Anne babaya aylık bağlama şartları nelerdir?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), iş kazası, meslek hastalığı veya diğer sebeplerle ölen kişilerin anne ve babalarına belirli koşullarda aylık bağlayabiliyor. Gelirleri net asgari ücretten az olan anne ve babalar, çocuklarının ölümünden dolayı aylık alabilir. Ancak, SGK'dan emekli aylığı, dul veya yetim aylığı alanlar bu haktan yararlanamıyor. Gelir testi, SGK'nın denetim ve kontrol memurlarınca yapılıyor ve gelirleri asgari ücretin altında olanlara ölüm aylığı bağlanıyor. Son zamlarla net asgari ücret 17.002,12 TL'ye çıkarken en düşük emekli aylığı 10.000 TL'de kaldı. Kanun hükmünün esnetilerek, kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olsa bile toplam geliri net asgari ücretin altında kalanların da çocuklarından dolayı ölüm aylığı / geliri alabilmesinin önü açılması icap ediyor.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, konuya ilişkin soruyu yanıtladı.
SORU: Oğlum 2002 yılında bir iş kazasında vefat etti. O zaman çalışmakta olduğum için ne bana ne de eşime maaş bağlandı. 2018 yılında emekli oldum. SGK'ya müracaat etsem oğlumun iş kazası nedeniyle bana maaş bağlanır mı? (Abdullah G.)
YANIT: Ölen kişilerin anne ve babalarına aylık bağlanabilmesi için bazı koşullar bulunmaktadır. Anne baba 65 yaşından küçükse, aylık bağlanabilmesi için ölen kişinin eş ve çocuklarından artan hisse bulunması gereklidir. 65 yaşından büyük ise bu şart aranmaz.
Bir diğer koşul ise ölen kişinin diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç, SGK'dan herhangi bir gelir veya aylık bağlanmamış olmasıdır. Bağlanmış gelir veya aylık olmasa dahi, her türlü kazanç ve irattan elde edilen gelirin net asgari ücretten daha az olması şartı aranır.
Artan hisse olmaması nedeniyle aylık bağlanamayan anne ve babaya, 65 yaşını doldurdukları tarihten itibaren aylık bağlanır.
Burada "aylık" ile SGK tarafından bağlanmış malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile vazife malullüğü kapsamında yapılan ödemeler kastedilmektedir. "Gelir" ise iş kazası ve meslek hastalığı dolayısıyla sigortalının kendisine veya hak sahiplerine yapılan ödemelerdir.
65 yaş aylığı başta olmak üzere çeşitli kanunlara göre bağlanmış aylıklar, ölen çocuktan dolayı aylık ve gelir bağlanmasına engel teşkil etmez. Ancak, anne babanın gelirinin asgari ücretin altında olup olmadığına ilişkin yapılan gelir testinde 65 yaş aylığı ve diğer gelirler de dikkate alınır.
Ölen çocuğundan dolayı anne babaya aylık bağlanabilmesi için gelir testi SGK'nın denetim ve kontrol ile yetkili memurlarınca yapılır. Gelir testinin yapılması 2-3 ay sürebilir. Yapılan inceleme sonucunda anne ve babanın gelirinin net asgari ücretin altında kaldığının tespit edilmesi halinde, dilekçe tarihini izleyen ay başından itibaren ölüm aylığı bağlanır.
Özetle, kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alanlar ile dul ve yetim aylığı alan anne babaya çocuklarından dolayı ölüm aylığı bağlanamaz. Kendi çalışmanızdan dolayı emekli aylığınız bulunduğu için iş kazası sonucu vefat eden çocuğunuzdan dolayı ölüm geliri alamazsınız.
Son yıllarda asgari ücret zamları, emekli aylıklarına yapılan zamlardan yüksek olduğu için net asgari ücret ile en düşük emekli aylığı arasındaki makas açıldı. Net asgari ücret 17.002,12 TL'ye çıkarken, en düşük emekli aylığı 10.000 lirada kaldı. Kanun hükmünün esnetilerek, kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olsa bile toplam geliri net asgari ücretin altında kalanların da çocuklarından dolayı ölüm aylığı / geliri alabilmesinin önü açılmalıdır.