Kamuda tasarruf istiyorsanız önce bu kara delikleri kapatın
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde 13 Mayıs'ta düzenlenen toplantıyla "Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi"ni açıklamıştı. Pakete yönelik eleştiriler sürüyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) 2023 yılı faaliyet raporunu değerlendirerek, yolcu garantileri tutturulamadığı için Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında havalimanlarına 199,7 milyon Euro (yaklaşık 6 milyar 949 milyon lira) ödendiğini açıkladı. Karasu, 2024-2026 döneminde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın döviz garantili projeler için yaklaşık 9 milyar dolar ödeme yapacağını belirterek, kamuda tasarruf için Hazine'yi ipotek altına alan bu projelerin durdurulması gerektiğini vurguladı.
Plansızlık şirketleri uçuruyor
Karasu, KÖİ modeliyle yapılan yatırımların plansız ve kontrolsüz olduğunu belirterek, bu projeler nedeniyle Hazine'ye büyük bir yük bindiğini ifade etti. DHMİ'nin 2023 yılı faaliyet raporuna göre, yolcu garantileri nedeniyle özel sektöre 199,7 milyon Euro ödeme yapıldığını hatırlatan Karasu, “Bütçeden beş kuruş çıkmayacak” denilerek yapılan bu yatırımların yükünü vatandaşın sırtladığını söyledi.
Kara delikleri kapatın
Karasu, kamuda tasarruf isteniyorsa öncelikle döviz üzerinden verilen garantilerin Türk Lirası'na dönüştürülmesi gerektiğini belirtti. “Döviz üzerinden araç, yolcu ve hasta garantisi verilen projelerin yükü her geçen gün ağırlaşıyor. Döviz garantili projelerde geçilmeyen köprü, kullanılmayan yol ve uçak inmeyen havaalanı için milyarlarca lira ödeniyor,” dedi. Karasu, bu tür projelerin bütçeye getirdiği yükün vatandaşların gelir ve satın alma gücünü olumsuz etkilediğini vurguladı.
TBMM gündeminde
Karasu, KÖİ modeli ve YİD projeleriyle ilgili uygulama sözleşmelerin şeffaf olmadığını belirterek, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'na yanıtlaması talebiyle bir soru önergesi verdi.
Karasu'nun önergesinde şu sorular yer aldı:
1. 2002 yılından bugüne kadar bakanlığınızın YİD ya da Yİ modeliyle gerçekleştirdiği yatırımlar nelerdir? Bu yatırımlardan otoyol, köprü, havaalanı ve tünellerin yapım maliyeti nedir?
2. Söz konusu yatırımların hizmete girdiği tarih, sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarih, işletim süresi ve araç geçiş/yolcu sayısına bağlı ödeme garantisi verilen projeler hangileridir?
3. Bu projelerin devletin işletmeci firmalara verdiği araç geçiş/yolcu sayıları ve gerçekleşen araç geçiş sayıları nedir?
4. Yıllık araç geçiş/yolcu hedefi nedir? Özel firmalara verilen araç geçiş/yolcu garanti sayılarının gerçekleşme oranı yüzde kaçtır?
5. Bu yatırımlar için özel sektör firmalarına verilen garantilerden doğan kamu zararı hangi kaynaktan ödenmektedir ve her bir yıl için ne kadar ödeme yapılmıştır?
6. Bakanlık olarak YİD modeliyle gerçekleştirilen projelerin sözleşmelerini TL'ye çevrilmesi konusunda bir çalışmanız var mıdır? Olacak mıdır?