KİT'lerde 2025 yılı istihdam esasları belli oldu
2025 yılı için KİT'ler ve bağlı ortaklıklarının personel alımı ve mali yönetim süreçlerine ilişkin esaslar, Cumhurbaşkanlığı Kararı ile belirlenerek kamu teşebbüslerinin verimlilik hedefleri doğrultusunda yeniden yapılandırıldı.
Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 2025 yılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) ve bağlı ortaklıklarının yatırım ve finansman programı belirlenerek istihdam esasları netleşti.
17 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı (Karar Sayısı: 9043) ile 2025 yılına ilişkin Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) ve bağlı ortaklıklarının yatırım, finansman, mali yönetim ve istihdam programı belirlenmiş oldu. Bu karar, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'ye tabi olan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının yanı sıra Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ve kamuya ait sermaye payı yüksek olan diğer kuruluşları da kapsıyor.
Kararın Amacı ve Kapsamı
2025 yılına dair belirlenen strateji ve yöntemlerin temel amacı, kamu işletmelerinin kaynaklarını daha etkin kullanarak verimliliklerini artırmak ve ekonomik değerlerini maksimize etmektir. Bu kapsamda, kamu işletmeleri için belirlenen finansal hedefler ve stratejik planlamalar doğrultusunda, yatırım programları ve iş gücü planlaması da şekillenecek.
Genel İlkeler ve Stratejik Yönelimler
KİT'ler, 2025 yılı itibarıyla faaliyetlerini şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkelerine uygun şekilde sürdürecek. Bu doğrultuda, kamu işletmeleri atıl durumdaki gayrimenkulleri değerlendirerek, AR-GE ve inovasyon çalışmalarına öncelik verecek. Ayrıca, verimli enerji kullanımı, yerli enerji kaynaklarının artırılması gibi stratejik öncelikler doğrultusunda yönlendirilecektir.
Finansal yükümlülüklerin yönetimi, belirlenen hedefler doğrultusunda minimum düzeyde tutulacak ve düşük maliyetli mal ve hizmet üretimi için gerekli tedbirler alınacak. Tasarruf odaklı yaklaşım benimsenerek mali kaynaklar etkin şekilde kullanılacak.
İstihdam Politikası ve Personel Atamaları
KİT'lerdeki personel atamaları 2024 yılı düzenlemeleri çerçevesinde yapılacaktır. 2024 yılında ayrılan personel sayısının yüzde 100'üne kadar açıktan ve/veya naklen atama yapılabilecektir. Ancak, askerlik nedeniyle ayrılanlar ve geçici işçiler gibi belirli kategoriler hariç tutuldu. Personel atamaları, Bakanlık tarafından onaylanacak ve iktisadi devlet teşekküllerinde yapılacak atamalarda Bakanlık onayının alınması gerekecektir. Ayrıca, 2024 ve 2025 yıllarında yapılacak personel atamaları, emekli olan personel sayısı kadar yeni alımla sınırlı. Ancak, ilave atama gerektiren durumlar, örneğin yeni tesisler veya AR-GE faaliyetleri için Bakanlık veya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı onayı ile yapılacak.
Zorunlu istihdam kategorisinde yer alan personel alımları, özel kanunlar gereği ya da mahkeme kararlarıyla yapılabilir ve bu alımlar için izne gerek olmayacak. Personel alımı, KPSS puanı esas alınarak sınavla yapılacaktır. Ayrıca, kamu teşebbüsleri Türkiye İş Kurumu ile iş birliği yaparak istihdam garantili eğitim programlarıyla da personel temin edebilecek.
Mali Yönetim ve Denetim
Kamu iktisadi teşebbüslerinin mali yönetiminin etkinleştirilmesi amacıyla bir dizi düzenleme yapılmıştır. Bu çerçevede, bütçeler, ilgili Bakanlık ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile iş birliği içinde hazırlanacak ve bu bütçeler, finansal tablolarla birlikte sunulacak. Özellikle bütçedeki yüzde 5'i aşan değişiklikler için Bakanlık onayı gereklidir. Kamu teşebbüslerinin fiyatlandırma politikaları da piyasa koşulları ve ekonomik hedeflere uygun olarak düzenlenecek ve mali yükümlülükler zamanında yerine getirilecek.
Stratejik Planlar ve İç Kontrol
KİT'ler, Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın onayıyla stratejik planlarını oluşturacak ve bu planlarda yer alan hedeflere ulaşmak için gerekli adımları atacaklardır. Ayrıca, etkin bir iç kontrol sistemi oluşturmak, yönetim kurullarının sorumluluğunda olacak ve bu sistemin oluşturulmasında iç denetçiler de önemli bir rol üstlenecek.
Bu düzenlemeler ile kamu iktisadi teşebbüslerinin mali yönetimi, şeffaflık, izlenebilirlik ve denetim açısından güçlendirilecek. Bakanlık, kamu teşebbüslerinin belirlenen hedeflere uyup uymadığını denetleyerek verimlilik ve hesap verebilirlik murakabesi yapacak.
Kamu teşebbüslerinin 2025 yılı mali hedefleri
| Kamu Teşebbüsleri | Yatırım (Bin TL) | Borçlanma Gereği (i) (Bin TL) | Faiz Dışı Fazla (Bin TL) |
|---|---|---|---|
| 1-Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (TŞFAŞ) | 1.289.148 | 18.689.408 | 14.890.892 |
| 2-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ETİ MADEN) | 6.334.201 | -2.773.543 | 1.773.543 |
| 3-Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) | 700.000 | 17.532.984 | 14.972 |
| 4-Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) | 1.708.268 | 5.240.339 | 8.720.043 |
| 5-Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) | 9.905.000 | 201.778.984 | 56.901.076 |
| 6-Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) | 41.970.000 | 11.379.223 | -10.408.465 |
| 7-Türkiye Petrolleri A.O. (TPAO) | 143.229.761 | 2.252.834 | 2.717.893 |
| 8-Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) | 45.800.000 | 284.884.178 | -71.806.485 |
| 9-Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) | 717.652 | -10.465.220 | 32.764.841 |
| 10-Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) | 98.000 | 2.593.611 | 444.313 |
| 11-Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (1İGEM) | 1.192.613 | 1.659.666 | -673.266 |
| 12-Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü (ESK) | 650.000 | -10.544.773 | 9.075.773 |
| 13-Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO) | 60.100 | 223.040 | -1.724.040 |
| 14-T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) | 97.216.000 | 158.343.894 | 18.075.266 |
| 15-TCDD Taşımacılık A.Ş. | 31.600.000 | 43.392.104 | 1.018.560 |
| 16-Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) | 3.112.000 | 7.457.121 | 3.750.530 |
| 17-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) | 16.600.000 | -16.832.855 | 13.232.091 |
| 18-Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) | 2.625.000 | -1.498.983 | -2.208.603 |
| 19-Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) | 60.546 | -50.422 | 153.172 |
| 20-Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) | 605.000 | -1.360.856 | 566.252 |
| 4046 sayılı Kanuna Tabi Olup Sermayesinin Yarıdan Fazlası Kamuya Ait Olan Kuruluşlar | |||
| 1-Sümer Holding A.Ş. | 2.000 | 252.205 | 44.845 |
| 2-Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. (TDİ) | 115.000 | 3.427 | -48.657 |