Orta sınıf kaybedenler kulübünde, iktidar zengine çalışıyor
Gelir dağılımı, giderek daha fazla zenginleşen bir yüzde 5'lik kesim ile daralan bir orta sınıf arasında şekilleniyor. Orta sınıf, uzun vadede kaybedenler kulübüne dahil olurken, zenginler kazançlarını artırmaya devam ediyor
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) gelir dağılımı verilerine göre, 2023 yılında en zengin yüzde 5’in gelirden aldığı pay yüzde 23,06’ya çıkarak 2013’ten bu yana 3,5 puanlık artış gösterdi. Orta sınıf ise, uzun vadede kazanç sağlamak yerine kaybedenler arasında yer alırken, en alt ve en üst gelir grupları arasındaki uçurum büyümeye devam etti. Çözüm olarak, servet vergisi gibi adımların, gelir eşitsizliğini azaltmak ve toplumda daha adil bir paylaşım sağlamak için önemli olduğu vurgulandı.
Dünya gazetesi başyazarı İbrahim Kahveci bugünkü yazısında Türkiye'nin 'orta sınıf sorunu'na dikkati çekti.
Kahveci'nin aktardığı üzere gelir dağılımı verilerinde önemli düzeltmelere gitti. 2021 yılında en zengin yüzde 5’in gelirden aldığı payın yüzde 23,30 olduğu belirtilmişken, 2022’de bu oran yüzde 24,74’e çıkarak büyük bir artış göstermişti. Ancak yapılan revize sonrasında, 2022 yılına ait oran yüzde 23,85 olarak düzeltilmiş ve 2023’te ise bu oran yüzde 23,06’ya gerilemişti. Bu değişiklikler, gelir dağılımındaki adaletsizliğin boyutlarını ortaya koyuyor.
Zenginlerin Kazancı, Diğer Kesimlerin Kaybı
Verilen rakamlara göre, en zengin yüzde 5’in gelirden aldığı pay, 2023 yılı itibariyle yüzde 23,06 olarak belirlenmiş. Bu oran, 2013 yılında yüzde 19,56 olan seviyenin oldukça üzerinde. Yani, 2013 ile 2023 arasındaki on yıl sürecinde en zengin yüzde 5’in gelir payı 3,50 puan artmış oldu. Bunun anlamı şu: 2013 yılında 1 trilyon dolarlık bir milli gelirin yaklaşık 195,6 milyar doları en zengin yüzde 5’e giderken, 2023’te bu rakam 230,6 milyar dolara çıkmış durumda. Bu durum, toplumun en alt yüzde 15’lik kesiminin gelirlerinin, zenginlere kayması anlamına geliyor.
Orta Sınıf Neden Kaybediyor?
TÜİK’in verilerine göre, son yıllarda en alt gelir grubu ile en üst gelir grubu arasında kayda değer bir değişim yaşanmışken, orta sınıfın kaybı belirginleşmiş. 2006-2008 yılları arasındaki verilere bakıldığında, en alt gelir grubunun payı yüzde 2,08 iken, 2022-2024 dönemi itibarıyla bu oran yüzde 2,41’e yükselmiş. Bu artış oransal olarak yüzde 15,8 civarına denk gelirken, bu durum orta sınıfın kaybı ile paralel bir grafik izliyor. En alt yüzde 30’luk dilim kazanç sağlarken, orta sınıfın gelir payı giderek daralmış durumda. Orta sınıf, uzun vadede zenginler kadar kazanç sağlamadığı gibi, gelir adaletsizliğinden en fazla etkilenen grup olmuş.
Gelir Adaletsizliğinin Derinleşmesi
2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin en zengin yüzde 5’lik kesiminin ortalama geliri 415 bin lira olurken, en fakir kesimin geliri sadece 69 bin 546 lira olarak hesaplanmış. Aradaki gelir farkı ise oldukça çarpıcı. En üst yüzde 5’lik kesim, 2024 yılı itibarıyla ortalama 1 milyon 696 bin lira gelir elde ederken, en alt kesim sadece 69 bin 546 lira kazanıyor. Toplumun ortasında yer alan kesim ise, bu iki uç arasındaki gelir farkından ciddi şekilde etkileniyor. 2006’da toplumun ortası, en zengin yüzde 5’in gelirine oranla yüzde 16,4 pay alırken, bu oran 2023’te yüzde 13,5’e geriledi. Bu durum, orta sınıfın gelir payının giderek daraldığını ve zenginlerin daha fazla kazandığını ortaya koyuyor.
Servet Dağılımı: Gelir Yetersiz, Servet Artıyor
Gelir dağılımı, yalnızca bir kesimin yıllık kazançlarını gösteriyor. Ancak servet dağılımına bakıldığında tablo daha da çarpıcı hale geliyor. Alt gelir gruplarının gelirlerini geçimlerini sağlamak için harcadıkları düşünülürse, servet edinmeleri mümkün görünmüyor. Oysa en zengin kesim, gelirlerinden birikim yaparak servetlerini artırabiliyor. Bu durum, gelir eşitsizliğini daha da derinleştiriyor ve toplumda daha belirgin bir servet uçurumu oluşturuyor. En zenginler, sadece gelirleriyle değil, birikimlerinden elde ettikleri servetle de büyümeye devam ediyorlar.
Bakmadan Geçme
