OHAL KHK'sı ile ihraç edilen kamu personeline tazminat yolu açıldı
AYM, 2018 yılında çıkarılan ve OHAL dönemi kapsamında uygulanan 7089 sayılı Kanun'un, kamu görevlilerinin tazminat taleplerini engelleyen maddesini iptal etti.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 2018 yılında çıkarılan ve OHAL (Olağanüstü Hal) dönemi kapsamında uygulanan 7089 sayılı Kanun’un, kamu görevlilerinin tazminat taleplerini engelleyen maddesini iptal etti. Bu kritik karar, OHAL sürecinde ihraç edilen ancak sonradan göreve iade edilen kamu personelinin, uğradıkları maddi ve manevi zararlar için tazminat talep edebilmesine olanak tanıyacak.
Kritik karar
Ankara 22. İdare Mahkemesi tarafından yapılan başvuruda, 7089 sayılı Kanun’un 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının dördüncü cümlesinin Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüş ve Anayasa Mahkemesi de bu başvuruyu değerlendirdi. Mahkeme, söz konusu hükmün, Anayasa'nın 2., 36., 40. ve 125. maddelerine aykırı olduğunu belirterek iptal edilmesine karar verdi.
İptal Edilen Hüküm Ne Anlama Geliyordu?
OHAL dönemi boyunca çıkarılan ve kamu görevinden ihraç edilenler için geçerli olan 7089 sayılı Kanun’un iptal edilen hükmü, kamu görevlilerinin görevden uzaklaştırıldıkları süreçte maddi ve manevi tazminat talebinde bulunamayacaklarını öngörüyordu. Bu, kamu görevlilerinin mağduriyetini tescilleyen bir durumdu ve devletin, hukuka aykırı olarak ihraç edilenler için herhangi bir tazminat ödemesine engel teşkil ediyordu.
Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemenin bireylerin hak arama özgürlüğünü kısıtladığını ve hukuka aykırı olduğunu belirterek, bu maddeyi iptal etti.
Anayasa Mahkemesi'nden Tazminat Talepleriyle İlgili Kritik İfadeler
Anayasa Mahkemesi kararında, şu ifadeler yer aldı:
“Komisyon kararıyla kamu görevine iade edilen kişilerin, tedbirin sebep unsurunun gerçekleşmediği, başka bir deyişle herhangi bir örgüt ya da yapıya aidiyet, iltisak veya irtibatlarının belirlenemediği ve hukuka aykırı olarak kamu görevinden çıkarıldıkları idare tarafından tespit edilmiştir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 457)
“OHAL kapsamında hukuka aykırı bir şekilde tedbir uygulanan kişilerin, uğradıkları maddi ve manevi zararların giderilmesi için idari ve yargısal yolların açık olması gerekmektedir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 458)
“Kamu görevine iade edilenlerin, hukuka aykırı işlem nedeniyle uğradıkları zararları tazmin yolunun kapatılması, devletin etkili bir giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, §§ 459-460)
Devletin Hukuka Aykırı İşlemlerinden Doğan Zararlar Karşılanmalı
Anayasa Mahkemesi, kamu görevine iade edilen kişilere tazminat hakkı tanınmamasının, devletin hukuka aykırı işlemlerine karşı etkili bir giderim mekanizması sağlaması yükümlülüğüyle çeliştiğini vurguladı. Bu çerçevede, “Tazminat talebinin engellenmesi, devletin kişinin hak ve özgürlüklerinin ihlaline karşı etkili bir giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır” denildi.
Kararda, aynı zamanda tazminat hakkı talep eden kamu görevlilerinin mağduriyetlerinin giderilmesi gerektiği belirtildi.
Tazminat Talep Etme Yolu Açıldı: Hukuki Süreç Başlıyor
Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı ile OHAL döneminde hukuka aykırı şekilde ihraç edilen ve daha sonra göreve iade edilen kamu görevlileri, artık tazminat taleplerinde bulunabilecek. Bu karar, idare mahkemelerinde açılacak tazminat davalarının önünü açmış olacak. Bu bağlamda, mağduriyet yaşayan kamu görevlileri için yeni bir hukuki süreç başlamış oldu.
Kararın Etkisi: OHAL Sürecinde Mağduriyet Yaşayan Kamu Görevlileri İçin Yeni Bir Dönem
Anayasa Mahkemesi’nin verdiği bu karar, OHAL sürecinde mağduriyet yaşayan kamu görevlileri açısından büyük önem taşıyor. Kamu görevlilerinin, hukuka aykırı şekilde görevlerinden uzaklaştırılmalarının ardından hak arama ve tazminat talep etme haklarının önü açılmış oldu. Bu da, devletin hukuk ihlallerinden dolayı kişilere etkili bir giderim sağlama yükümlülüğüne daha uygun bir ortam oluşturuyor.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, devletin OHAL sürecindeki ihraçlarla ilgili uygulamalarına dair önemli bir denetim işlevi gördü ve kamu görevlilerinin mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik bir adım attı.
