Yıllık izin konusunda süre hesabı nasıl yapılır?
Yıllık izin hakkı, işçinin son işyerinde bir yıl çalışmasının ardından hesaplanırken, devamsızlık süreleri bazı durumlarda çalışılmış gibi sayılıyor.
İşçi, yıllık izne son işyerinde bir yıl çalıştıktan sonra hak kazanır. Çalışma süresi içerisinde bazı devamsızlıklar yıllık izin hesabında çalışılmış gibi sayılırken, bazıları dikkate alınmaz. Yıllık izin konusunda süre hesabı nasıl yapılacağına ilişkin soruları Habertürk'ten Ahmet Kıvanç yanıtladı.
Yıllık izin hakkı nasıl hesaplanır?
- Başlangıç Tarihi:İşçinin yıllık izne hak kazanması için son işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Bir yıllık süre içinde işçinin çalışma süresine ara vermesi durumunda, boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir.
- Devamsızlıklar:Kanuna göre, aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır:
- İşçinin uğradığı kaza veya hastalıktan dolayı işe gidemediği süreler (ihbar süresi + 6 haftayı aşmamak şartıyla).
- Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra raporlu olduğu günler.
- Muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı görevlendirilen işçinin işe gidemediği günler (90 günden fazlası sayılmaz).
- Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan fazla tatil edilmesi sonucu işçinin çalışmadığı günler (15 gün ile sınırlı).
- Mazeret izinleri.
- İşveren tarafından verilen diğer izinler ile kısa çalışma süreleri.
Örneğin, Yunus K., 1 Nisan 2020 tarihinde çalışmaya başladı. Ancak, 1 Nisan - 31 Ağustos 2020 tarihleri arasında işverenin talebiyle ücretsiz izinde kaldı. Bu durumda, yıllık izin hakkı 1 Eylül 2020 tarihine göre hesaplanır. Çünkü ücretsiz izin süresi, yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.
Emekli aylığı hesaplama
Emekli aylığı, toplam prim gün sayısı ve çalışırken ödenen prim tutarına göre belirlenir. Memurlarda ise çalışılan statüye göre ek ödemeler ve tazminatlar da emekli aylığını etkiler. Birol A. örneğinde, 11.918 TL emekli aylığı almakta olan Birol A., bu miktarın düşük olduğunu düşünmektedir. Bunun sebebi, BAĞ-KUR primlerinin genellikle asgari ücret üzerinden yatırılmasıdır. Eğer 8 Eylül 1999 tarihinden önce memur olarak çalışmaya başladıysa, kısmi emeklilik talebinde bulunma hakkı bulunmaktadır. Emekli Sandığı Kanunu'na göre, 10 yıl hizmeti olanlar 61 yaşında kısmi emeklilik talep edebilirler.
Kısmi emeklilik ve yaş sınırı
Cumhur T. örneği üzerinden kısmi emeklilik hakkı değerlendirilirse, 23 Ağustos 1969 doğumlu birey, SSK ve BAĞ-KUR kapsamında çalışmışsa, kısmi emeklilik için 23 Ağustos 2029 tarihine kadar beklemesi gerekecektir. Prim günlerinin hangi statüde geçtiği, emeklilik koşullarını doğrudan etkiler.
Doğum sebebiyle işten ayrılma ve kıdem tazminatı
Çalışanların bir diğer merak ettiği konu ise doğum nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alıp almayacaklarıdır. B.Ç. durumu örneğinde, doğum sebebiyle işten ayrılmak, kıdem tazminatı alma hakkı doğurmamaktadır. Kıdem tazminatı, yalnızca emeklilik, ölüm, askerlik gibi durumlarda ödenmektedir.
Netice itibarıyla yıllık izin ve emekli aylığı hesaplamaları, çalışanların iş hayatındaki hakları açısından son derece önemlidir. Çalışanların, bu haklarını bilmesi ve buna göre hareket etmesi, gelecekteki ekonomik güvenlikleri açısından kritik bir rol oynar. İşçilerin yıllık izin hakları, devamsızlık süreleri ve emekli aylıkları ile ilgili olarak yasal düzenlemeleri dikkatle takip etmeleri önerilir.