Merkez Bankasından kredilere sınırlama

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ticari ve ihtiyaç kredilerine yönelik önemli bir sınırlama getirdi. Resmi Gazete'nin 7 Mart 2024 tarihli sayısında yayımlanan tebliğe göre, sıkı para politikası duruşunu destekleyici ilave sıkılaşma adımları kapsamında, kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulanacak.

Tebliğde belirtilen kararlara göre, bankalar ve finansman şirketlerince kullandırılan nakdi krediler için büyüme oranı belirlenecek. Bu oranın, 29 Mart 2024 tarihinden 3 Ocak 2025 tarihine kadar geçerli olacağı ifade ediliyor. Eğer belirlenen büyüme oranı, bir önceki hesaplama tarihine göre yüzde 2'nin üzerinde olursa, bu oranı aşan kredi tutarı kadar Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık bloke edilecek.

Özellikle, bu kararın kredi büyümesini kontrol altına almayı ve ekonomik dengeyi korumayı amaçladığı belirtiliyor. Bu adım, Merkez Bankası'nın sıkı para politikası duruşunu sürdürme ve finansal istikrarı sağlama hedefiyle uyumlu bir şekilde atılmış görünüyor.

Bu kapsamda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın aldığı kararlarla ilgili detaylar Resmi Gazete'de yer alıyor. Bu önemli adım, ekonomik piyasaların yakından takip ettiği gelişmeler arasında yer alıyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:

ZORUNLU KARŞILIKLAR HAKKINDA TEBLİĞ (SAYI: 2013/15)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ

(SAYI: 2024/5)

MADDE 1- 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)'e aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Kredi büyümesine dayalı geçici uygulama.

GEÇİCİ MADDE 16- (1) Bankalarca ve finansman şirketlerince kullandırılan nakdi kredilerden usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen krediler için büyüme oranının 29/3/2024 hesaplama tarihinden 3/1/2025 (dâhil) hesaplama tarihine kadar bir önceki hesaplama tarihine göre yüzde 2’nin üzerinde olması halinde bu oranı aşan kredi tutarı kadar Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık bloke olarak tesis edilir.

(2) Birinci fıkrada yer alan büyüme oranı Merkez Bankasınca belirlenen kredi türleri için daha yüksek uygulanabilir. Kredi büyüme oranları zorunlu karşılığa tabi kuruluşların bilanço büyüklüklerine, zorunlu karşılığa tabi kuruluşların türüne veya grubuna göre Merkez Bankasınca farklılaştırılabilir.

(3) Bu madde kapsamında yer alan büyüme oranları usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen hesaplama yöntemine göre dört haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır.

(4) Tesis, hesaplama tarihini takip eden iki hafta sonraki cuma günü başlar, tesis başlangıcını takip eden elli ikinci haftanın perşembe günü sona erer.

(5) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun izni ile 31/12/2022 tarihinden itibaren faaliyete başlayan bankalara ve finansman şirketlerine bu madde hükümleri uygulanmaz.”

MADDE 2- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.

Kredilere sınırlama getirilmesi ne anlam taşıyor?

Kredilere sınırlama getirilmesi, genellikle bir ülkedeki ekonomik politikaların bir parçası olarak uygulanır ve genellikle Merkez Bankası veya finansal otoriteler tarafından belirlenir. Bu tür sınırlamaların amacı, genellikle ekonomik istikrarı korumak, tüketici harcamalarını ve kredi genişlemesini kontrol altında tutmak ve finansal sistemin risklerini azaltmaktır.

Kredilere getirilen sınırlamalar genellikle şu şekillerde olabilir:

1. Zorunlu Karşılıkların Artırılması: Bankaların ellerinde tutmaları gereken mevduatların bir kısmını, belirli bir yüzdeyle, Merkez Bankası'na yatırmalarını zorunlu kılarak kredi genişlemesini kısıtlar. Bu, bankaların daha az kredi vermelerine ve krediye daha dikkatli yaklaşmalarına neden olabilir.

2. Faiz Oranlarının Artırılması: Merkez Bankası, politika faiz oranlarını artırarak kredi faizlerini yükseltebilir. Yüksek faiz oranları, kredi talebini azaltabilir ve kredi koşullarını sıkılaştırabilir.

3. Kredi Limitlerinin Düşürülmesi veya Gelir-Kredi Oranlarının Belirlenmesi: Bankalar, bireylerin veya şirketlerin kredi limitlerini düşürebilir veya gelirlerine oranla belirli bir kredi limiti belirleyebilir. Bu da daha fazla borç almanın zorlaşmasına neden olabilir.

4. Belirli Kredi Türlerine Sınırlamalar Getirilmesi: Belirli sektörler veya varlık sınıfları için kredi verme pratiklerine sınırlamalar getirilebilir. Örneğin, konut kredileri veya tüketici kredileri için kredi koşulları sıkılaştırılabilir.

Kredilere getirilen sınırlamalar, ekonomik dengenin korunmasına yardımcı olabilir ve finansal sistemin istikrarını sağlayabilir. Ancak, aşırı sıkı kredi politikaları ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir ve tüketici harcamalarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, sınırlamaların dengeli bir şekilde uygulanması ve ekonomik koşullara uygun olarak ayarlanması önemlidir.