Sayıştay belediye başkan yardımcılarının sosyal denge tazminatı almasına nasıl bakıyor?
Sayıştay Başkanlığının belediye başkan yardımcılarına sosyal denge tazminatı ödenmesine nasıl baktığını vermiş olduğu kararlar ışığında inceleyeceğiz.
Belediyelerde meclis üyeleri arasından ve kadrolu memurlar arasından olmak üzere iki çeşit belediye başkan yardımcısı bulunmaktadır. Bunların aldıkları ücretler de farklıdır.
Sayıştay Temyiz Kurulu 25.1.2023 tutanak tarihli kararında Belediye Meclisi Üyesi Başkan Yardımcılarının Sosyal Denge Tazminatından yararlanamayacığına hükmetti. İlk bakışta Anayasanın eşitlik ilkesine aykırılık olduğu düşünülse de statü farklılığından dolayı eşitlik ilkesine aykırı olmadığını düşünüyoruz.
Temyiz Kurulu vermiş olduğu kararda şu ifadeleri kullandı; "Meclis üyesi belediye başkan yardımcıları belediyenin kadro veya pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerinden olmadığından bu kişilere sosyal denge sözleşmesi kapsamında ödeme yapılamaz."
Kararın detayında neler yer alıyor?
Temyiz Kurulu kararının tam metnine aşağıda yer verilmiştir:
35 sayılı İlamın 12 nci maddesiyle; … Belediyesinde görevli meclis üyesi başkan yardımcılarına sosyal denge tazminatı ödenmesi sonucu oluşan … TL tutarındaki kamu zararının tahsil edildiği anlaşılan … TL'lik kısmı için ilişilecek husus kalmadığına, geriye kalan … TL'lik kısmın sorumlulardan tazminine hükmedilmiştir.
Sorumlular 35 sayılı İlamın 12 nci maddesinde yer alan tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerse de;
26.11.2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 10 uncu maddesinde; “MADDE 10-25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 16- Konusu suç teşkil etmemek kaydıyla; bu maddenin yürürlük tarihine kadar bu Kanun veya 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümlerine aykırı olarak sosyal denge tazminatı ödediği tespit edilen il özel idareleri, belediyeler, büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin yetkili veya görevli olan sorumluları hakkında yapılan bu ödemeler nedeniyle idari veya mali yargılama ve takibat yapılamaz; başlamış olanlar işlemden kaldırılır.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm karşısında … Belediyesi 2019 yılı Hesabı ile ilgili olarak Sayıştay ... Dairesince çıkartılan 35 sayılı ilamın 7421 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi kapsamında bulunduğu anlaşılan 12 nci maddesi hakkında mali yargılama ve takibat yapılamayacağından temyiz konusu dosyanın ilgili maddesinin İŞLEMDEN KALDIRILMASINA, (Üye … ve Üye …'ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oy çokluğu ile,
Karar verildiği 25.01.2023 tarih ve 53361 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü
Üye … ve Üye …'ın karşı oy gerekçesi
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32 nci maddesinde;
“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. …” denilmektedir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 15 inci maddesinde ise;
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.” hükmü bulunmaktadır.
Temyiz talebine konu olan 35 sayılı İlamın 12 nci maddesinde meclis üyesi belediye başkan yardımcılarına sosyal denge tazminatı ödendiği gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir. Meclis üyesi belediye başkan yardımcıları belediyenin kadro veya pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerinden olmadığından bu kişilere sosyal denge sözleşmesi kapsamında ödeme yapılamaz. Dolayısıyla meclis üyesi başkan yardımcılarına sosyal denge tazminatı ödemesi yapıldığı gerekçesiyle verilen tazmin hükmünün 26.11.2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 10 uncu maddesinde yer alan sosyal denge affı kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle, 35 sayılı İlamın 12 nci maddesiyle verilen tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesi gerekir.