Kamu personeline yol ve yön gösteren sorulara cevaplar

Hukuk müşaviri kadrosundan avukatlık kadrosuna geçiş, aday memurların yıllık izin hakları ve müze araştırmacılarının maaş adaletsizliği gündemde. Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü'nün açıklamaları, kamu çalışanlarını yakından ilgilendiriyor. Çalışma hayatında yaşanan bu gelişmeler, sektördeki belirsizlikleri artırıyor. Uzmanlar, bu konularda net ve adil bir politika bekliyor. Kamu personelinin haklarının korunması ve adaletli bir çalışma ortamı için çözüm bekleniyor. Kamu personel rejimi alanındaki duayen ismi Ahmet Ünlü kamu personelinin bilmesinde fayda olan soruların yanıtlarını vermeye devam ediyor. Ünlü'nün Yeni Şafak gazetesinde kaleme aldığı o yazılardan biri:

Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü, kamu personeline yönelik önemli açıklamalarda bulundu. Hukuk müşaviri kadrosunda çalışanların avukatlık kadrosuna sınavsız atanamayacağını belirtti. Aday memur statüsünde itfaiye erlerinin muvazzaf askerlik hizmet sürelerinin yıllık izinlerde değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda net bir açıklama yapılmadı. Ayrıca, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde çalışan müze araştırmacılarının maaş farklılıkları gündeme geldi. Uzmanlar, bu durumun çözümü için adımlar atılmasını talep ediyor. Kamu personeline yönelik bu açıklamalar, sektördeki önemli gelişmeleri yansıtmaktadır.

Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün mahalli idarelerin personele yönelik sorularına ilişkin cevaplardan okuyucularımıza yol ve yön gösterecek nitelikte olanları paylaşmaya devam ediyoruz.

Hukuk müşaviri kadrosunda görev yapanlar sınavsız avukat kadrosuna atanabilir mi?

Hukuk müşaviri olarak sözleşmeli pozisyonda çalışmakta iken 7433 sayılı Kanun kapsamında kadroya geçen personelin avukat kadrosuna sınavsız olarak atanması mümkün müdür?

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde, “Bu Yönetmelik, özel kanunlardaki düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla; a) 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kadrolarda, b) İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelere ait memur kadrolarında, c) Düzenleyici ve denetleyici kurumlara ait memur kadrolarında, d) Özelleştirme kapsam ve programında bulunan kuruluşlar da dahil olmak üzere kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarına ait memur kadroları ile sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanır. Ancak; ... ı) Avukat kadro veya pozisyonlarından hukuk müşaviri kadro veya pozisyonlarına, yapılacak atamalarda bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.” hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin; “Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar” başlıklı 5 inci maddesinde, “(1) Görevde yükselmeye tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir: ... b) Hukuk hizmetleri grubu; 1) Hukuk müşaviri. ... (2) Unvan değişikliğine tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir: a) ... avukat, ...” hükmü, “Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 6 ncı maddesinde, “(1) Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda; a) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak, b) 657 sayılı Kanunun 68'inci maddesinde belirtilen atanabilme şartlarını taşımak, 2 c) Bu Yönetmelik kapsamındaki kadrolara atanabilmek için son müracaat tarihi itibarıyla en az bir yıl süreyle atamanın yapılacağı yerel yönetimde çalışmış olmak, genel şartları aranır. Ancak, ilan edilen kadro için yerel yönetimde bir yıl çalışma şartını taşıyan personel bulunmaması durumunda, söz konusu kadro için yapılacak başvuruda bu şart aranmaz.” hükmü, “Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7'nci maddesinde, “(1) 5'inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır: ... b) Hukuk müşaviri kadrosuna atanabilmek için; 1) Hukuk fakültesi mezunu olmak, 2) 5'inci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan görevler ile unvan değişikliğine tabi kadrolarda ayrı ayrı veya toplam en az iki yıl çalışmış olmak, ...” hükmü, “Hizmet grupları arasında geçişler” başlıklı 19'uncu maddesinde, “(1) 5'inci maddede belirtilen hizmet grupları arasındaki geçişler aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır: ... ç) Avukat kadrolarından hukuk müşaviri kadrolarına sınavsız, genel hükümlere göre atama yapılabilir. ...» hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının 23.02.2024 tarihli ve 211547 sayılı yazısında, “Bu itibarla, mevzuatı uyarınca; avukat unvanlı kadronun unvan değişikliğine tabi bir kadro olduğu ve unvan değişikliği mahiyetindeki kadrolara atanmanın belirli şartlar dahilinde gerçekleştirildiği ile yönetmelik kapsamında bulunan unvanları daha önce atanmak suretiyle kazananların haklarının saklı tutulduğu dikkate alındığında, avukat unvanlı kadronun daha önce kazanılmış olması durumunda söz konusu unvana sınavsız genel hükümlere göre atamanın yapılabileceği aksi takdirde hukuk müşaviri unvanlı kadrodan avukat unvanlı kadroya atanmanın ancak mevzuatla aranan sınav, öğrenim vb. şartların sağlanması suretiyle mümkün bulunduğu değerlendirilmektedir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Bu itibarla, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının mezkûr görüşü çerçevesinde, hukuk müşaviri unvanlı kadroda görev yapan personelin sınavsız, genel hükümlere göre unvan değişikliğine tabi avukat kadrosuna naklen atanması mümkün değildir.

Yıllık izinlerle ilgili kritik görüş

Aday memur statüsünde itfaiye eri kadrosundaki personelin muvazzaf askerlikte geçen hizmet süresinin adaylık statüsü içinde yıllık izin süresinde değerlendirilebilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Adaylığa kabul edilme” başlıklı 54'üncü maddesinde; “Sınavlarda başarılı olanlardan Devlet memurluğuna girmek isteyenler başarı listesindeki sıraya ve 47'nci maddeye göre ilan edilen kadro sayısı kadar, kurumlarınca memur adayı olarak atanırlar. Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz.” hükmü ile “Yıllık izin” başlıklı 102'nci maddesinde, “Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.” hükmü bulunmaktadır.

Öte yandan, yıllık izinlerin kullanılması hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığınca 62, 140 ve 154 Seri No'lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğleri yayımlanmıştır. 154 Seri No'lu Tebliğde, “Yıllık izin sürelerinin hesabında, hangi statüde olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ile kamu kurum ve kuruluşlarında geçmese dahi Devlet memurlarının kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilen hizmet sürelerinin dikkate alınması,” gerektiği belirtilmiş, 62 Seri No'lu Tebliğde ise “Muvazzaf askerlikte ve yedek subaylıkta okul devresinde geçen süreler de aynı biçimde dikkate alınır. ... 4) Bir yıllık hizmetini doldurmayan aday memurlara yıllık izin verilmez.” denilmiştir. Ayrıca, 657 sayılı Kanunun 83 ve 84'üncü maddelerinde muvazzaf askerlikte geçen sürelerin ilgililerin kazanılmış hak aylık ve derecelerinde değerlendirileceği hükme bağlanmıştır.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde aday memur olarak görev yapmakta olan personelin memuriyete girmeden önce muvazzaf askerlik hizmetinde geçen hizmet sürelerinin aday memur olarak bir yıllık süresinin dolması halinde yıllık izin süresinde kullanılabileceği değerlendirilmektedir. Bu görüşün isabetli olmadığını düşünüyoruz. Çünkü tebliğde askerlikte geçen sürenin dikkate alınacağı belirtilmesine rağmen bir yıl sonra dikkate alınacağı belirtilmiyor.

Müze araştırmacıları mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor

Bir okuyucumuz yaşadığı sorunun duyurulması için bize bir e-posta göndermiş. Okuyucumuz e-postasında; “Bizler Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde görev yapan uzman/müze araştırmacılarıyız. Bu unvanın içinde Sanat Tarihi, Antropoloji, Sümeroloji ve Hititoloji mezunları var. Bizler Arkeologlar ile aynı işi yaptığımız hâlde aynı maaşı almıyor neredeyse 3000 TL eksik maaş alıyoruz ve bu fark her sene de açılıyor. Bu aslında 30 yıllık bir mesele. Onca dilekçe verdik, onca bürokrata sözlü olarak ilettik ama elle tutulur bir gelişme elde edemedik.” ifadelerini kullanmış.

Bu konunun çözümü için adım atılmasının personel motivasyonu açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.