İşsizlik Fonu'nda bir yılda 118 milyar lira nasıl birikti?
İşsizlik Sigortası Fonu, son bir yılda yüzde 84 oranında artarak 118 milyar lira büyüdü. Asgari ücret zammı ve faiz oranlarındaki artış, fonun toparlanmasında etkili oldu.
İşsizlik Sigortası Fonu'nun (İSF) toplam varlıkları geçen yıl haziran ayından bu yana bir yılda 118 milyar lira artış gösterdi. Fon varlıklarındaki bu artış, yüzde 84 oranında gerçekleşti. Asgari ücret zammı ve faiz oranlarındaki artış, fonun zenginleşmesinde önemli rol oynadı.
Pandemi ve 2023 yılında yaşanan depremin ardından giderleri artan İşsizlik Sigortası Fonu, yeniden toparlanma sürecine girdi. 2019 yılında fon varlıkları 131,5 milyar liraya ulaşmışken, 2020 yılında 103,2 milyar liraya, 2021 yılında ise 90,8 milyar liraya geriledi. 2022 yılında toparlanmaya başlayan fon, yılı 124,3 milyar lirada, 2023 yılını ise 197 milyar lirada kapattı. Bu yıl haziran ayı sonunda fon varlıkları 258 milyar liraya ulaştı.
Fonun Gelirlerinde Artış
Geçen yılın ilk yarısında 73,5 milyar lira olan toplam gelirler, bu yıl aynı dönemde yüzde 103 oranında artarak 149 milyar liraya yükseldi. İşçilerin brüt ücretleri üzerinden yüzde 2 işveren, yüzde 1 oranında da işçi primi kesilen fona, asgari ücret artışıyla birlikte prim gelirlerinde de artış yaşandı. Asgari ücret geçen yıl temmuz ayında yüzde 34, bu yıl ocak ayında ise yüzde 49,11 artarak, son bir yılda yüzde 100 oranında arttı. Aynı dönemde işçi ve işverenden toplanan prim gelirleri yüzde 119,4 oranında artarak 32,1 milyardan 70,5 milyar liraya çıktı.
Kanun uyarınca toplanan primlerin dörtte biri oranında devlet katkısı sağlanıyor. Bu katkı, prim artışına paralel olarak 10,7 milyardan 23,5 milyar liraya yükseldi.
Faiz Gelirlerindeki Artış
Merkez Bankası'nın geçen yıldan itibaren faiz oranlarını artırması, İşsizlik Sigortası Fonu'nun faiz gelirlerini olumlu etkiledi. 2023'ün ilk yarısında 16,2 milyar lira olan faiz gelirleri, bu yıl aynı dönemde yüzde 155 oranında artışla 41,3 milyar lira oldu. Fonun faiz geliri 2023 yılı tamamında 45 milyar lira olarak gerçekleşti.
Fon Varlıklarının 4 Yıllık Seyri
| Yıl | Toplam Gelirler (Milyon TL) | Prim Gelirleri (Milyon TL) | Devlet Katkısı (Milyon TL) | Faiz Gelirleri (Milyon TL) | Diğer Gelirler (Milyon TL) | Toplam Giderler (Milyon TL) | İşsizlik Ödeneği (Milyon TL) | Kısa Çalışma Ödeneği (Milyon TL) | Ücretsiz İzin Desteği (Milyon TL) | Yarım Çalışma Ödeneği (Milyon TL) | Ücret Garanti Fonu Ödemesi (Milyon TL) | Aktif İşgücü Programları (Milyon TL) | İşbaşı Eğitim Programları (Milyon TL) | Teşvik ve Destek Ödemeleri (Milyon TL) | Diğer Giderler (Milyon TL) | Toplam Fon Varlığı (Milyon TL) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2019 | 40.365 | 16.547 | 5.516 | 16.832 | 1.470 | 36.467 | 10.006 | 192 | 7.306 | 31 | 157 | 6.579 | 3.039 | 16.058 | 404 | 131.542 |
| 2021 | 46.029 | 24.260 | 8.087 | 12.657 | 1.025 | 58.490 | 5.561 | 15.985 | 4 | 24 | 34 | 3.738 | 3.606 | 21.678 | 558 | 90.752 |
| 2022 | 89.107 | 39.544 | 13.181 | 29.436 | 6.946 | 55.552 | 12.180 | 13 | 703 | 37 | 38 | 3.548 | 10.138 | 28.594 | 998 | 124.307 |
| 2023 | 189.915 | 82.148 | 27.383 | 44.970 | 35.414 | 117.271 | 21.674 | 1.252 | 692 | 55 | 29 | 13.096 | 38.616 | 39.932 | 1.913 | 196.951 |
| 2023 İlk 6 Ay | 73.500 | 32.132 | 10.711 | 16.166 | 14.491 | 57.879 | 9.604 | 1.173 | 0 | 26 | 12 | 5.517 | 20.326 | 19.765 | 763 | 139.928 |
| 2024 İlk 6 Ay | 149.028 | 70.502 | 23.501 | 41.279 | 13.746 | 88.015 | 18.813 | 6 | 2 | 42 | 50 | 19.353 | 12.030 | 35.920 | 1.800 | 257.964 |
İşbaşı Eğitim Programı Giderleri Azaldı
İşsizlik Fonu'ndan aktif işgücü programlarına yapılan destek artarken, işbaşı eğitim programı giderleri azaldı. Geçen yılın ilk yarısında 20,3 milyar lira olan işbaşı eğitim programı harcamaları bu yıl aynı dönemde 12 milyar liraya düştü. Buna karşılık, aktif işgücü programlarına sağlanan destek 5,5 milyardan 19,4 milyar liraya yükseldi.
Teşvik ve destek ödemelerindeki artış ise hız kesti. Geçen yılın ilk yarısında 19,8 milyar lira olan teşvik ve destek ödemeleri bu yıl 35,9 milyar lira oldu. Artış oranı yüzde 81,74 olarak gerçekleşti.
Fonun 6 aylık dönemlerdeki toplam giderlerindeki artış yüzde 52,07'de kaldı. Geçen yıl 57,9 milyar lira olan toplam giderler, bu yıl 88 milyar lira oldu.
Bu gelişmeler sonucunda, fonun geçen yıl haziran sonunda 139,9 milyar lira olan toplam varlıkları yüzde 84,35 artışla 258 milyar liraya ulaştı. Bir yıllık dönemde fon varlıklarındaki artış 118 milyar lirayı buldu.
Altı Ayda 18,8 Milyar Liralık İşsizlik Ödeneği
Bu yılın ilk altı ayında işsizlik ödeneği alanların sayısı geçen yılın altında kaldı. Geçen yılın ilk yarısında 9,6 milyar lira olan işsizlik ödeneği tutarı, bu yıl 18,8 milyar lira olarak gerçekleşti.
Mart 2002 tarihinden 30 Haziran 2024 tarihine kadar işsizlik ödeneğine 19 milyon 860 bin kişi başvurdu. Bunlardan 10 milyon 792 bin kişi ödenek almaya hak kazandı. Hak kazanan kişilere toplam 84,7 milyar lira ödeme yapıldı.
Pandemi Sürecinde Yapılan Harcamalar
İşsizlik Fonu'ndan, tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını dolayısıyla 2020 yılı nisan ayından 2021 yılı haziran ayına kadar olan dönemde toplam 3.8 milyon işçiye kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izne çıkartılan 3.1 milyon işçiye de nakdi ücret desteği verildi. Bu kapsamda fondan 2020'de 27,4 milyar, 2021'de ise 16 milyar lira olmak üzere toplam 43,4 milyar liralık kısa çalışma ödeneği verildi. Ücretsiz izne çıkartılanlara ise nakdi ücret desteği olarak 2020'de 6,5 milyar lira, 2021 yılında da 7,3 milyar l
ira olmak üzere toplam 13,8 milyar lira aktarıldı. Ayrıca, pandemiden etkilenen işyerlerinin normalleşmesi için de 4,5 milyar lira destek sağlandı. Böylece, doğrudan pandemi için fondan yapılan harcama 61,7 milyar lira olarak gerçekleşti.