Ünlü ekonomistten enflasyon rakamı tepkisi: TÜİK hükümetin raf ömrünü kısaltıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Temmuz'da açıklanan haziran ayı enflasyon verileri yaklaşık 20 milyon emekli ve memuru şoke etti. TÜFE'nin aylık %1,64 artış göstererek yıllık bazda %71,60 seviyesine gerilediği belirtilirken, bağımsız bir kuruluş olan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) aylık %5,66, yıllık %113,08 enflasyon hesapladı. ENAG ve TÜİK rakamları arasındaki uçuruma ilişkin bir değerlendirmede ekonomi yazarı Dr. Şeref Oğuz'dan geldi.

Oğuz, ekonomim.com'daki bugünkü köşe yazısında, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Haziran ayı enflasyon rakamlarını sert bir dille eleştirdi. Oğuz'a göre, TÜİK'in açıkladığı düşük enflasyon oranları, gerçek ekonomik durumu yansıtmaktan uzak ve kamuoyunu yanıltıcı nitelikte. Verilerin çarpıtılmasının, ekonomik politika oluşturma süreçlerinde doğru karar almayı zorlaştırabileceğini vurgulayan Oğuz, bu durumun ekonomik istikrar ve sosyal adalet üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini ifade etti. Ayrıca, TÜİK'in yanlış veri sunması durumunda, hükümetin popülist politikalarla toplum nezdinde güven kaybetme riskinin artabileceğine dikkat çekti.

Şeref Oğuz, TÜİK)in hükümetin raf ömrünü kısalttığını ifade etti.

Oğuz'un değerlendirmesi, enflasyon verilerinin doğruluğuna ve güvenilirliğine yönelik endişeleri ön plana çıkardı. TÜİK'in açıkladığı %1,64'lük aylık enflasyon oranı, diğer kurumların verileriyle uyumsuzluğuyla dikkat çekti. İstanbul Ticaret Odası (%3,42) ve Enerji Piyasaları ve Aracı Kuruluşlar Birliği (%4,27) gibi kurumlar daha yüksek enflasyon oranları paylaşırken, Oğuz'un eleştirisi, TÜİK'in metodolojisindeki şeffaflığın ve veri toplama süreçlerinin şeffaflığının önemini vurguladı. Bu çerçevede, TÜİK'in sağlıklı veri sunumuna yönelik eleştiriler, ekonomi politikalarının etkin ve adil bir şekilde yönetilmesi gerekliliğini ortaya koydu.

Şeref Oğuz'un yazısı:

Yanlış veri ile doğru politika uygulanamaz

Dün, resmi aylık enflasyon günüydü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran ayına dair endeksleri yayınladı ve bir sürpriz; aylık enflasyon, diğer endekslerin üçte biri olarak açıklandı; %1,64. Oysa İTO aylıkta %3,42, ENAG ise %4,27'lik artış ilan etti. TÜİK'in bu sürprizi, milyonları mağdur edecek.

Öncelikle hükümetin enflasyonla mücadelesini “başarılı” göstermek için aşırı gayret içindeki TÜİK'in bu rakamlarını ciddiye almayabilirsiniz. Ancak sorun şu ki yasalar, bunları ciddiye alıyor ve memur, emekli, dul, yetim, engelli, kiralar gibi akla gelebilecek tüm değişimlerde esas kabul ediliyor.

ASLANLAR GİBİ TÜİK VARKEN KİM KORKAR ENFLASYONDAN
Burada benim üzüldüğüm, Mehmet Şimşek'e ihtiyacı olan “doğru veriyi” üretmek yerine, istediği “yanlı verileri” sunmasının çok tehlikeli sonuçlara yol açacağı gerçeğidir. En düşük emekli aylığını zaten hala yüzdeler üzerinden iyileştirme saplantısı yetmezmiş gibi bir de TÜİK yanlışları söz konusu.

Belki TÜİK çıkıp “efendim hesaplarımız doğrudur” diyecek ancak ne veri topladığı yerler ne de endeksindeki ürünlerin içeriğini açıklamadığı için beyanını esas kabul etmiş olacağız. Aslında aslanlar gibi TÜİK'in varken, kim korkar enflasyondan… Fakat bu veriler yanlış ve bunlarla doğru yol alamayız.

İKİ SORU İKİ CEVAP / Yanlış veriye dair…
Veriler çarpıtılabilir mi?

Elbette… Rakamlar yalan söylemez ama rakamlarla pekâlâ yalan söylenebilir. Yakın geçmişte TÜİK'e açıklayacağı enflasyon telkini yapılmıştı. Ayrıca geçen yıl her şeyin fiyatı çift hane artarken tek hane aylık artış ilan edip tüm maaş, ücretlerin hükümetin istediği oranda arttırılması ayıbı, suçu işlenmişti.

Yanlış verinin zararı nedir?

Öncelikle temel prensipten söz edelim: Ölçemezsen bilemezsin, bilemezsen yönetemezsin. Hele ki doğru ölçüp yanlış ilan etmişsen, suç işlemişsindir. Ateşi düşüremeyen doktor, dereceyle oynarmış. Hastanın ateşini, nabzını, tansiyonunu kafana göre alırsan o hasta iyileşmez hatta kaybedilebilir.

NOT / TÜİK, HÜKÜMETİN RAF ÖMRÜNÜ KISALTIYOR
Hükümete sempatik görünmek için düşük enflasyon açıklamanın kısa vadede Mehmet Şimşek'e; “efendim antienflasyonist süreç başladı” gibi popülist açıklama yapma şansı sunabilirsin. Ancak milyonlarca emekliyi enflasyon ateşinde kavurmanın da bir maliyeti olacaktır, son seçimde oldu da...

En düşük emekli aylığını hiç değilse açlık sınırına getirin diye önermiş ve şöyle gerekçelendirmiştim; “klinik deneyler gösteriyor ki emekli de acıkabiliyor ve iştahı siz muktedirlerden az değil. Kaldı ki oy da verebiliyor.” Fakat ciddiye alınmadı; “gerek yok, seçimi alıyoruz” kibriyle yapılmadı, sonuç ortada…

Şimdi çalışma barışını bozan, istihdam dünyasına nifak getiren TÜİK; halkı iktidara karşı kışkırtıyor. Sokakları hareketlendirecek, aç insanların tepkilerini tırmandıracak bu sözde düşük enflasyon beyanlarıyla erken seçimi çok daha beriye çekmiş olacak. İktidarın bu tespiti göz önüne alması gerek.

Zaten 2028'e kadar gidemeyeceği anlaşılan iktidar, toplumun dezavantajlı kesimlerinin yükselen tepkisiyle “erken seçim” talepleri tırmanacak, hatta referandum sandığını dahi kuramayacaklar. Bu durumda toplumun çeşitli kesimlerini yanlış ve yanlı verileriyle birbirine düşürmenin mantığı nedir?

Mehmet Şimşek; TÜİK'in bu jestinden(!) mutlu olabilir. Diğer kabine üyeleri de seçmene; “bakın söz verdiğimiz gibi enflasyonu düşürüyoruz” diye hava atabilir. Ancak aç mide ile yatağa giren seçmen, bu tuzu kuru, 3-5 maaş alan imtiyazlı muktedirlere hesabı soracaktır. Tıpkı daha önce olduğu gibi…

Şeref Oğuz kimdir?

Şeref Oğuz, 1955 yılında Bayburt'ta doğdu ve gazetecilik kariyerine 1970 yılında Sabah Gazetesi'nde başladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olduktan sonra ekonomi alanında yüksek lisans ve doktora dereceleri aldı. Gazetecilik hayatında Tercüman Gazetesi Ekonomi Yönetmenliği, Günaydın Gazetesi Bölge Gazeteleri Yayın Sorumluluğu, Meydan Gazetesi Ekonomi Yönetmenliği gibi görevlerde bulundu. Milliyet gazetesinde ekonomi yönetmenliği yaparken dünyanın ilk sanal mitingini düzenlediği biliniyor. Ayrıca internetin yaygınlaşmasıyla ilgili projelerde öncü rol oynadı ve bilgisayar destekli eğitim için çeşitli çalışmalar yaptı. Şeref Oğuz, uzun yıllar Sabah Gazetesi'nde köşe yazarlığı yapmıştır. Türkiye'deki önemli ekonomi yazarlarından biri olarak kabul edilen Oğuz, Temmuz 2024 itibarıyla Nasıl Bir Ekonomi Gazetesi Yayın Kurulu Başkanı ve yazarıdır.