TL neden değer kaybediyor, döviz neden yükseliyor?

Son dönemde Türk Lirası (TL), dolar ve euro karşısında hızlı bir değer kaybı yaşadı. Dolar, 34 lira seviyesini aşarak rekor kırarken, euro da ilk kez 38 lirayı geçti. Uzmanlar, TL'nin neden bu kadar değer kaybettiğini ve dövizdeki yükselişi analiz etti.

TL'nin Değer Kaybının Nedenleri

Yılbaşından bu yana TL, dolar ve euro karşısında yüzde 15’ten fazla değer kaybetti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), daha önce uygulanan sıkı para politikasının TL'yi değerlendirdiğini açıklasa da, ekonomik göstergeler TL’nin reel değerinin aylık bazda düştüğünü gösteriyor. TCMB Başkanı Fatih Karahan, "Ne nominal ne de reel kur hedefimiz var. Önceliğimiz sıkı para politikası ve Türk lirası varlıkların cazip hale gelmesidir," dedi.

Ancak, enflasyon oranlarının yükselmesiyle birlikte, reel efektif kurda da artış gözlemleniyor. Temmuz 2023'ten itibaren düzenli bir yükseliş trendi izleyen reel efektif kur, Nisan 2024'te zirveye ulaştı. Bu durum, TL’nin aşırı değerlendiği ve kur baskısının azaltılması gerektiği anlamına geliyor.

KKM'den Çıkışlar ve Yeni Ekonomi Politikaları

Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması, dövize olan talebi artırmış ve bütçeye büyük bir yük getirmişti. Yeni ekonomi yönetiminin uygulamaları, TL varlıklara olan ilgiyi artırmayı hedeflese de, KKM'den çıkışlar talebi azaltmış durumda. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, KKM stoklarının kesintisiz gerilediğini belirtti.

BBVA MENA ve Türkiye’den Sorumlu Küresel Piyasalar Strateji Direktörü Tufan Cömert, yeni ekonomi yönetiminin yüksek faizlerle TL'de istikrar sağlamayı amaçladığını ve bu sürecin TL’nin aşırı değerlenmesine yol açtığını söyledi. Ancak, kur üzerindeki baskının azaltılması gerektiğini belirtti.

Rekabetçi Kurun Etkileri

Reel efektif kurun yükselmesi, ihracatın pahalı hale gelmesine ve ithalatın ucuzlamasına yol açıyor. Bu durum, ihracatçı sektörler ve turizm açısından olumsuz bir etki yaratıyor. Ayrıca, döviz kredilerine erişimde yaşanan zorluklar, özellikle KOBİ’ler için ekonomik sıkıntıları artırıyor.

Ekonomideki Yavaşlama ve Sıkıntılar

Cambridge Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Doç. Dr. Özge Öner, ekonomideki yavaşlamanın ve kredi sıkıntılarının sürdürülemez bir hal aldığını belirtti. Ayrıca, konkordato verilerinin sanayi ve istihdam gibi alanlarda yavaşlamayı işaret ettiğini ifade etti.

Yılsonu Faiz İndirimleri ve Riskler

Berlin Ekonomi ve Hukuk Okulu Ekonomi Bölümü’nden Doç. Dr. Ümit Akçay, TL'nin reel değerlenmesinin ekonomiyi kilitlediğini ve faiz indirimlerinin zorlaştığını belirtti. Şimşek'in programının, döviz borçlarının artması ve yabancı sermayeye odaklanması gibi handikapları olduğunu söyledi.

TL'nin değer kaybı ve dövizdeki yükseliş, ekonomik politikaların ve döviz piyasasının karmaşık bir görünümünü ortaya koyuyor. Uzmanlar, mevcut durumun sürdürülebilir olup olmadığını ve olası çözüm yollarını tartışmaya devam ediyor.