Sınavsız ve ilansız personel alınabilir mi? Bakanlık bakın ne cevap verdi?

Kamu personel rejimi konusunda duayen isim Ahmet Ünlü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün, sınavsız ve ilansız personel alımlarını ilişkin görüşünü gündeme taşıdı.

Bakanlık konuya ilişkin görüş yazısında, sözleşmeli personel alımlarının ilan edilme zorunluluğu ve kurumsal internet sitesinde duyurulma zorunluluğu konularında açıklamalar yapıldı. Bakanlık, önceki görüş yazılarında belediyelere alınacak sözleşmeli personel için sınav zorunluluğunun olmadığını ve düzenleme yapılması gerektiğini bildirmişti.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesinde, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının sözleşmeli personel istihdamının detayları düzenlenmişti. Ancak sınavsız alımların yasal dayanağı araştırılmakta.

Kamu kurumlarına personel alımına ilişkin ilanların Resmi Gazete ile duyurulması gerektiğini belirten Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin hükümleri doğrultusunda, sözleşmeli personel alımlarının detayları tartışma konusu.

Sınavsız ve ilansız alımların mevzuata uygun olup olmadığı konusunda Bakanlık, net bir açıklama yapmadı. Ancak, belirli koşullar altında böyle bir yöntemin uygulanabileceğini vurguladı.

Sınavsız ve ilansız alımların mevzuata uygun olduğunu belirten Bakanlık görüşü, tartışmaları da beraberinde getirecek gibi görünüyor.

Ahmet Ünlü’nün konuya ilişkin değerlendirmeleri şöyle:

Bakanlığa sorulan görüşte neler yer alıyor?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görüş yazısında 5393 sayılı Kanun’un 49’uncu maddesi kapsamında gerçekleştirilen sözleşmeli personel alımlarının ilan edilme zorunluluğu ile ilanların kurumsal internet sitesinde duyurulma zorunluluğu olup olmadığı sorulmuştur. Daha önceki yazılarımızı takip edenler belediyelere alınacak sözleşmeli personel için sınav zorunluluğunun olmadığını ve bu konuda düzenleme yapılması gerektiğini açıklamıştım.

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde sözleşmeli personel istihdam edilmesi 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun norm kadro ve personel istihdamı 49’uncu maddesinde detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

 

Personel alımına ilişkin tüm ilanlar duyurulmalıdır

10 sayılı Resmi Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5’inci maddesinin ikinci fıkrasında, “Kamu kurum ve kuruluşları, personel alımına ilişkin tüm ilanlarını (ihtiyacını okullara öğrenci almak suretiyle karşılayanlar dâhil), Resmî Gazete ile Cumhurbaşkanı’nca belirlenen kurumun internet sitesi ve kendi internet sitelerinde duyurur.” hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların “Sınav Şartı” başlıklı Ek 2’nci maddesinde, “Kamu kurum ve kuruluşları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (B) fıkrasına göre; 2 a) Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı tarafından Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) (B) grubu puan sıralaması esas alınmak suretiyle doğrudan yapılacak merkezi yerleştirme, b) Yazılı ve/veya sözlü sınav yapılmaksızın, KPSS (B) grubu puan sıralaması esas alınmak suretiyle ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak yerleştirme, c) Bu esaslara ekli 3 sayılı cetvelde unvanları belirtilen sözleşmeli personel pozisyonlarına KPSS (B) grubu puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir unvan için boş bulunan sözleşmeli personel pozisyonunun on katına kadar aday arasından ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak yazılı ve/veya sözlü sınav başarısı sırasına göre yapılacak yerleştirme, yöntemlerinden herhangi biri ile sözleşmeli personel istihdam edebilirler.

Kamu kurum ve kuruluşları, ÖSYM Başkanlığı tarafından yapılan merkezi yerleştirme suretiyle alınanlar haricinde, istihdam edilecek sözleşmeli personele ilişkin olarak, boş sözleşmeli personel pozisyon unvan ve sayısını, bu pozisyonlarda istihdam edileceklerde aranacak nitelikleri, pozisyonlara yapılacak yerleştirme usulünü, sınavla alınacaklarda sınavın yeri, tarihi, türü, konuları ile diğer hususları yerleştirme veya sınav tarihinden en az onbeş gün önce 10 sayılı Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince ilan ederler.

Sınav veya yerleştirme başvurularının incelenmesi, gerçekleştirilmesi, sonuçlarının tespiti ile yerleştirilen adayların ilan edilen niteliklere uygunluğundan kurumlarca teşkil edilecek komisyon sorumludur. Komisyon; ilgili kurum veya kuruluşun atamaya yetkili amirinin veya görevlendireceği birim amirinin başkanlığında, personel işlerinden sorumlu birim yöneticisi ve atamaya yetkili amir tarafından görevlendirilecek üç üye olmak üzere toplam beş kişiden teşekkül eder. Birinci fıkranın (c) bendi uyarınca yapılacak sınavlar ile uygulama sınavlarında, personel işlerinden sorumlu birim yöneticisi hariç, komisyon üyelerinin öğrenim düzeyi adaylarda aranan öğrenim düzeyinden düşük olamaz.

Söz konusu komisyonun başkan ve üyeleri, eşlerinin, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımlarının katıldığı sınavlarda görev alamazlar. Kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilatlarında istihdam edilecek personel, yabancı uyruklular ve yükseköğretim kurumlarının gemiadamı pozisyonları ile araştırma-geliştirme projelerinde proje süreleri ile sınırlı olmak üzere istihdam edecekleri personel ile bu esaslara ekli 1 sayılı cetvelde unvanları belirtilen sözleşmeli personel pozisyonları için sınav şartı aranmaz. Bu unvanlar arasında ‘Avukat (Kısmi Zamanlı), Diş Tabibi, Eczacı, Ekip Planlama Uzmanı ve Gemi Adamı’nı sayabiliriz.

 

Bu esaslara ekli 2 sayılı cetvelde unvanları belirtilen sözleşmeli personel pozisyonlarına alınacaklar sadece mesleki uygulamalı sınava tabi tutulur. Mesleki uygulamalı sınavlar da, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkrada belirtilen usule uygun olarak ilan edilir ve gerçekleştirilir. 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesi ve bu maddeye yapılan atıflara istinaden istihdam edilecek sözleşmeli personelin hizmete alınmasında bu madde hükümleri uygulanmaz...” hükmüne yer verilerek belediyelerde sözleşmeli personelin sınavsız yapılan alımlarında ilan yapılması zorunluluğuna açıkça istisna getirilmiştir.

Diğer yandan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 31/12/2021 tarihli ve 2021/26 sayılı “Sözleşmeli personel istihdamı” konulu genelgesi ile bazı kurallar getirilmiştir.

Bu genelgenin 1’inci maddesinde; “Sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin, yürütülecek hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır. Bu nitelikler konusunda, 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar” eki “4 sayılı cetvel A-Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları ile Asgari Nitelikleri Gösterir Cetvel”de aranan nitelikler veya 2/7/2020 tarihli ve 31173 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik”te yer alan personel kadro unvanları için aranan nitelikler dikkate alınacaktır. Yerel yönetimlerimiz sözleşmeli personel istihdamında yukarıdaki belirlenen nitelik özelliklerinden birini tercih edebilecektir.” hükmü yer almaktadır.

Aynı genelgenin 2’nci maddesinde; “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar eki 4 sayılı cetvelde yer almayan ancak bakanlığımızca sözleşmeli personel kadro unvanı olarak 3 belirlenen ve ekli listede bulunan personel kadro unvanları için Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’te yer alan nitelikler aranacaktır.” hükmüne yer verilmiştir.

 

Bakanlık ‘mevzuata göre ilansız ve sınavsız personel alınabilir’ diyor

Bakanlık tarafından verilen 20.12.2022 tarihli görüşe göre, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerince sözleşmeli personel istihdam edilmesinin istenilmesi halinde anılan maddelerdeki niteliklerin aranması ile birlikte ilan ve sınav yapılması; saydamlık, dürüstlük, tarafsızlık başta olmak üzere etik ilkelere uygun olacağı değerlendirilmekle birlikte, mevzuat açısından buna herhangi bir engel de bulunmamaktadır diyerek sınavsız ve ilansız personel alınabileceğini belirtiyor.