Siz de 'işten kopma hakkı' ister misiniz?

Avustralya'da geçen hafta pazartesi günü yürürlüğe giren yasayla birlikte çalışanlara "işten kopma hakkı" getirildi. Bu yasaya göre işverenler, çalışanların mesai saatleri dışında e-maillere cevap vermemesini veya telefonlarına bakmamasını cezalandıramayacak. Avustralya, Fransa, Portekiz, Belçika, İrlanda ve İtalya gibi ülkelerin ardından işten kopma hakkını tanıyan ülkeler arasına katıldı. 

Teknolojinin gelişimi ve pandemi ile birlikte uzaktan çalışma modeli yaygınlaştı. Her ne kadar ofise gitme zorunluluğu ortadan kalksa da, mesai saatleri belirsizleşmeye başladı. Birçok çalışan, işverenlerinden mesai saatleri dışında bile gelen taleplerle baş etmek zorunda kalıyordu. Bu durum, iş-yaşam dengesini bozdu ve dünya genelinde çalışanların haklarının korunması için çeşitli ülkelerde yeni düzenlemeler yapılmaya başlandı. Avustralya, bu düzenlemelerden en yenisini yürürlüğe sokan ülkelerden biri oldu.

Avustralya'da kabul edilen yasa, işverenlerin mesai saatleri dışında çalışanlarından gelen mesajlara veya telefon çağrılarına yanıt vermemelerini cezalandıramayacakları anlamına geliyor. Çalışanlar, iş saatleri dışında gelen talepleri reddetme hakkına sahip olacaklar. Bu düzenleme, çalışanların iş ve özel yaşam dengelerini korumalarını sağlamayı hedefliyor. Hükümet yetkilileri, yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte çalışanların daha sağlıklı bir yaşam sürdürebileceğini belirtti.

Diğer Ülkelerdeki Uygulamalar

Avustralya’nın bu düzenlemesi, aslında dünyada bir ilk değil. Fransa, 2017 yılında çalışanlara işten kopma hakkı tanıyan ilk ülke olmuştu. Fransa'da 50'den fazla çalışanı olan şirketler, işçilerle mesai dışı iletişim kurma zamanlarını belirlemek zorundalar. Bu kurallara uymayan işverenler, çalışana tazminat ödemek zorunda kalabiliyor. Benzer bir düzenleme 2022 yılında Belçika’da da hayata geçti. Bu ülkede başlangıçta sadece kamu görevlileri için geçerli olan düzenleme, daha sonra özel sektöre de genişletildi.

Portekiz'de ise "dinlenme hakkı" olarak bilinen düzenleme kapsamında işverenlerin mesai saatleri dışında çalışanlarla iletişime geçmesi tamamen yasaklanmış durumda. Ayrıca çalışanların 11 saatlik kesintisiz bir gece dinlenme hakkı da mevcut. İspanya'da da çalışanlar mesai saatleri dışında iş ile ilgili dijital haberleşmeden kopma hakkına sahip.

İrlanda, 2021 yılında yürürlüğe koyduğu yasayla uzaktan çalışanları da kapsayan bir düzenleme getirdi. Bu yasaya göre çalışanların mesai saatleri dışında iş ile ilgili tüm talepleri reddetme hakları var. İtalya'da da pandemi döneminde yürürlüğe giren yasa, uzaktan çalışanları korumayı amaçlıyor ve mesai saatlerinin net bir şekilde belirlenmesini zorunlu kılıyor.

Yakın gelecekte İngiltere'nin de bu yasayı hayata geçirmesi bekleniyor. Avrupa genelinde yaygınlaşan bu yasalar, iş ve yaşam dengesini korumak amacıyla özellikle mesai dışı taleplere sınır getiriyor.