst yüzde 10’luk grubun aldığı pay, en alt yüzde 10’luk gelir grubuna göre oldukça yüksek bir farkla devam etti. Veriler, gelir pastasının büyük kısmının hâlâ en zengin kesim tarafından alındığını gösteriyor.
Orta Sınıfın Çöküşü
2024 yılında en üst yüzde 20’lik gelir grubu, toplam gelirin %48,1’ini alarak hâlâ zirvede yer aldı. Ancak en dikkat çekici değişim, orta gelir grubunda yaşandı. 2006’dan bu yana verilere bakıldığında, gelirini artıran kesimlerin en üst ve en alt gruplar olduğu, orta gelir grubunun ise payını kaybettiği görülüyor.
Özellikle 2014 sonrası dönemde gelir dağılımındaki bozulma hızlanırken, son 5 yılda da en yüksek gelir artışının en üst yüzde 20’lik kesimde olduğu ortaya çıktı. Bu süreçte orta sınıfın pastadaki payı giderek daraldı.
Maaşlardaki Erime Çarpıcı Boyutta
TÜİK verilerine göre, 2024 yılında maaş/ücret gelirlerinde nominal artış yaşanmış olsa da uzun vadeli veriler gerçek erimeyi gözler önüne seriyor. 2006’dan 2024’e kadar geçen sürede şu gelişmeler kaydedildi:
- İşveren gelirleri %3.845 oranında arttı.Yevmiyeli çalışanlar %3.114 oranında kazancını artırdı.
- Kendi hesabına çalışanların gelir artışı %2.909 oranında oldu.
- Maaş/ücret gelirlerindeki artış ise yalnızca %2.213 ile diğer grupların oldukça gerisinde kaldı.
Bu tablo, maaşlı çalışanların gelir pastasındaki payını ciddi şekilde kaybettiğini ve orta sınıfın ekonomik olarak eridiğini ortaya koyuyor.
Uzmanların Yorumu: Orta Sınıfın Yok Oluşu
Ekonomistlere göre, uzun vadede gelir eşitsizliği sadece ekonomik dengesizlik değil, toplumsal istikrar açısından da ciddi bir tehdit oluşturuyor. Orta sınıfın daralması, tüketim harcamalarından yatırım gücüne kadar birçok alanda olumsuz etkiler yaratıyor.
Gelir dağılımındaki bu dengesizliklerin düzeltilmesi için kalıcı politikaların devreye alınması gerektiği belirtiliyor. Özellikle maaşlı çalışanların alım gücünü artıracak düzenlemelerin, orta sınıfın yeniden güçlenmesinde kilit rol oynayacağı ifade ediliyor.
Bakmadan Geçme
