38 başlıkta işçilerin bilmesi gereken kritik bilgiler

1- Malul sayılma hali?

Sosyal güvenlik sistemimiz içerisinde, çalışma hayatına girdikten sonra herhangi bir hastalık veya kaza sonucu çalışma gücünün en az %60'ını kaybettiği tespit edilen,

İş kazası/meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranı % 60 ve üzerinde olan,

Sigortalı malul sayılır.

Kamu çalışanlarından, yukarıda belirtilen malullük hali olmasa bile vazifelerini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettikleri tespit edilenler malul sayılır.

2- Malullük aylığına hak kazanma şartları nelerdir?

Çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü en az %60 yitirmiş olmak; kamu çalışanları yönünden ise çalışma gücünü en az %60 oranında yitirmiş veya görevini yapamayacak hale gelmiş olmak,

10 yıllık sigortalılık süresini ve 1800 gün prim gününü doldurmuş olmak. Eğer kişi, başkasının bakımına muhtaç bir şekilde malul kalmışsa bu kez 10 yıllık sigortalılık süresi aranmaz ve 1800 prim günü yeterli olur.

3- Çalışma gücü kaybı oranı (malullük) ile özür oranı arasındaki fark nedir?

Çalışma gücü kaybı oranı olan % 60 ile % 60 özür oranı aynı anlama gelmez. Bu oranlar farklı yönetmeliklerle tespit edilmektedir. Malul sayılan sigortalılarımız veya hak sahipleri her hangi bir işte çalışamaz. Özürlü vatandaşlarımız ise özür durumlarına uygun işlerde çalışabilir.

4- Maluliyet tespiti için nereye başvuru yapılması gerekir?

Bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il ve merkez müdürlüğünün ilgili servislerine başvurabilirsiniz.

5- Maluliyet tespitinde hangi mevzuat dikkate alınır?

4/a ve 4/b sigortalıları için Maluliyet Tespitinde;

x Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği, 4/c Sigortalıları için Maluliyet Tespitinde,

x Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği,

x Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askeri ve sivil personel ile askerlik görevi ile yükümlüler için Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği,

x İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği,

x 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanun kapsamında çalışan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Koruma Güvenlik görevlileri için Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanunun uygulanmasına
İlişkin Yönetmelikte belirtilen sağlık şartları,

Esas alınır.

6- Maluliyete esas teşkil edecek sağlık kurulu raporları nasıl ve nerede düzenlenir?

Sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğü tarafından size verilen sevk yazısında belirtilen, Devlet üniversite hastaneleri, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ile Askeri hastaneler sağlık kurulu raporu düzenleyebilir.

7- Maluliyet kararı veren birim neresidir?

Maluliyet kararı, Kurum sağlık kurullarınca verilir. Sevkiniz sonucu hakkınızda düzenlenen sağlık kurulu raporları ve diğer belgelerden bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünce oluşturulan dosya ilgili Kurum sağlık kuruluna gönderilir.

Kurum sağlık kurulunda yapılan değerlendirme sonucunda;

- Çalışma gücünün en az % 60'ını kaybetmeniz nedeniyle malul sayılacağınıza,
- Çalışma gücünün en az % 60'ını kaybetmemeniz nedeniyle malul sayılamayacağınıza,
- Malul sayılmakla birlikte ilk işe girdiğiniz tarihte malul sayılmanızı gerektirecek düzeyde hastalık veya arızanızın bulunması nedeniyle malullük aylığından yararlanamayacağınıza,
Karar verilir.

Gereği halinde, yeniden muayene veya eksik belge temini için de ara karar verilebilir.

Maluliyet kararının sonucu, müracaat ettiğiniz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünce tarafınıza bildirilir

8- Maluliyet değerlendirilmesinden sonra yeniden muayene veya bir takım belgelerin istenme nedeni nedir?

Sevkiniz sonucunda düzenlenen sağlık kurulu raporunun karar vermek için yetersiz veya eksik olduğu durumlarda, sağlıklı değerlendirmeyi ve mağduriyetinizin önlenmesini teminen, gerekli olan tıbbi bilgi ve belgelerin
veya dosyanızdaki diğer eksik belgelerin tamamlanmasıdır.

9- Kurum sağlık kuruluna gönderilen maluliyet dosyası içinde olması gereken belgeler nelerdir?

- Maluliyet talep dilekçesi,

- İlk işe giriş bildirgesi,
- Erkek sigortalılar için askerlik terhis belgesi,
- Eğer sigortalı askerlikten muaf tutulmuş ise buna ait askeri hastanece düzenlenmiş ayrıntılı muayene bulgularını içeren sağlık raporu (askerlik sakat raporu),
- İlk işe giriş sağlık raporu veya beyanı,
- Sevk sonucu sağlık tesisince usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporu aslı ve dayanağı tıbbi belgeler,
- Sigortalının mevcut rahatsızlığı ile ilgili daha önce almış olduğu raporlar, tıbbi belge ve epikrizlerin (çıkış özeti) birer örneği,
- Kurumumuzca sigortalıyla ilgili daha önce verilmiş bir maluliyet kararı mevcutsa, bunun bir örneği ile dayanağı olan rapor ve diğer belgeler,

10- Engelli sigortalılarımıza tanınan haklar nelerdir?

- Sosyal Güvenlik sistemimiz içerisinde sigortalı olarak işe başlamadan önce veya sonra özürlü olan sigortalılara, özür derecelerine göre kademeli olarak erken emeklilik hakkı tanınmıştır.

- Sigortalı, özürlü olması nedeniyle erken emeklilik talebiyle bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne müracaat eder. Müracaat sonucunda öncelikle sigortacılık (sigortalılık süresi ve ödenmiş prim gün sayısı) şartlarına sahip olup olmadığı değerlendirilir, sahip olduğu tespit edilenler hastaneye sevk edilir.

- Sigortalı olarak ilk işe girdiği tarihte malul olması nedeniyle malullük aylığından yararlanamayacağına Kurum sağlık kurullarınca karar verilen sigortalılardan, Kanunla belirlenmiş sigortacılık şartlarına sahip olanlar erken emeklilik hakkından yararlandırılır.

- Sigortalıların özür derecesinin tespiti Kurum sağlık kurullarınca yapılmaktadır.

11- Başka birinin bakımına muhtaç malul çocuğu olanların erken emeklilik hakkı var mı?

- Başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalılara erken emeklilik hakkı, 5510 sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenlemedir.

- Kadın sigortalılardan, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, 1 Ekim 2008'den sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.

- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğunu iddia ettiğiniz çocuğunuz hakkında düzenlenmiş sağlık kurulu raporu Kurum sağlık kurulunda değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucu çocuğunuz başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul sayılır ise, erken emeklilik hakkından yararlanabilirsiniz.

Nereye Başvuru Yapılması Gerekir?

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğunu beyan ettiğiniz çocuğunuz hakkında düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgeler ile birlikte bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvurmanız gerekmektedir.

12- Malul sayılmanız halinde kontrol muayenesine tabi tutulma?

- Kurum sağlık kurulu kararı ile malul sayılmanız halinde tıbbi nedenlerle kontrol muayeneniz gerekip, gerekmediği kararı da verilir.
- Kontrol muayenesi gerekir ise tarihi tespit edilir. Kontrol muayenesinin hangi tarihte yapılacağı aylık bağlandığını bildirir tebligat yazınızda belirtilir.
- Kontrol muayene tarihinizden 45 gün önce bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvurarak süre dolmadan hastaneye sevkinizi alıp kontrol muayene raporunuzun kurum sağlık kuruluna gönderilmesini sağlamalısınız. Aksi takdirde malulen emekli aylığınız durdurulur, yeni karar oluşturuluncaya kadar aylık ve sağlık yardımı alamazsınız.

13- Kurum sağlık kurulunca “çalışma gücünün en az %60'ını kaybetmediğinden” malul sayılamayacağı kararı verilenler nereye itiraz edebilir?

- Kurum sağlık kurullarınca malul sayılmayanlar, dosyalarının bir kez de Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu'nda incelenmesini talep edebilirler.
- İtiraz dilekçelerini yine bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine verirler.
- Yüksek Sağlık Kurulu itiraza konu karara esas olan ve dosyada mevcut bulunan sağlık kurulu raporları üzerinden değerlendirme yaparak, karara bağlar.

14- Kamu çalışanlarının maluliyet durumları

- Kamu çalışanları (Devlet memurları) için çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
- Bu maluliyet sigortalıların vazifelerini yaptıkları sırada doğmuş olursa bunlara vazife malulü denir.

- Yine söz konusu vazife malullüğü, Kanunda belirtilen şartlarda olursa harp malullüğüne dönüşür.
- 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden önce işe girmiş kamu çalışanları hakkında, bu Kanunla kaldırılan hükümlerde dahil 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

15- Kamuda çalışanların, malulen emekli olmak için hangi mercilere başvuruda bulunması gereklidir?

- Çalışanlar, bağlı bulundukları kurumlara,
- Görevlerinden ayrılmış olanlar Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına,
Başvuruda bulunur.

16- İş kazası nedir?

İş kazası, çalışma hayatında karşımıza çıkan risklerdendir. İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır.

17- Sürekli iş göremezlik derecesinin tespiti başvurusu nereye yapılır?

İş kazası geçirmeniz halinde malul olduğunuzu iddia ediyorsanız, sürekli iş göremezlik oranınızın tespiti için priminizin yattığı sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünde bulunan iş kazası servislerine müracaat etmeniz gerekir.

18- Meslekte kazanma gücü kaybı oranı (sürekli iş göremezlik derecesi) tespiti işlemleri

Sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerince oluşturulan iş kazası dosyası oran tespiti için Kurum sağlık kuruluna gönderilir. Kurum sağlık kurullarınca dosya üzerinde yapılan değerlendirme neticesinde %0 ile %100 arasında “Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı” tespit edilir.

19-İş kazası dosyasında bulunması gereken belgeler nelerdir?

- Olayın iş kazası olup olmadığını net olarak belirtir tahkikat raporu ve tutanaklar,

- İş kazasından sonra başvurduğu hastanelerde görmüş olduğu tedavi, ameliyat bilgilerini içerir epikrizleri (çıkış özeti) ve varsa ameliyat notları,

- Sigortalının tedavileri tamamlandıktan sonra son durumunu gösterir, ‘‘çalışır/çalışamaz'' tarihini bildiren sağlık kurulu raporu,
bulunur.

Kurum sağlık kurulunca “Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği”ne göre karar verilir.

20-İş kazası geçirdim Kurumunuzdan gelir alabilir miyim ?

İş kazası sonucu oluşan arazlarınız nedeniyle Kurum Sağlık Kurulunca sürekli iş göremezlik oranı % 10 ve üzerinde olduğu tespit edilirse sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanırsınız.

21-İş kazası geçirdim, ancak hastalık/arızalarımda artma oldu ne yapabilirim?

Sürekli iş göremezlik geliriniz bağlandıktan sonra, geçirdiğiniz iş kazası ile ilgili arazlarınızda artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğunuzu ileri sürerek gelirlerinizde değişiklik yapılmasını isteyebilirsiniz. Bu durumda sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünüze müracaatınız gerekir.

22- Kurum sağlık kurullarınca tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesine itiraz nereye yapılır?

- İş kazası sonucu Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sürekli iş göremezlik oranlarına yapılan itirazları Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu değerlendirir ve karara bağlar.
- Sigortalılar dosyalarının bir kez de Yüksek Sağlık Kurulunda incelenmesini bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine bir dilekçe ile müracaat ederek talep edebilirler.

23- Meslek hastalığı nedir?

Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

24- Meslek hastalığı şüphesi olan sigortalı nereye başvurmalı?

Bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvurarak meslek hastalığı tespit işlemlerinizi başlatabilirsiniz.

25- Meslek hastalığına bağlı sürekli iş göremezlik oranı tespit işlemleri

- Sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerince oluşturulan meslek hastalığı dosyası oran tespiti için Kurum sağlık kuruluna gönderilir. Kurum sağlık kurullarınca dosya üzerinde yapılan değerlendirme neticesinde %0 ile %100 arasında “Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı” tespit edilir.
- Bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi için Yönetmelikte belirtilen meslek hastalığı listesinde yer alması, maruziyet süresinin yeterli olması ve yükümlülük süresinin aşılmamış olması gerekmektedir.
- Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması, yükümlülük ve maruziyet süreleri ile ilgili, tespitler Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

26- Yükümlülük süresi nedir?

Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süreyi, ifade eder.

27- Maruziyet süresi nedir?

Zararlı etkenin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken en az süreyi ifade eder.

28- Meslek hastası olduğuna karar verilenlere hangi halde sürekli iş göremezlik geliri bağlanır?

Meslek hastalığı nedeniyle Kurum sağlık kurulunca sürekli iş göremezlik oranı % 10 ve üzerinde olduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

29- Meslek hastalığında artma olduğu iddiasında bulunan sigortalıların ne yapması gerekir?

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar, tutulduğu meslek hastalığında artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğunu ileri sürerek gelirlerinde değişiklik yapılmasını isteyebilirler.

Bu durumda sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat edebilirler.

30- Meslek hastalığı dosyasında bulunması gerekli belgeler nelerdir?

x Sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerince oluşturulan meslek hastalığı dosyası oran tespiti için Kurum sağlık kuruluna gönderilir. Oluşturulan dosyada;
x Meslek hastalığına tutulduğu iş yerine ait işe giriş sağlık raporu, bulunmadığı durumlarda bu raporun olmadığına dair yazılı beyan,
x Sigortalının çalışma süre ve koşullarını belirleyen mesai listesi ya da listeleri,
x İlk tespit ise yeni açılmış dosyası ile yeni sağlık kurulu raporu aslı ve dayanağı tıbbi belgeler,
x İşyerinde yapılmış olan periyodik muayene raporları ya da onaylı örnekleri,

31- Meslek hastalığından dolayı kurum sağlık kurullarınca tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesine itiraz var ise itiraz nereye yapılır?

Meslek hastalığına bağlı tespit edilen orana yapılan itirazları Yüksek Sağlık Kurulu değerlendirir.

Sigortalılar dosyalarının bir kez de Yüksek Sağlık Kurulunda incelenmesini bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine bir dilekçe ile müracaat ederek talep edebilirler.

32- Sürekli iş göremez geliri alıyorum, aynı zamanda malulen de emekli olabilir miyim?

x Kurum sağlık kurullarınca, iş kazası veya meslek hastalığına bağlı %60 ve üzerinde sürekli iş göremezlik oranı tespit edilen sigortalılardan, Kanunda belirtilen sigortacılık (sigortalılık süresi ve ödenmiş prim gün sayısı) şartlarına haiz olanlar, ayrıca malullük aylığına hak kazanırlar.

x Diğer yandan iş kazası/meslek hastalığı sonucu oluşan araz/hastalıklardan olmamakla birlikte başka hastalıklardan dolayı da maluliyet tespit talebinde bulunabilirler.
x Malullük aylığı ile sürekli iş göremezlik gelirine aynı anda hak kazananlara, bunlardan yüksek olanın tamamı, düşük olanın ise yarısı bağlanır.

33- Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu

Kurum Sağlık Kurullarının verdiği her türlü karara yapılan itirazları inceleyerek karara bağlayan Sağlık Kurulu'dur.

34- Üyeleri kimlerden oluşur?

x 5510 sayılı Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek üzere branşları Kurum tarafından belirlenen 12 uzman hekimden oluşan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu;
x Millî Savunma Bakanlığı,
x Sağlık Bakanlığı,
x Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
x Yüksek Öğretim Kurulu,
x En fazla üyeye sahip işveren, işçi ve kamu çalışanlarını temsil eden konfederasyonlar,
x Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği,
x Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu,

x Türk Tabipleri Birliği,
x Türkiye Ziraat Odaları Birliği,
x Kurum tarafından,
Görevlendirilecek birer uzman hekimden oluşur.

35- Yüksek Sağlık Kurulunun görevleri nedir?

Kurul, sigortalılar hakkında vazife malûllük derecesi, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik derecesi tespiti ile çalışma gücünün malûliyeti gerektirecek derecede kaybına ilişkin Kurumca verilen
kararlardan itiraza konu olanları inceleyerek karara bağlar.

36- Yüksek Sağlık Kurulu hangi İl'de bulunur?

Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu ANKARA'dadır

37- Kurum sağlık kurulların görevleri nelerdir?

Kurum sağlık kurulu, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kayıp oranlarını, erken yaşlanma halini, vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücü kaybını ve malullük derecelerini belirlemeye yetkili hekimlerden oluşan bir Kurul'dur.

38- Kurum sağlık kurullarının olduğu iller hangileridir?

İSTANBUL - İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli

İZMİR - İzmir, Aydın, Manisa, Uşak, Muğla, Denizli

ANTALYA - Antalya, Isparta, Burdur

ADANA - Adana, Hatay, İçel, Osmaniye

KOCAELİ - Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu

BURSA - Bursa,Yalova, Balıkesir, Çanakkale

KONYA - Konya, Niğde, Aksaray, Karaman

KAYSERİ - Kayseri, Nevşehir, Sivas, Malatya

SAMSUN - Samsun, Ordu, Sinop, Amasya, Tokat, Çorum

ESKİŞEHİR - Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Afyonkarahisar

TRABZON - Trabzon, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan

GAZİANTEP - Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman

ANKARA - Ankara, Kırıkkale, Çankırı, Kastamonu, Kırşehir, Zonguldak, Karabük, Yozgat, Elazığ, Kars, Ardahan, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van, Batman, Şırnak,
Bartın, Iğdır