Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi swot analizi: Yeni kazanımlar, eksiklikler ve beklentiler

Önceki yasama döneminde müzakeresi yarıda kalan Öğretmenlik Meslek Kanunu (ÖMK) Teklifi’nin görüşmeleri, 1 Ekim 2024'de yeni yasama yılının başlamasının ardından 3 Ekim'de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulunda başladı. Sinop Milletvekili Nazım Maviş ve 100 milletvekilinin imzasıyla sunulan teklifin 43 maddelik teklife ilişktin Türk Eğitim-Sen önemli değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye Kamu-Sen'e bağlık Türk Eğitim Sen, ÖMK'nin adeta swot analizini çıkardı. "ÖMK teklifi yeni kazanımlar getiriyor ancak… Eksiklikler ne olacak?" başlıklı basın açıklaması yayımlayan Türk Eğitim Sen Genel Başkanı Talip Geylan, teklifin yeni kazanımlar getirdiğini belirtirken, aynı zamanda önemli eksikliklerin de bulunduğunu ifade etti. Geylan, “Umuyoruz ki, öğretmenlerimiz adına ortaya koyduğumuz bu son derece makul teklifler, milletvekillerimiz nezdinde karşılık bulur ve hayata geçirilir” mesajı verdi.

Bu Habere de Bak

Öğretmenlik Meslek Kanunu'nun tam metni

Öğretmenlik mesleğine dair önemli kazanımlar arasında şunlar öne çıkmaktadır:

- Sınav Kaldırıldı: 20 yıl ve daha fazla hizmeti olan öğretmenler için başöğretmenliğe başvuru imkanı, uzmanlık veya bekleme şartı olmaksızın sağlandı. Bu uygulama sayesinde yaklaşık 230 bin öğretmen başöğretmenlik tazminatından faydalanabilecek.

- Şiddete Yönelik Yasal Tedbirler: Eğitim çalışanlarına yönelik şiddet olaylarında cezalar %50 artırılacak, hapisle yargılanacak ve hapis cezaları ertelenmeyecek.

Geylan bazı eksiklikleri ise şöyle sıraladı: 

- Mazeret Tayinleri: Öğretmenlerin yer değiştirmesine dair düzenlemeler eksik kalmıştır.

Bu Habere de Bak

İktidar ÖMK ile eğitimde reform sürecinin başlayacağı iddiası

- Hizmet Puanları: Hizmet puanlarının tespitine dair eksikler giderilmemiştir.

- Yönetici Atama Sistemi: Liyakat ve ehliyete dayalı bir yönetici atama sisteminin mutlaka kanunda yer alması gerekmektedir. Geylan, bu konuda adaletin sağlanmasının önemine vurgu yaptı.

- Ödül Sistemi: Başarıyı takdir ve teşvik eden bir ödül sisteminin hayata geçirilmesi gerektiğini dile getirdi.

Geylan ayrıca, öğretmen atamalarının mülakat olmadan, sadece KPSS puanı esas alınarak yapılması gerektiğini ve sözleşmeli öğretmenlik uygulamalarının kaldırılması gerektiğini vurguladı. Türkiye Kamu-Sen, 23 Ekim 2018 tarihinden bu yana öğretmenlik mesleğinin yasal çerçevesini oluşturma yönünde çalışmalara devam ettiklerini belirtti.

Talip Geylan'ın açıklamasının tam metni:

ÖMK TEKLİFİ YENİ KAZANIMLAR GETİRİYOR ANCAK… EKSİKLİKLER NE OLACAK?

"Bilindiği gibi 43 maddelik Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifinin 22 maddesi TBMM tatile girmeden kabul edilmiş, kalan maddeler için de Meclis görüşmeleri bugün başlamıştır. Genel Başkanımız Talip Geylan, TBMM Genel Kurulu’na getirilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu’nun yeni kazanımlar getirmekle birlikte eksiklikleri olduğunu da söyledi.

TBMM Genel Kurul aşamasında Türk Eğitim Sen’in önergeleriyle birlikte teklifin görüşüldüğünü hatırlatan Geylan, “Umuyoruz ki, öğretmenlerimiz adına ortaya koyduğumuz bu son derece makul teklifler milletvekillerimiz nezdinde karşılık bulur ve hayata geçirilir. Önümüzdeki süreçlerde de Türk Eğitim Sen’in her daim öncelikli iştigal konularından bir tanesi Öğretmenlik Meslek Kanunu olacak ve kanunun içeriğinin meslektaşlarımızın beklentilerini karşılayacak şekilde düzenlenmesi için gayret göstermeye ısrarla devam edilecektir” dedi.

Sınav kaldırıldı.

20 yıl ve daha fazla hizmeti olan öğretmenlerimiz için uzman olma ya da bekleme şartı olmaksızın başöğretmenliğe başvurabilecek.

Genel Başkanımız Talip Geylan, teklifte yer alan kazanımlara ve Türk Eğitim Sen’in bu kazanımlardaki rolüne dikkat çekti.

Buna göre;

Türk Eğitim Sen olarak yıllardır öğretmenlerin kariyer düzenlemesinin sınavla yapılamayacağını dile getiriyor ve hizmet yılının esas alınmasını talep ediyorduk. Kanun teklifinde bu önemli talebimiz karşılık bulmuş ve sınav uygulaması kaldırılmıştır.
Ayrıca kariyer düzenlemesinin ilk çıkmasından ÖMK’nın hayata geçirilmesi arasında 16 yıllık bir boşluk olduğu ve başöğretmenlik için uzmanlıkta 10 yıl bekleme şartı arandığı için bir kısım meslektaşlarımız başöğretmen olma imkanını yakalamadan emekli olma durumunda idiler. Bu da bir adaletsizliğe yol açıyordu. Bu itibarla sendikamız, 20 yıl ve daha fazla hizmeti olan öğretmenlerimiz için uzman olma ya da bekleme şartı olmaksızın başöğretmenliğe başvurabilsinler teklifini dile getirmişti. Teklifte bu beklentimiz de karşılık bulmuştur. Kademeli olarak 7 yıl devam edecek bu uygulama sayesinde yaklaşık 230 bin meslektaşımız daha başöğretmenlik tazminatından faydalanabilecektir.
Teklifte yerini bulan bir diğer önemli husus da şiddete dair alınacak yasal tedbirlerdir. Teklif yasalaştığında, yıllardır kanayan yara haline gelen eğitim çalışanlarına şiddete yönelik hadiseler vuku bulduğunda fail hakkında cezalar %50 oranında artırılacak, hapisle yargılanacak ve hapis cezaları ertelenmeyecek.
Liyakat ve ehliyete dayalı bir yönetici atama sistemi ihdas edilmeli

Geylan, önemli kazanımların yanı sıra, teklifte yer alan ancak eksik bulduğu hususlara dikkat çekerek;

“Başta mazeret tayinleri olmak üzere, öğretmenlerin yer değiştirmesine dair düzenlemeler eksik kalmıştır.
Hizmet puanlarının tespitine dair eksikler giderilmemiştir.
Yönetici görevlendirme süreci mutlaka kanunda yer almalıdır. Keyfiyeti sonlandıran, liyakat ve ehliyete dayalı ve adalet üzerine yürütülen bir yönetici atama sistemi mutlaka kanuni bir güvenceye kavuşturulmalıdır.
Başarıyı takdir ve teşvik eden bir ödül sistemi mutlaka kanunla birlikte ihdas edilmelidir
Öğretmenliğin sona erdirilmesi ve hizmet sınıfının değiştirilmesine dair düzenleme, kişisel inisiyatiflere ve özellikle mobbinge meydan vermeyecek şekilde tedbirleri ihtiva etmelidir. Sağlık Kurulu raporu konusu mevzuatta mutlaka yer almalıdır.
Öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve yönetici eğitimi için katkı sunacak olan Milli Eğitim Akademisi’nin işlevi aday öğretmenler bakımından yeniden düzenlenmelidir. Aday öğretmenlerimizi 1 yıl süreyle akademide eğitime almak, hem süre açısından çok uzun hem de adeta öğretmen yetiştirme sürecinin bir son aşaması olarak değerlendirilebileceğinden dolayı uygun değildir. Bu uygulama, ancak genç meslektaşlarımızın adaylık eğitiminin bir karşılığı olmalı, eğitim süresi 3 ayla sınırlı olmalı ve öğretmen adaylarımız 1 Eylül’de göreve başlatılmalıdırlar.” dedi.
Öğretmen atamaları mülakatsız, KPSS puanına göre yapılmalı

Ayrıca kanun teklifinde yer almayan ancak adı Öğretmenlik Meslek Kanunu olan bir düzenlemede mutlaka olması gereken hususları da sıralayan Geylan, öğretmen atamalarının mülakat olmadan ve sadece KPSS başarısı esas alınarak yapılması gerektiğini belirtti. Geylan, sözleşmeli öğretmenlik ve ücretli öğretmenlik uygulamalarının kaldırılarak tüm öğretmenlerin kadrolu şekilde istihdam edilmesi talebini yineledi.

Genel Başkanımız açıklamasında şunları söyledi:

“Türk Eğitim Sen olarak, 23 Ekim 2018 tarihinde Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun çıkarılacağının duyurulduğu andan 3 Şubat 2022’de yasanın Meclis’te kabul edilişine kadar devam eden süreçte her türlü çalışma ve girişimi ortaya koyduk.

Dört yıllık sürede çalıştaylar, raporlar, kitlesel basın açıklamaları, sosyal medya çalışmaları, MEB ve TBMM nezdindeki görüşmeler vasıtasıyla ÖMK’nın adına yakışır şekilde, öğretmenlerin muhatap olduğu tüm süreç ve mevzuatı kahır ekseriyetle ihtiva etmesi gerektiğini vurgulayarak, öğretmenlerimizin talep ve beklentilerini dile getirdik.

Ancak maalesef o dönem yürürlüğe giren kanun, tüm bu beklenti ve ihtiyaçları karşılamaktan uzak şekilde hayat geçirildi.

Sendika olarak, o dönemde, kanunun eksik çıkarılmış olmasına işaret etmekle birlikte, Öğretmenlik Meslek Kanunu adıyla bir düzenleme yapılmış olmasını, mesleğimiz ve meslektaşlarımız adına bir kazanım olarak gördüğümüzü ve bu zeminden yürüyerek her adımda ÖMK’nın içeriğinin zenginleştirilmesi yolunda gayret ortaya koyacağımızı ifade etmiştik.

Nihayet ÖMK ile ilgili ikinci süreçte 43 maddelik yeni bir kanuni düzenleme teklifi TBMM’ye gelmiş, 22 maddesi kabul edilmiş ve geri kalanı için de Mecliste görüşmeleri bugün başlamıştır.

Sendikamız bu ikinci süreçte de gerek hazırlık aşamasında gerekse de TBMM komisyon ve genel kurul aşamasında tüm girişimleri yaparak öğretmenlerimizin beklentilerinin yeni düzenlemede karşılığını bulması için gayret ortaya koymuştur.

Söz konusu son teklifin içeriği de tam anlamıyla beklentileri karşılamamakla beraber bir takım önemli kazanımları da getirmektedir.

Yeni Kazanımlar

-Öncelikle, Türk Eğitim Sen olarak yıllardır öğretmenlerin kariyer düzenlemesinin sınavla yapılamayacağını dile getiriyor ve hizmet yılının esas alınmasını talep ediyorduk. Kanun teklifinde bu önemli talebimiz karşılık bulmuş ve sınav uygulaması kaldırılmıştır.

-Ayrıca kariyer düzenlemesinin ilk çıkmasından ÖMK’nın hayata geçirilmesi arasında 16 yıllık bir boşluk olduğu ve başöğretmenlik için uzmanlıkta 10 yıl bekleme şartı arandığı için bir kısım meslektaşlarımız başöğretmen olma imkanını yakalamadan emekli olma durumunda idiler. Bu da bir adaletsizliğe yol açıyordu. Bu itibarla sendikamız, 20 yıl ve daha fazla hizmeti olan öğretmenlerimiz için uzman olma ya da bekleme şartı olmaksızın başöğretmenliğe başvurabilsinler teklifini dile getirmişti. Teklifte bu beklentimiz de karşılık bulmuştur. Kademeli olarak 7 yıl devam edecek bu uygulama sayesinde yaklaşık 230 bin meslektaşımız daha başöğretmenlik tazminatından faydalanabilecektir.

-Teklifte yerini bulan bir diğer önemli husus da şiddete dair alınacak yasal tedbirlerdir. Teklif yasalaştığında, yıllardır kanayan yara haline gelen eğitim çalışanlarına şiddete yönelik hadiseler vuku bulduğunda fail hakkında cezalar %50 oranında artırılacak, hapisle yargılanacak ve hapis cezaları ertelenmeyecek.

Bu önemli kazanımların yanı sıra, teklifte yer alan ve ancak eksik bulduğumuz hususlar da söz konusudur:

-Başta mazeret tayinleri olmak üzere, öğretmenlerin yer değiştirmesine dair düzenlemeler eksik kalmıştır.

-Hizmet puanlarının tespitine dair eksikler giderilmemiştir.

-Yönetici görevlendirme süreci mutlaka kanunda yer almalıdır. Keyfiyeti sonlandıran, liyakat ve ehliyete dayalı ve adalet üzerine yürütülen bir yönetici atama sistemi mutlaka kanuni bir güvenceye kavuşturulmalıdır.

-Başarıyı takdir ve teşvik eden bir ödül sistemi mutlaka kanunla birlikte ihdas edilmelidir.

-Öğretmenliğin sona erdirilmesi ve hizmet sınıfının değiştirilmesine dair düzenleme, kişisel inisiyatiflere ve özellikle mobbinge meydan vermeyecek şekilde tedbirleri ihtiva etmelidir. Sağlık Kurulu raporu konusu mevzuatta mutlaka yer almalıdır.

-Öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve yönetici eğitimi için katkı sunacak olan Milli Eğitim Akademisi’nin işlevi aday öğretmenler bakımından yeniden düzenlenmelidir. Aday öğretmenlerimizi 1 yıl süreyle akademide eğitime almak, hem süre açısından çok uzun hem de adeta öğretmen yetiştirme sürecinin bir son aşaması olarak değerlendirilebileceğinden dolayı uygun değildir. Bu uygulama, ancak genç meslektaşlarımızın adaylık eğitiminin bir karşılığı olmalı, eğitim süresi 3 ayla sınırlı olmalı ve öğretmen adaylarımız 1 Eylül’de göreve başlatılmalıdırlar.

-Akademi süreci sonucunda sözleşmeli öğretmenlerden mazereti dışında atandığı göreve başlamayan veya göreve başlayıp ayrılanların tekrar akademide hazırlık eğitimine 3 yıllık katılamama süresi 1 yıla indirilmelidir. Bu süre KPSS, öğretmen alım ilanı ve akademi eğitimi ile fiili olarak 3 yıla uzamaktadır.

Ayrıca kanun teklifinde yer almayan ancak adı Öğretmenlik Meslek Kanunu olan bir düzenlemede mutlaka olması gereken hususlar da söz konusudur:

-Sözleşmeli öğretmenlik ve ücretli öğretmenlik uygulamalarının kaldırılarak tüm öğretmenlerin kadrolu şekilde istihdam edilmesi

-Özel sektörde çalışan öğretmenlerin aylık ücretlerinin kamudaki öğretmenlerle eşdeğer olması

-Öğretmen atamalarının mülakat olmadan ve sadece KPSS başarısı esas alınarak yapılması

-Öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimleri için gerekli tedbir ve teşviklerin hayata geçirilmesi

-Türkiye’de öğretmen istihdamı ile ilgili ihtiyaç analizi yapılması ve MEB ve YÖK koordinesi ile eğitim fakültelerinin sayısı ve kontenjanlarının buna göre belirlenmesi

-Öğretmen liselerinin tekrar hayata geçirilmesi

-Zorunlu hizmet bölgelerinde çalışan öğretmenlere ekonomik ve özlük hakları açısından teşvik edilerek, 2023 Eğitim Vizyon Belgesi’nde vaat edildiği üzere, Teşvik Ödeneği verilmesi

-Öğrenim özrünün, kendi alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans ve doktora öğrenimine devam edenler için geri getirilmesi

-Özellikle eş durumu atamalarında anayasanın koruması altında olan aile bütünlüğünün sağlanması açısından toplumu oluşturan ailenin bir arada tutulması zamana ve şarta bağlanmayarak özür grubu atamalarında kolaylık sağlanması

– Özel program ve proje uygulayan eğitim kurumları ile sınavla öğrenci kabul eden okullar başta olmak üzere, MEB’e bağlı tüm kurumlar için, liyakati esas alan yazılı sınav esasına dayalı yönetici atama sistemi kurulması

-Eğitim kurumu yöneticilerine; yönetici olarak il dışı tayin hakkı verilmesi

-Eğitim kurumu müdürlüğü görevinin ikinci görev kapsamından çıkarılarak asli görev haline getirilmesi

-Doğal afet durumlarında afete maruz kalan bölgelerdeki öğretmenlere teşvik edici tedbirler alınması

-Her yıl öğretmen atamalarının standart bir takvim doğrultusunda ve 1 Eylül’de göreve başlayacak şekilde gerçekleştirilmesi

-Eğitim Fakültesi son sınıfta yapılan öğretmenlik uygulaması stajı süresince öğretmen adaylarının sigortalanması ve asgari ücretin en az ½ si kadar ücret verilmesi

-Mesleki kıdemi 5 yıl olan öğretmenlere uzman, 5 yılını tamamlamış uzman öğretmenlere de başöğretmen unvanı verilmesi ve yüksek lisans ve doktora öğrenimi bu sürelerden düşülmesi

-Öğretmenlik kariyer basamakları sisteminin getirmiş olduğu mali hakların emeklilik sistemine de yansıtılması

-Görev ve sorumlulukları bağlamında ücret dengesizliğini önlemek için, Genel İdare Hizmetleri sınıfında görev yapan yöneticilere kıdemlerine bağlı olarak uzman öğretmen ve başöğretmen tazminat tutarlarının maaşlarına yansıtılması

-Ücretli öğretmenlik, özel öğretim kurumları öğretmenliği, PİKTES öğreticiliği, öğretim üyeliği ile  öğretim görevliliğindeki sürelerin uzman ve başöğretmenlik için gerekli kıdem hesabına sayılması

-Kariyer basamaklarındaki geçişlerde kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olma şartı ile eğitim programına katılma zorunluluğuna yer verilmemesi

-Eğitim kurumu çalışanlarına mobbing uygulanmaması için yaptırımların belirlenmesi

-Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin tüm eğitim çalışanlarına bir asgari ücret tutarında ödenmesi

-Milli Eğitim Yönetici Akademisi kurulması ve eğitim kurumları müdürlerinin Eğitim Kurumları Yönetici Seçme Sınavı sonrası burada yetiştirilmesi

-Tüm öğretmenlerin maaş karşılığı ders saati 15 saat olması

-Öğretmenlerin ek ders ücretlerinin belirlenmesinde kullanılan katsayının %100 oranında arttırılması    

ÖMK’ya dair hazırladığımız önergelerle bugün başlayan Genel Kurul aşamasını da yakinen takip ediyoruz. Dileriz öğretmenlerimiz adına ortaya koyduğumuz bu son derece makul teklifler milletvekillerimiz nezdinde karşılık bulur ve hayata geçirilir.

Önümüzdeki süreçlerde de Türk Eğitim Sen’in her daim öncelikli iştigal konularından bir tanesi Öğretmenlik Meslek Kanunu olacak ve kanunun içeriğinin meslektaşlarımızın beklentilerini karşılayacak şekilde düzenlenmesi için gayret göstermeye ısrarla devam edilecektir.”