MİT'ten Cumhuriyet'in istihbarat tarihine ışık tutacak belgeler

Cumhuriyet tarihinin erken dönemine ışık tutacak bazı istihbarat belgeleri, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.

Büyükelçi Prof. Dr. İbrahim Kalın yönetimindeki MİT'in, internet sitesinde yayımlanan 1920-1948 yıllarına ait toplam 17 özel belge, dönemin istihbarat çalışmaları hakkında çarpıcı bilgiler sunuyor. Belgeler, Türkiye'nin bağımsızlık mücadelesi ve sonrasında güvenlik ve dış ilişkiler alanında yürütülen faaliyetlere dair detaylar içeriyor.

İstiklal Harbi'nden Casusluk Faaliyetlerine Kadar Geniş Bir Perspektif

Paylaşılan belgeler arasında, İstiklal Harbi döneminde Türkiye'de faaliyet gösteren yabancı çalışanlara ve casuslara dair önemli bilgiler bulunuyor. Özellikle Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) tarafından hazırlanan ve Adana ile Mersin'deki yabancı kuruluşların faaliyetlerini içeren belgeler dikkat çekiyor. Bu belgelerde, konsolosluk ve maskelenmiş kuruluşlar aracılığıyla yürütülen casusluk çalışmaları detaylandırılıyor.

Hint Asıllı İngiliz Casusu Mustafa Sagir ve Şüpheli Faaliyetler

Belgelerin arasında yer alan 1921 tarihli Osmanlıca bir raporda, Kemalistlerle ilişkiler kurarak casusluk faaliyetleri yürüten Hint asıllı İngiliz ajan Mustafa Sagir hakkında bilgiler veriliyor. Bu belgede, Mustafa Sagir'in Türkiye'de yürüttüğü faaliyetlerin izlenmesine dair bilgiler aktarılıyor. İzmir'de Fransız Konsolosluğu'nun askeri rapor parçalarının sobadan çıkarılarak çözülmesi, MAH'ın dönemin zorlu koşullarına rağmen istihbarat faaliyetlerini büyük bir titizlikle yürüttüğünü gözler önüne seriyor.

Halide Edip Hakkında Dikkat Çeken Bilgi Talebi

Belgeler arasında, Dahiliye Vekaleti'nin Halide Edip Adıvar'a dair bilgi talebine MAH tarafından verilen yanıt da dikkat çekiyor. MAH Reis Vekili Naci Perkel'in, "Biz casus takip ediyoruz. Rauf, Halide olsa olsa rejime karşı olabilirler. Peşlerine düşmedik ki" ifadesiyle yanıt verdiği bu belge, o dönemde Halide Edip ve çevresine dair yaklaşımı gözler önüne seriyor. Ayrıca MAH'ın rejim muhalefetiyle casusluk faaliyetlerini net bir şekilde ayırdığı dikkat çekiyor.

1948'e Kadar Süren Belgeler Özel Koleksiyonda

MİT'in özel koleksiyon sekmesinde "belgeler" kısmında paylaşılan raporlardan biri, 1948 yılında MAH Reisi Naci Perkel'in Ankara Bölge Amirliği'ne gönderdiği, şüpheli bir kişiye dair talimatları içeriyor. Bu belge, dönemin casus takip yöntemlerine dair önemli bir örnek teşkil ediyor.

Türkiye'nin İstihbarat Tarihine Işık Tutan Belgeler

Bu önemli paylaşımlar, Türkiye'nin istihbarat tarihine dair kapalı kalmış bazı sayfaları gün yüzüne çıkarırken, MİT'in kurumsal tarihinin dönüm noktalarına da ışık tutuyor. Belgeler, istihbarat tarihine merak duyan araştırmacılar ve kamuoyu için önemli bir kaynak olarak öne çıkarken, bu tarihi paylaşım ile teşiklat, kurumun şeffaflık ve tarihsel sorumluluk ilkesinin altı çiziyor.