2024-2025 eğitim-öğretim yılını hangi sorunlar bekliyor?

Türkiye'de bugün (9 Eylül Pazartesi) başlayacak olan 2024-2025 eğitim-öğretim dönemi, öğrencileri ve aileleri çeşitli sorunlarla karşı karşıya bırakacak. Eğitim süreci, maddi yükler, güvenlik sorunları ve beslenme gibi konularda yaşanan sıkıntılarla gölgeleniyor.

DW Türkçe'den Pelin Ünker'in haberinin ayrıntıları...

Eğitim-Sen'in araştırmasına göre, ilkokul öğrencilerinin okul masrafları 3 bin TL ila 5 bin TL arasında değişirken, ortaokul ve lise öğrencileri için bu rakam 6 bin TL'yi geçiyor. Teknolojik ihtiyaçlar da göz önüne alındığında, toplam masraflar 10 bin TL'nin üzerine çıkabiliyor. Eğitim-Sen-MYK Üyesi Simge Yardım, kırtasiye malzemelerinin geçen yıla göre yüzde 60-70 oranında arttığını belirtiyor ve ailelerin, beslenme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra kırtasiye masraflarıyla da mücadele etmek zorunda kaldıklarını vurguluyor.

Türkiye'de okullarda beslenme sorunları büyüyor. Ücretsiz ve sağlıklı öğle yemeği uygulamasının olmaması, öğrencilerin okuldaki zamanlarını yemek yemeden geçirme riskini artırıyor. TÜSİAD ve Eğitim Reformu Girişimi'nin PISA 2022 raporuna göre, öğrencilerin yüzde 31'i okuldan önce hiç kahvaltı yapmıyor ve öğrencilerin önemli bir kısmı paraları olmadığı için yemek yemekte zorlanıyor. Ayrıca, Türkiye'de çocukların yüzde 43,6'sı yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunuyor.

Yeni eğitim-öğretim dönemiyle birlikte okullarda kayıt parası ve zorunlu bağış uygulamaları da gündeme geldi. Devlet okullarında maddi yetersizlikler nedeniyle aileler daha nitelikli bir eğitim için bağış adı altında yüksek ücretler ödemek zorunda kalıyor. Bu uygulama, çocuklar arasında eşitsizliğe yol açıyor.

Servis ücretleri de önemli bir sorun olarak öne çıkıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) aldığı karar doğrultusunda, okul servisleri için 0-1 kilometre arası mesafe ücreti yüzde 16 zamla aylık 1931 TL 40 kuruş oldu. Ancak bazı servis şirketlerinin bu karardan bağımsız olarak yüksek ücretler talep ettikleri biliniyor.

Taşımalı eğitimde getirilen sınırlandırmalar da sorun oluşturuyor. 1 Ağustos 2024'te Resmi Gazete'de yayımlanan düzenlemeyle, taşımalı eğitimden faydalandırılacak öğrencilerin yerleşim biriminin taşıma merkezi okullara uzaklığı 50 km'den 30 km'ye düşürüldü. Bu düzenleme, ailelerin göç etmek zorunda kalmasına neden olabilir, ancak çoğu ailenin maddi koşulları buna elverişli değil. Bu durum, çocukların nitelikli eğitim ve yurt imkanlarından mahrum kalmasına yol açıyor.

Okul terkleri, çocuk işçiliği ve güvenlik sorunları da eğitim sürecinin zorlukları arasında yer alıyor. Çocukların okuldan önce ve sonra çalışma oranları yüksek. PISA 2022 raporuna göre, neredeyse her dört öğrenciden biri okulda riskli davranışlarla karşılaşıyor. Ayrıca, kamuda "tasarruf" adı altında başlatılan temizlik personeli düzenlemeleri, okullarda sağlıksız ortamların oluşmasına neden olabiliyor.

Maarif Modeli adlı yeni öğretim programı, eleştirilere neden oluyor. Modelin merkezinde yer alan beceri odaklı yaklaşımın, öğrencilerin eleştirel düşünme ve sorun çözme yeteneklerini geliştirme hedefi taşıdığı belirtilse de, bu becerilerin nasıl gerçekleştirileceği ve öğretmenlerin bu süreci nasıl yöneteceği konusunda belirsizlikler bulunuyor.

Simge Yardım, eğitim politikalarının gerici vakıf ve tarikatlarla yapılan protokollerle şekillendiğini ve müfredat değişikliklerinin çocukların gelişimi açısından uygun olmadığını ifade ediyor. Bu eğitim-öğretim döneminde yaşanan zorluklar, eğitim hakkına yönelik kısıtlamalar ve eşitsizliklerle çocukların karşı karşıya kalacağı öngörülüyor.