Verimlilik arttıkça, ücretler de artar mı? Daron Acemoğlu'nun sözüne tepki

Çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, Nobel ödüllü ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun, "verimlilik arttıkça, ücretlerin de artacağı" yönündeki savına karşı çıktı. Çelik, ücretlerin düşük olmasının nedeninin "verimlilik" değil, "bölüşüm adaletsizliği ve sendikaların zayıf olması" olduğunu belirtti.

Prof. Dr. Daron Acemoğlu, geçtiğimiz günlerde katıldığı bir YouTube programında işçi ücretlerinin düşük olmasının ülkenin ekonomik yapısındaki bir bozukluktan kaynaklandığını ifade etmişti. Acemoğlu, işçi verimliliği arttıkça, işverenlerin karlarının artacağı ve dolayısıyla işçilere daha yüksek maaşlar ödeneceğini savunmuştu.

Ancak Prof. Dr. Aziz Çelik, Acemoğlu’nun bu görüşünü eleştirerek, verimlilik artışının ücretleri artırma garantisi taşımadığını vurguladı. Çelik, verimlilik artışının ücretleri artırma potansiyeline sahip olsa da bunun, sosyal mücadelenin ve güçlü sendikal örgütlenmenin olmadığı bir ortamda gerçekleşmeyeceğini ifade etti. Çelik, "Verimlilik artsa bile güçlü bir sosyal mücadele ve sosyal politika yoksa, çalışanlar örgütsüzse ücretler artmaz. Tersine düşebilir" dedi.

Çelik, Türkiye’de verimlilik artmasına rağmen reel ücretlerin düştüğünü, bunun da Acemoğlu'nun söylediklerinin tersini gösterdiğini belirtti. Çelik’in verdiği verilere göre, Türkiye’de verimlilik 2009’dan 2022 sonuna kadar yüzde 60 artmasına rağmen, reel birim ücret 2009’da 100 iken 2022 sonunda 93,8’e gerilemiş. Çelik, verimlilik artışının işçilerin lehine olmadığını, bunun yerine işverenlerin daha fazla kâr elde ettiğini savundu.

Çelik, ücretlerin artması için sosyal mücadelenin gerekliliğini dile getirerek, “Verimlilik artışı sermaye gelirlerine yarıyor, ücret artışı ise sosyal mücadele ile mümkün oluyor” dedi. Ayrıca, Türkiye’deki ücret düşüklüğünün temel nedeninin verimlilik değil, bölüşüm adaletsizliği olduğunu ifade etti. Çelik, sendikaların zayıf olması ve devletin sosyal devlet rolünü kaybetmesinin bu durumu daha da kötüleştirdiğini belirtti.

Son olarak, Çelik, Acemoğlu'nun önerdiği "verimlilik arttıkça ücretler artar" görüşünün klasik bir liberal yaklaşımdan ibaret olduğunu ve Türkiye’deki ve dünya genelindeki ekonomik verilerin bu tezi çürüttüğünü vurguladı.