Mahalli İdarelerin Borçlarına İlişkin Mevzuatta Önemli Değişiklik

Yeni düzenleme, büyükşehir belediyeleri, il özel idareleri ve belediyelerin yanı sıra, bu idarelere bağlı kuruluşlar ve sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları tüzel kişiliklerin de borç tahsilatı sürecine dahil edilmesini öngörüyor. Buna göre, vergi ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) borçları için genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paylardan kesinti yapılabilecek.

Düzenlemenin Kapsamı Genişletildi

Önceki düzenlemelere göre, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların bağlı kuruluşlarının borçları, genel bütçe vergi gelirlerinden aldıkları paylardan tahsil edilebiliyordu. Ancak bu kapsama, il özel idareleri ve belediyelere ait şirketler dahil değildi. Yeni düzenlemede yapılan değişiklikle, tüzel kişilik tanımı genişletilerek, bu idarelerin doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları tüzel kişilikler de kapsama alındı. Böylece, belediyelerin ortak olduğu şirketlerin vergi ve SGK borçları da ilgili belediye veya il özel idaresinin bütçe payından kesinti yoluyla tahsil edilebilecek.

Tanım ve Esaslarda Yapılan Değişiklikler

Tüzel kişilik tanımı genişletildi: İl özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları tüzel kişiler, yeni düzenlemeye dahil edildi.

Kesinti süreci güncellendi: Büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşlarının borçları Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından takip edilirken, diğer il özel idareleri ve belediyelerle ilgili kesinti süreçleri İller Bankası Anonim Şirketi tarafından yürütülecek.

Kurumsal Alacakların Listesi Güncellendi

Yeni düzenlemeyle birlikte, borç tahsilatında dikkate alınacak alacaklı kurumların listesi de güncellendi. Buna göre:

Birinci Grup Kurumlar:

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

Karayolları Genel Müdürlüğü

Kültür ve Turizm Bakanlığı

Üniversite Hastaneleri

TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü

Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü

Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü

Vakıflar Genel Müdürlüğü

İkinci Grup Kurumlar:

Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü

Sosyal Güvenlik Kurumu (4/1-a ve 4/1-c sigortalıları için)

İller Bankası Anonim Şirketi

Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ)

Dördüncü Grup

Hazine ve Maliye Bakanlığı

Borç Sınıflandırması ve Takip Süreci

Düzenlemede, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı tüzel kişiliklerin borçlarının sınıflandırılması da detaylandırıldı. Buna göre, büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşlarının borçları doğrudan Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından takip edilecek ve büyükşehir belediye paylarından kesinti yapılacak. Diğer il özel idareleri ve belediyelere ait borçların tahsili ise İller Bankası Anonim Şirketi üzerinden gerçekleştirilecek.

Mevzuatın Yürürlüğe Girişi ve Uygulama Süreci

Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe giren düzenleme, mahalli idarelerin mali disiplinini güçlendirmeyi ve borçların zamanında tahsilini sağlamayı hedefliyor. Özellikle belediyelerin iştirakleri olan şirketlerin de kapsama dahil edilmesi, yerel yönetimlerin finansal sorumluluğunu artıracak bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu düzenleme, borçların takibini kolaylaştırırken, kamu maliyesinde gelir tahsilatının sürdürülebilirliğine katkı sunmayı amaçlıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan karar, 5779 sayılı Kanunun 7'nci maddesi gereğince yayımlandı ve 26 Kasım 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.