İşsizlik yeniden şaha kalktı, 12 milyona dayandı

TÜİK'in Haziran 2024 işsizlik verilerini açıklamasının ardından DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından yayımlanan rapora göre, geniş tanımlı işsizlik oranı pandemi dönemini aşarak yüzde 29,2'ye yükseldi. Haziran 2024 itibarıyla geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 810 bin kişiye çıkarak son bir yılda 2,7 milyon, son bir ayda ise 1,7 milyon kişi arttı. Raporda ayrıca zamana bağlı eksik istihdamda büyük bir artış yaşandığı ve geniş tanımlı kadın işsizliğinin yüzde 37'ye ulaştığı vurgulandı. Türkiye genelinde geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki fark 20 puana kadar çıktı, bu da geniş tanımlı işsizliğin dar tanımlı işsizlikten çok daha yüksek olduğunu gösterdi. İşsizlik ödeneğinden yararlananların oranı ise işsizlerin yalnızca yüzde 11,4'ü ile sınırlı kaldı.

Geniş ve Dar Tanımlı İşsizlik Oranları (2014 Ocak - 2024 Haziran)

Türkiye'nin işsizlik durumu, 2014'ten itibaren belirgin dalgalanmalar gösterdi. Dar tanımlı işsizlik oranı 2014'te %9.2 iken, 2024'e kadar bu oran %9.2 ile %14.2 arasında değişti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise bu dönemde %17.8'den %26.4'e yükseldi. Özellikle 2020'de COVID-19 pandemisinin etkisiyle işsizlik oranlarında keskin bir artış gözlendi; dar tanımlı işsizlik %13.7'ye, geniş tanımlı işsizlik ise %26.1'e ulaştı. Son yıllarda işsizlik oranları, ekonomik dalgalanmalara ve pandeminin uzun vadeli etkilerine bağlı olarak dalgalı bir seyir izledi. 2024'te dar tanımlı işsizlik oranı %8.5'e gerilerken, geniş tanımlı işsizlik oranı %26.4'e yükseldi.

DİSK-AR'dan konuya ilişkin yapılan açıklama şöyle:

"Geniş tanımlı işsizlik pandemi döneminin üzerinde!
Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 29,2!
Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2,7 milyon, son bir ayda 1,7 milyon kişi arttı!
Zamana bağlı eksik istihdamda ciddi artış var!
Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 37!
Rapora erişmek için tıklayınız.

Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 9,2 mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 29,2 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK'e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2024 Haziran ayında 3 milyon 305 bin oldu.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Haziran 2024'te 11 milyon 810 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK'e göre pandemi öncesinde, 2019 Haziran'da yüzde 13,7 olan dar tanımlı işsizlik Haziran 2024'te yüzde 9,2 olarak gerçekleşti. Ancak aynı dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 19,1'den yüzde 29,2'ye yükseldi. Son 1 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 668 bin artarak 9,1 milyondan 11,8 milyona yükseldi. Covid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 10 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 5 milyon 205 bin kişi arttı.

TÜİK tarafından yayımlanan HİA verilerine göre Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2 milyon 668 bin, son bir ayda ise 1 milyon 718 bin kişi arttı.

Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 1 milyon 82 bin kişi artarak 3,5 milyondan 4,6 milyona yükseldi. Potansiyel işgücündeki artış son bir aylık dönemde 769 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış ise çok daha çarpıcı oldu. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkânı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 2,4 milyondan 3,9 milyona yükselerek 1 milyon 544 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir ayda ise 715 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki artış geçim sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkıyor.

Rapordan diğer bulgular şöyle:

Mayıs 2024'te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 37 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor.
Resmi işsizlerin yaklaşık yüzde 90'ı işsizlik ödeneği alamıyor!
Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı 20 puan!"