Mesai arkadaşına karşı silahla yağma suçu işleyen memur atılabilir mi?

Danıştay 12. Dairesi, Çorum'da görev yapan bir anaokulu hizmetlisinin, iş arkadaşına karşı silahla yağma suçu işlemesiyle ilgili önemli bir karar verdi.

Davacının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin (E) bendinin (f) alt bendine dayanarak devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırıldı.İlk derece mahkemesi tarafından yapılan değerlendirme, davacının iş arkadaşına karşı işlediği suçun, Kanun'un iş sahiplerine yönelik fiilleri düzenleyen hükmü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönündeydi. Ancak Danıştay kararında, bu kararı hukuka aykırı buldu ve iş arkadaşlarına yönelik suçların, disiplin cezalarını gerektiren fiiller arasında özel bir düzenlemeye tabi olmadığı vurgulandı. 

Kararda, Kanun'un iş sahiplerine yönelik fiilleri düzenleyen hükmüne işaret edilerek, iş arkadaşlarına yönelik eylemlerin bu kapsam dışında tutulduğu belirtildi. Danıştay'ın bu görüşü, devlet memurlarının disiplin cezalarının nasıl uygulanması gerektiği konusunda önemli bir içtihat oluşturdu.

Danıştay 12. Dairesi'nin bu kararı, kamu görevlilerinin iş yerindeki davranışlarına ilişkin cezai yaptırımların sınırlarını ve uygulama yöntemlerini yeniden değerlendirme ihtiyacını da ortaya koydu. Devlet memurlarının iş arkadaşlarına karşı işledikleri suçların nasıl değerlendirilmesi gerektiği konusundaki belirsizliklerin giderilmesi için yeni düzenlemelerin tartışılması bekleniyor.

Bu kararın, gelecekte benzer durumlarda nasıl bir yol izleneceği konusunda da emsal teşkil edebileceği belirtiliyor. Danıştay'ın içtihatları, Türkiye'deki idari yargılama süreçlerinin ve devlet memurlarının disiplin cezalarının şekillenmesinde önemli bir rol oynuyor.

Danıştay kararı:

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2020/4839
Karar No: 2023/5832

İSTEMİN KONUSU:
. Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Çorum ili, ... Anaokulu'nda hizmetli olarak görev yapmakta olan davacının, "amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak" fiilini işlediğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (f) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun . tarih ve . sayılı kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
. İdare Mahkemesince verilen . tarih ve E:., K:. sayılı kararla; davacının iş arkadaşına karşı silahla yağma suçunu işlemesinin 657 sayılı Kanun'da, Devlet memurluğundan çıkarma cezası gerektiren "Amirine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak" fiiline temas eder nitelikte olduğu belirtilerek dava konusu işlemin tesis edildiği, maddenin bütünü değerlendirildiğinde, Kanun koyucunun bu bent ile amaçladığının fiili saldırıda bulunulmasının disiplin cezasını gerektirir bir fiil olarak belirtilmesi olduğu, eylemin ast veya üste ya da iş sahiplerine yapılınca cezalandırılıp iş arkadaşına karşı işlendiğinde cezasız bırakılmasının düşünülemeyeceği, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinde yer alan; "Yukarıda sayılan ve disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da aynı neviden disiplin cezaları verilir." hükmü de dikkate alındığında Kanun koyucu tarafından da maddede sayılmayan aynı nitelik ve ağırlıktaki eylemlerin cezalandırılmasının amaçlandığı, bu durumda dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile ceza yargılaması sonunda verilen Mahkeme kararının birlikte değerlendirilmesinden, davacıya isnat edilen fiilin sübuta erdiği anlaşıldığından, davacının devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
. Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
İşlenen fiilin ast-üst ilişkisi var olmayan iş arkadaşı ile yaşandığı, bu nedenle 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (f) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı belirtilerek, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK H KİMİ : .
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Çorum ili, ... Anaokulunda hizmetli olarak görev yapmakta olan davacının, aynı kurumda hizmetli olarak görev yapan Ö.K. adlı personeli darp etmesi olayıyla ilgili olarak başlatılan disiplin soruşturması sonucunda, davacının eyleminin sabit görüldüğünden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (f) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun . tarih ve . sayılı işleminin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinin (g) alt bendinde, "İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak", aynı bendin (h) alt bendinde, "İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak" kınama cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmış; aynı fıkranın (D) bendinin (l) alt bendinde de, "Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek" kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve haller arasında düzenlenmiştir.

657 sayılı Kanun'un dava konusu işleme dayanak alınan 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin, 13/02/2011 tarih ve 6111 sayılı Kanun ile değişik (f) alt bendinde ise, ''Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak'' hali, Devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu olayda, davacının iş arkadaşına fiili müdahalede bulunduğu tartışmasızdır.
Ancak, dava konusu işleme dayanak alınan 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (f) alt bendinde, "iş arkadaşlarına fiili tecavüzde bulunmak" ibaresine yer verilmediğinden; iş arkadaşlarına yönelik fiili tecavüz eyleminin, (E) bendinde düzenlenen disiplin cezasının verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve ağırlıkları itibarıyla benzer eylemlerden olduğundan bahisle, bu bende göre cezalandırılıp cezalandırılamayacağının belirlenmesi gerekmektedir.

657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin yukarıda yer verilen hükümlerinden anlaşıldığı üzere, kanun koyucu, disiplin cezası verilecek fiil ve halleri belirlerken iş arkadaşlarına yönelik fiilleri göz ardı etmemiş, aksine, iş arkadaşlarına yönelik birtakım fiilleri ve karşılığında verilecek cezaları açıkça düzenlemiştir.

Buna karşın, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrası (E) bendinin (f) alt bendinin ilk hali, ''Amirine ve maiyetindekilere fiili tecavüzde bulunmak'' şeklinde iken, 13/02/2011 tarih ve 6111 sayılı Kanunun 111. maddesiyle bu bende, ''iş sahipleri'' ibaresi eklenmek suretiyle, halen yürürlükte bulunan "Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak," şeklinde genişletilmiş ise de, kanun koyucu tarafından, söz konusu düzenlemeye "iş arkadaşlarına" ibaresinin eklenmesi yoluna gidilmemiştir.

Kaldı ki, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılanlar bir daha Devlet memuru olarak göreve alınamayacaklarından, bu bentde sayma suretiyle belirlenen disiplin suçlarının, benzeri fiil ve haller kapsamında bulunduğundan bahisle yorum yoluyla genişletilmesinin hak ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacağı da açıktır.

Bu durumda; iş arkadaşına fiili tecavüzde bulunmuş olan davacının, üzerine atılı fiilin, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (f) alt bendinde yer alan "Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak." hükmü kapsamında değerlendirilerek Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 20/11/2023 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin kararı usul ve hukuka uygun olduğundan onanması gerektiği görüşüyle Daire kararına katılmıyorum.