Emeklilik sonrası aynı işyerinde çalışanların hakları nelerdir?
Emeklilik sonrası aynı işyerinde çalışmaya devam eden çalışanların kıdem tazminatı ve diğer hakları, Yargıtay kararlarına göre yeniden hesaplanıyor.
Pek çok işyerinde emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden personellerle karşılaşmak artık oldukça yaygın bir durum haline geldi. Bu durum, çalışanların hem emeklilik haklarını kullanması hem de tecrübeleri nedeniyle aynı işyerinde çalışmaya devam etmek istemeleriyle ortaya çıkıyor. Şirketler de tecrübeli personelin bilgi ve birikimlerinden yararlanmak istiyor. Ancak bu süreç, çalışanların kıdem tazminatları ve diğer haklarının nasıl hesaplanacağına dair önemli bir soru işaretini beraberinde getiriyor.
Çalışanlar, emeklilik öncesi bir çalışma dönemi geçirdikten sonra, yeniden aynı işyerinde çalışmaya devam ettiklerinde, bu ikinci dönemin hukuki statüsü tartışma konusu oluyor. Peki, bu ikinci dönemin kıdem tazminatı ve diğer çalışma hakları ne şekilde hesaplanıyor? Birçok işveren ve çalışan açısından merak edilen bu soruya yargı kararları ışığında yanıt arıyoruz.
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre, emeklilik nedeniyle işten ayrılan bir çalışanın, aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlaması halinde, kıdem tazminatı hesaplaması bazı kriterlere dayanıyor. Örneğin, emekli olup kıdem tazminatını aldıktan sonra tekrar aynı işyerinde çalışmaya başlayan bir işçi için, önceki dönemden farklı olarak ikinci dönem kıdem tazminatı sıfırdan hesaplanmak zorunda. Yani, emeklilik öncesi dönem tamamen tasfiye ediliyor ve ikinci dönemin kıdemi yeni bir çalışma dönemi gibi kabul ediliyor.
Bu noktada, emeklilik sonrası yeniden aynı işyerinde çalışmaya başlayan personelin iş koşulları, ücret, yıllık izin gibi hakları tamamen yeni bir dönem olarak değerlendirilmelidir. Ancak Yargıtay, kıdem tazminatının tam ve eksiksiz olarak ödenmediği durumlarda, emeklilik sonrası dönemin öncesiyle birleştirilip hesaplanması gerektiğini de vurguluyor.
Örneğin, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi'nin 29.04.2014 tarihli kararında, emeklilikten sonra aynı işyerinde çalışmaya başlayan bir işçinin kıdem tazminatı ödenmemişse, bu kıdemin emeklilik öncesi döneme eklenerek yeniden hesaplanması gerektiği belirtiliyor. Aynı kararda, emekli olan işçinin kıdem tazminatını aldıktan sonra tekrar çalışmaya başlaması halinde, emeklilik sonrası kıdemin sıfırdan hesaplanması gerektiği de açıkça ifade ediliyor.
İşverenlerin Karşılaştığı Riskler
Birçok işveren uygulamada, çalışanın emekli olduktan sonra tekrar çalışması durumunda bir önceki dönemde birikmiş yıllık izin hakları gibi konuları göz ardı ediyor. Yargıtay'ın bu konuda verdiği kararlar ise işverenleri uyarıyor. Örneğin, çalışan birinci dönemden kalan yıllık izin haklarını kullanmak istemediği takdirde, işveren bu izni daha sonra kullandırmayı planlasa bile, çalışanın bu hakkını fesih sırasında ödemek zorunda. Aksi takdirde işveren ciddi bir hukuki sorunla karşılaşabilir.
Yargıtay'ın 9. Hukuk Dairesi, 19.12.2019 tarihli kararında, bir çalışanın emeklilik sonrası yeniden aynı işyerinde çalışmaya başlaması durumunda, kıdem tazminatı ödenmemişse, önceki dönemle birlikte kıdem tazminatının birleştirilmesi gerektiğine işaret ediyor. Aynı şekilde, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 25.05.2015 tarihli kararında da kıdem tazminatının tam ödenmemesi durumunda, ödenen kısımların avans olarak kabul edilip, ikinci dönemdeki çalışma süresiyle birleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Emeklilik Sonrası Çalışmanın Koşulları
Emeklilik sonrası aynı işyerinde çalışmaya devam eden çalışanlar için işverenlerin hukuki yükümlülükleri büyük önem taşıyor. Emekli olup kıdem tazminatını alan bir işçi için, emeklilik sonrası dönem yeni bir çalışma dönemi olarak kabul ediliyor ve bu döneme ait haklar sıfırdan hesaplanıyor. Örneğin, çalışanın önceki dönemdeki yıllık izin hakları tamamen tasfiye edilmiş sayılıyor ve yeni dönemde yıllık izin süreleri ve ücret hakları yeniden belirleniyor.
Ancak çalışanın, emekli olduktan sonra kıdem tazminatını eksik alması ya da hiç almaması durumunda, önceki çalışma dönemine ait haklar devreye giriyor ve bu haklar birleştirilerek hesaplanıyor. Bu nedenle işverenlerin bu süreçte hukuki yükümlülüklerine dikkat etmeleri büyük önem taşıyor.
Sonuç olarak, emeklilik sonrası çalışmaya devam eden personeller için kıdem tazminatı ve diğer hakların hesaplanması konusunda yasal çerçeve oldukça net. İşverenlerin bu konuda Yargıtay kararlarına uygun hareket etmeleri, hem çalışan hem de işveren açısından olası hukuki sorun ihtimalini ortadan kaldıracak.