Öğretmenlerin merak ettiği 14 sorunun cevabı

Millî Eğitim Bakanlığı, öğretmenlerin sıklıkla karşılaştıkları sorulara ilişkin detaylı bir rehber yayınladı. Bu rehber, öğretmenlerin mesleklerine ilişkin birçok konuda merak ettikleri soruları cevaplamayı amaçlıyor. Özellikle öğretmenlerin hukuki hakları, izin süreleri ve ek ders ücretleri gibi konularda sıkça karşılaşılan soruların cevapları bu rehberde yer alıyor.

Kamu personel rejimi alanındaki duayen isim Ahmet Ünlü, başlıklardan 14'ünü kaleme aldı. Ünlü'nün aktardığına göre Bakanlık, öğretmenlerin özel ders verme konusundaki yasal düzenlemeleri açıklığa kavuşturdu. Devlet Memurları Kanunu'na göre, kamu görevlilerinin ticari faaliyetlerde bulunmaları yasaklanmış durumda. Bu kapsamda, öğretmenlerin ücret karşılığı özel ders vermeleri yasal olarak mümkün değil. Ayrıca, öğretmenlerin şirket ortağı olmalarına ilişkin detaylar da rehberde açıklandı.

Öğretmenlerin işleyişe dair sorularının yanı sıra, ailevi durumlarına ilişkin konularda da bilgilendirici cevaplar veriliyor. Evlenme veya yakın bir aile bireyinin hastalığı durumunda alınabilecek izin süreleri, rehberde net bir şekilde belirtiliyor. Ayrıca, öğretmenlerin askerlik süreleri, refakat izinleri ve doğum öncesi izinler gibi konularda da detaylı bilgiler sunuluyor.

Ek ders ücretleri ve prim gün sayılarının nasıl belirlendiği gibi mali konular da bu rehberde ele alınıyor. Öğretmenlerin ek ders ücretlerinin nasıl hesaplandığına dair açıklamalar yapılırken, prim gün sayılarının belirlenmesindeki kriterler de detaylı bir şekilde açıklanıyor.

Ayrıca sözleşmeli öğretmenlerin hazırlık ödeneklerinin niçin daha düşük olduğuna dair bir açıklama yapılıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun görüşüne göre, bu durum 657 sayılı Kanunun ilgili maddeleri gereği sigorta primi kesilmesi gerektiği için ortaya çıkıyor. Böylece, Millî Eğitim Bakanlığı öğretmenler için önemli bir kaynak oluşturan bu rehberle, mesleki soruların cevaplanması ve öğretmenlerin haklarının korunması hedefleniyor.

Ahmet Ünlü'nün Yeni Şafak gazetesindeki yazısı:

Öğretmenlerin sıklıkla karşılaştıkları 14 sorunun cevabı

Millî Eğitim Bakanlığı internet sitesinde öğretmenlerin sıklıkla karşılaştıkları soruları ve cevaplarını açıkladı. Bu yazımızda bu sorulardan 14 ünün cevaplarına yer vereceğiz.

1- Kamuda görev yapan öğretmenler ücret karşılığı özel ders verebilirler mi?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 28'inci maddesinde; memurlara ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı getirilmiştir.

Diğer yandan, 5580 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinde; ihtiyaç halinde, resmî okullarda görevli öğretmenlere asıl görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısını doldurmaları kaydı ve çalıştıkları kurumların izni ile sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ücretli ders verilebileceği ve 657 sayılı Kanun'un 28'inci maddesinde; memurlara ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunamayacakları hüküm altına alınmıştır.

Özel ders vermek tek başına tacir veya esnaf olmayı gerektirmemekle birlikte alınan ücretler tespit edildiğinde vergi mükellefi yapılacağı için ticari kazanç yasağı kapsamına girecektir. Buna göre öğretmenlerin ücret karşılığı özel ders vermeleri mümkün değildir. Ancak uygulamada öğretmenlerin bu konuda iyi bir sınav veremediğini ifade etmek zorundayız.

2- Öğretmen olarak görev yapanlar şirket ortağı olabilirler mi?
Konu hakkında Devlet Personel Başkanlığının 12/02/2014 tarihli ve 506 sayılı görüş yazısında; limited şirketin şirket sözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek kişiler arasında sayılmamak ve bu şirketlerin yönetimi ile denetiminde de görev almamak kaydıyla Devlet memurunun anonim veya limited şirket ortağı olmasında yasal açıdan bir sakınca olmadığı belirtilmiştir.

3- Daha önce Bakanlık kadrolarında görev yapan ve istifa ederek ayrılan öğretmenlerin yeniden ya da kurumlar arası atama ile atanması yoluna gidiliyor mu?
Millî Eğitim Bakanlığında Eylül 2016 itibariyle sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına geçilmiştir. Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama kapsamında öğretmen atamaları, Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği kapsamında Bakanlıkça yapılan duyurular doğrultusunda gerçekleştirilmekte, başvurular elektronik başvuru sayfası aracılığıyla alınmaktadır. Ancak şu an için yeniden atama ve kurumlar arası yeniden öğretmen ataması kapsamında herhangi bir planlama ya da takvim bulunmamaktadır.

4- Zorunlu çalışma ek hizmet puanı kimlere verilmektedir?
Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen “Zorunlu çalışma yükümlülüğünü yerine getirmek üzere zorunlu hizmet alanlarına atanıp zorunlu hizmet alanlarında fiilen görev yapmakta olan öğretmenlerden...” hükmünden de anlaşılacağı üzere, zorunlu çalışma kapsamındaki eğitim kurumlarından birine 06/05/2010 tarihinden sonra zorunlu çalışma yükümlüğünü yapmak üzere atanıp halen aynı kurumda görevine devam etmekte olan öğretmenler zorunlu çalışma ek hizmet puanından yararlanabilmektedir.

5- Ders ücreti karşılığında görevlendirme işlemleri nasıl yapılmaktadır?
Millî Eğitim Bakanlığında eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığında öğretmen görevlendirme işlemleri Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 9 uncu maddesine göre Valilikler/Kaymakamlıklarca yapılmaktadır. Maalesef görevlendirmelerde objektif kriterler olduğunu söyleyemiyoruz.

6- Sözleşmeli öğretmenlerin asker öğretmenlik süreleri sözleşme süresinden sayılır mı?
Sözleşmeli öğretmenler asker öğretmen olarak görev yapmak üzere görevden ayrıldıklarında sözleşmeleri feshedilmektedir. Bu çerçevede 652 sayılı KHK'nın Ek 4 üncü maddesine göre; asker öğretmen olarak görev yaptıkları süreler sözleşme süresinden sayılmamaktadır.

7- Sözleşmeli öğretmenler asker öğretmenlik yapabilir mi?
Sözleşmeli öğretmenler asker öğretmenlik yapabilmektedir. Askerliğini “asker öğretmen” olarak yapmak isteyenlerin, kurumlarından öğretmen olduklarına dair belgeyi alarak askerlik şubelerine vermeleri gerekmektedir. Asker öğretmen olarak Millî Eğitim Bakanlığı emrine verilmesi uygun görülenlerin seçimleri Millî Savunma Bakanlığınca yapılmaktadır.

8- Sözleşmeli öğretmenin evlenme halinde ne kadar izin verilir?
Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre sözleşmeli öğretmenin evlenmesi halinde yedi gün izin kullanabilmektedir.

9- Sözleşmeli öğretmenler annesinin hastalığından dolayı refakat izin kullanabilir mi?
Sözleşmeli öğretmenin refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 9 uncu maddesinin son fıkrasına göre en fazla 3 ay refakat izin kullanabilir.

10- Kadrolu öğretmen olarak görev yapanların, memuriyet öncesi özel öğretim kurumlarında uzman öğretici olarak çalıştığı süreler kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilir mi?
657 sayılı Kanun'un 36-C/5 maddesine göre özel okullarda “öğretmenlik” veya “yöneticilik” yaptıktan sonra MEB'e kadrolu öğretmen olarak atananların özel okullarda geçen hizmet sürelerinin 2/3 ünün kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilebilmektedir. Söz konusu madde de “uzman öğretici” unvanına yer verilmediğinden, özel öğretim kurumlarında uzman öğretici olarak görev yapanların bu hizmet sürelerinin memuriyete esas kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilmesi mümkün olamamaktadır.

11- Memur kardeşinin hastalandığından dolayı refakat izni kullanılabilir mi?
Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 105 inci maddesinin son fıkrasına göre aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar refakat izni kullanabilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.

12- Yaz tatiline denk gelen doğum öncesi izin süresi doğum sonrasına aktarılabilir mi?
Kamu Personeli Genel Tebliğine göre (Seri No: 6); Öğretmenlerin yaz tatiline denk gelen ve fiilen çalışılması halinde doğum sonrası analık izni süresine eklenebilen doğum öncesi beş haftalık (çoğul gebeliklerde yedi haftalık) analık izin süresi, doğum sonrası analık izni süresine ilave edilmeyeceği belirtilmiştir.

13- Ek ders ücreti karşılığında görevlendirilenlerin prim gün sayıları nasıl belirlenir?
Hazine ve Maliye Bakanlığının konu hakkındaki yazısı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak görev yapanların prim ödeme gün sayılarının 30 günü aşmamak kaydıyla bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu; uzman ve usta öğretici statüsü dışında görev yapanların prim ödeme gün sayılarının ise, bir takvim ayındaki ek ders saati toplamının 7,5 saate bölünmesi suretiyle tespit edilmesi gerekmektedir.

14- Sözleşmeli öğretmenlerin hazırlık ödeneği kadrolulara göre niçin daha düşüktür?
Sosyal Güvenlik Kurumunun vermiş olduğu görüşe göre; “.....657 sayılı Kanunun 4/b statüsünde çalışan personele ödenen eğitim öğretim yılına hazırlık ödeneğinden, 5510 sayılı Kanunun yukarıda bahsi geçen maddeleri gereğince sigorta primi kesilmesi gerekmektedir.”