Amerika'nın çok uluslu yatırım bankaları Türkiye'de piyasayı mı yönlendiriyor?
Son günlerde Borsa İstanbul'da endekste rekor yükselişler oldu. Bu yükselişlerde Amerika'nın çok uluslu yatırım bankalarının rolü var mı? Küçük yatırımcı nasıl zarar ediyor? SPK ne yapıyor?
Piyasalarda bir süredir döviz yatay bir seyir izlerken, borsa rekor üstüne rekor kırdı. Konuyu kaleme alan Kısa Dalga yazarı Mehmet Çetingüleç, "Amerika'nın çok uluslu yatırım bankaları Türkiye'de iş başında" dedi.
Goldman Sachs ve Bank Of America'nın Raporları
"Geçen ay Goldman Sachs, geçen hafta Bank Of America... Ardı ardına Türk banka hisselerine ilişkin hedef fiyatları güncellediler," diye hatırlatan Çetingüleç, Amerikalıların güncelleme yaptıklarında Borsa İstanbul'u yönlendirdiğini belirtti.
Yabancı raporları üzerinden piyasanın yönlendirilmesinin doğru olmadığını kaydeden Çetingüleç, "Piyasada aktif olarak faaliyet gösteren bir yabancı kuruluşun, raporu yayınlamadan önce hisse senetlerinde pozisyon almış olması kaçınılmaz bir durum," dedi.
Raporların Etkisi ve Küçük Yatırımcıların Zararı
Çetingüleç, bir hisseye "yükselecek" deyip yüksek fiyattan "al" tavsiyesi veren bankanın, bu hisseleri rapor yayınlanmadan önce elinde biriktirmiş olacağını ifade etti. "Rapor yayınlanıp fiyatlar yükseldiğinde düşük fiyattan topladığı o hisseleri satışa koymaz mı? Böylece milyonlarca doları cebe indirmez mi?" diye yazdı. Çetingüleç, küçük yatırımcıların bu manipülasyonlardan büyük zarar gördüğünü belirtti.
Goldman Sachs'ın 17 Nisan 2024 tarihli Türk bankalarına dönük raporunda özel bankaların hedef fiyatlarını yükseltirken kamu bankalarını da güncellediğini, ancak güncellenen fiyatların o gün piyasada işlem gören değerin bile altında olduğunu kaydetti. Çetingüleç, "Goldman Sachs Vakıfbank için önümüzdeki 1 yıllık süreçte hedef fiyatı 16 lira olarak belirlemiş ve 'sat' tavsiyesi vermişti. Vakıfbank 1 ayda 21 lira 40 kuruşa yükseldi. Rapora güvenip hisselerini satanlar, özellikle küçük yatırımcılar büyük zarara uğradı," dedi.
Bank Of America'nın Etkisi
Bank Of America için Borsa İstanbul'un "gizli patronu" diyen Çetingüleç, "O kadar etkili bir aracı kurum ki, küçük yatırımcıların kendi aralarında sohbet için oluşturdukları platformlarda bile BofA'nın ne yaptığı konuşuluyor. O alıyorsa, alınıyor, satıyorsa satılıyor," ifadelerini kullandı. Bank Of America'nın Halkbank için hedef fiyatını 12.7 lira, Vakıfbank için 15 liradan 19 liraya yükselttiğini ancak Halkbank'ın 17 lira 50 kuruştan, Vakıfbank'ın 21 lira 40 kuruştan haftayı kapattığını belirtti.
Manipülasyon Soruları ve SPK'nın Rolü
"Peki alım satım yapan şirketlerin böyle hedef fiyat verip piyasayı yönlendirmeleri doğru mu? Bu manipülasyon değil mi?" sorularını yönelten yazar, Bank Of America'nın raporlar ile piyasayı yönlendirme kabiliyetine sahip olduğunu ve bunun geçiştirilemeyeceğini vurguladı.
Salı günü Bank Of America'nın borsa genelinde 1 milyar 400 milyon liraya yakın işlem yaparak BİST 100 endeksini gerilettiğini, Cuma günü ise alışlarla coştuğunu belirten Çetingüleç, "Üstelik endeksteki yükselişe en çok bankalar katkı verdi," dedi.
Türk bankaları ve aracı kurumlarının rapor yayınladığını ancak yabancılar kadar belirleyici olmadığını ifade eden Çetingüleç, "Goldman Sachs ve BofA başka. Piyasada fırtına estiriyor. İstedikleri yönde... Ve... Aynı gün başlıyor hisse ve hissedar avı!" dedi.
SPK'ya Eleştiri
SPK'nın tüm olup bitenleri sadece seyrettiğini belirten Çetingüleç, "Bizim borsamız 'köpeksiz köy' gibi. Yabancılar elini kolunu sallayarak 'değneksiz' dolaşıyor!" ifadelerini kullandı. Çetingüleç, bu duruma karşı acilen önlem alınması gerektiğini vurguladı.