230 bin öğretmene başöğretmenlik imkanı
Yeni kanun teklifi ile 20 yıllık kıdeme sahip yaklaşık 230 bin öğretmen, uzman öğretmenlikte 10 yıl bekleme şartı aranmadan 'başöğretmen' unvanı için başvurabilecek. Teklif ayrıca öğretmenlere yönelik hakları genişletirken, Milli Eğitim Akademisi kurulması planlanıyor.
Öğretmenlik Mesleği Kanunu (ÖMK) Teklifi 26 Haziran 2024'te TBMM'ye sunuldu. Teklif asalaştığında, uzman öğretmenlikte 10 yıl bekleme şartı aranmadan, 20 yıllık kıdeme sahip yaklaşık 230 bin öğretmene "başöğretmen" unvanı için başvuru yapma imkanı sağlayacak.
2022'de yürürlüğe giren Öğretmenlik Meslek Kanunu'nun bazı hükümlerinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi sonrası yeni sunulan teklif, kariyer uygulamasını devam ettirecek. Teklif, öğretmenlik mesleğini öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayırıyor.
Uzman öğretmenlik için en az 10 yıl öğretmen olarak hizmet, başöğretmenlik için ise 10 yıl uzman öğretmen olarak hizmet şartı ve akademik eğitim programlarının tamamlanması gerekecek. Yazılı sınav ve mesleki çalışma koşulları kaldırılmış olacak.
230 Bin Öğretmene Başöğretmenlik Fırsatı
Teklife eklenen geçici madde ile uzman öğretmenlikte 10 yıl bekleme şartı aranmadan 20 yıllık kıdeme sahip öğretmenler, başöğretmen unvanı için başvuruda bulunabilecek. Böylece, 20 yıllık kıdemi olan öğretmenler uzman öğretmen olmadan da başöğretmen olabilecek.
ÖMK'ye göre 2022'de 516 bin 974 öğretmen uzman, 66 bin 679 öğretmen başöğretmen unvanı aldı. 2023'te ise 69 bin 881 öğretmen uzman, 3 bin 891 öğretmen başöğretmen oldu. Bugün itibarıyla uzman öğretmenler 4 bin 304 lira, başöğretmenler ise 8 bin 608 lira eğitim-öğretim tazminatı alıyor.
Başöğretmenliğinde bulunduğu kariyer basamakları ÖMK teklifinin 20'nci maddesi ile düzenleniyor. 20'nci madde şöyle:
"MADDE 20- (1) Öğretmenlik mesleği; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağından oluşur.
Öğretmenlerden; öğretmenlikte en az on yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından uzman öğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara uzman öğretmen ünvanı verilir.
Uzman öğretmenlerden; uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından başöğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara başöğretmen ünvanı verilir.
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanlar, cezaları özlük dosyasından silindikten sonra uzman öğretmen veya başöğretmen ünvam için başvuruda bulunabilir.
Öğretmen ünvamndan, bu göreve atanmamn atamaya yetkili amir tarafından onaylandığı tarihten, uzman öğretmen veya başöğretmen ünvamndan ise uzman öğretmen/başöğretmen sertifikasının düzenlendiği tarihten itibaren yararlamlır.
Uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanı alanlara her ünvan için ayrı ayrı olmak üzere bir derece verilir.
Öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında ilerlemede başvuru, sertifikaların düzenlenmesi ile uygulamaya ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."
ÖMK teklifinin 20'nci madde gerekçesi ise şöyle:
"Madde ile öğretmenlerin, her alandaki değişme ve gelişmeleri izlemeleri, bilgilerini sürekli güncel tutarak bunları yeni nesillere aktarmaları amacıyla, meslek içerisinde kariyer ve liyakat esasına uygun olarak ilerlemeleri ve mesleki gelişimlerinde sürekliliğin sağlanması için kariyer basamakları oluşturularak, meslek içinde kariyer basamaklarında ilerlemelerine bağlı olarak da özlük haklarımn iyileştirilmesine yönelik düzenleme yapılmaktadır."
Öğretmenlere Yeni Haklar
Teklif ayrıca öğretmenler ve eğitim yöneticilerinin hak ve sorumluluklarını kanun düzeyinde tanımlıyor. Öğretmenler, meslekleriyle ilgili olmayan faaliyetlerde rızaları dışında çalıştırılamayacak. 657 Devlet Memurları Kanunu ile sağlanan haklardan faydalanacaklar.
Yeni ÖMK ile öğretmene yönelik işlenen suçlarda cezalar yarı oranında artırılacak. Kasten yaralama, tehdit, hakaret gibi suçlardan tutuklu yargılanma sağlanacak.
Milli Eğitim Akademisi Kuruluyor
Öğretmen adaylarının mesleğe hazırlanması, mesleki gelişim ve kariyer basamaklarında ilerlemeleri için Milli Eğitim Akademisi kurulacak. Akademi, öğretmen alımlarında sözlü sınavı kaldıracak. Adaylar, ÖSYM'nin sınav puan üstünlüğüne göre seçilecek ve başarıyla tamamlayanlar atanacak. Akademi süresince öğretmen adayları genel sağlık sigortalı olacak.