YSK'nin Abdullah Zeydan kararının gerekçesi belli oldu

Yüksek Seçim Kurulunun (YSK'nin Van'da Abdullah Zeydan'a mazbatanın verilmesine dair kararının gerekçesi açıklandı. YSK, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin Zeydan'ın haklarının iadesine yönelik kararının hukuki bir değere sahip olmadığına ve bu nedenle yok hükmünde olduğuna hükmetti. Bu bağlamda, Van İl Seçim Kurulu'nun mazbatayı AK Parti adayına verme kararını iptal etti.

YSK'nın DEM Parti'nin itirazına ilişkin gerekçeli kararında, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin verdiği kararın hukuki temelden yoksun olduğunu ve bu kararın hala geçerli olduğunu belirtiliyor. YSK, bu nedenle Van İl Seçim Kurulu'nun kararının dikkate alınamayacağını vurguladı.

YSK'nın kararında, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 264. maddesi gereği, mahkemenin itirazı derhal ilgili merciye göndermesi gerektiği ifade edildi. Ancak Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin usulüne uygun olmayan bir şekilde kararını kaldırarak yeni bir karar vermesi, usul ve yasaya aykırı bulundu.

Seçim yargılamasına geri dönüldüğünde, Anayasa ve ilgili kanunlar çerçevesinde seçilme yeterliliği belgeleri incelendi. Zeydan'ın adli sicil kaydında yer alan mahkumiyet kararının Van İl Seçim Kurulu'na ibraz edildiği belirlendi. Bu durum, Zeydan'ın seçilme yeterliliğini etkilememekteydi. YSK'nın kararına göre, 4 Nisan 2023 tarihli yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı hala geçerli.

YSK'nın kararında, Zeydan'ın seçilme yeterliliğini taşıdığı ve mazbatanın kendisine verilmesi gerektiği yönünde oy çokluğuyla karar alındı.

Kararda şunlar kaydedildi:

"

''Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 29 Mart 2024 tarihinde vermiş olduğu daha önceki kararın ortadan kaldırılmasına ilişkin karar, hukuki değerden yoksundur ve yok hükmündedir. Verilen karar ve kesinleştirme işlemi bir şekilde temyizen kaldırılmadığı sürece ayakta olduğundan, seçim takvimi sürecinde ilgili seçim kurullarınca bu karar uyarınca işlem yapılmıştır. Bu sebeple yok hükmünde olan ve bu nedenle de Kurulumuzca da yokluğu sabit görülen söz konusu ikinci Ek Karar'ın hukuken dikkate alınma imkânı bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle verilen yasaklanmış hakların iadesine ilişkin 4 Nisan 2023 tarihli ilk karar halen geçerliliğini sürdürmektedir.

CMK'nın 264'üncü maddesine göre kanun yoluna başvurma, başvuranın haklarını ortadan kaldırmaz, bu durumda mahkemenin başvuruyu derhal ilgili mercie göndermesi gerekir. Bu durumda Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin yapması gereken iş, itirazı istinaf/temyiz başvurusu olarak kabul ederek dosyayı üst mahkemesine göndermek olacaktı, ancak mahkemenin kanuna aykırı şekilde el çekmiş olduğu dosyayı tekrar ele alarak ilk kararını kaldıran yeni bir karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır.

Ceza yargılamasına özgü yukarıdaki sorunlar izah edildiğine göre somut olayda seçim yargısına dönecek olursak; Anayasa'nın 76 ve 2839 sayılı Kanun'un 11'inci maddesinde seçilme yeterliliği düzenlenmiş olup bu düzenlemeler doğrultusunda mahalli idareler genel seçimlerine katılacak adaylardan seçilme yeterliliğine ilişkin hangi belgelerin isteneceği Kurulumuzun 15 Ocak 2024 tarihli ve 2024/80 sayılı Kararında belirtilmiştir. Adaylar tarafından sunulan bu yeterlilik belgeleri ilgili seçim kurulları tarafından incelemiş ve seçim takvimindeki sürelere göre 3 Mart 2024 tarihinde aday listeleri kesinleştirilmiştir. DEM Parti Van Büyükşehir Belediye Başkanı adayı Abdullah Zeydan'ın adli sicil ve arşiv kaydında yer alan 3 yıl 1 ay 15 gün kesinleşmiş hapis cezasına ilişkin süresi içinde kesinleşmiş yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının Van İl Seçim Kuruluna ibraz edildiği anlaşılmaktadır. Belediye başkanlığı adaylıkları kesinleştikten sonra 29 Mart 2024 tarihinde usulüne uygun şekilde kesinleşmiş yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının aynı mahkeme tarafından iptaline karar verilmiş olsa da, sonradan kanuna aykırı şekilde verilen bu karar da henüz kesinleşmemiştir.

4 Nisan 2023 tarihli ve usulüne uygun olarak kesinleştirilen yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı halen hukuk dünyasında varlığını korumaktadır. Yasaklanmış hakların geri verilmesi karar mahiyeti itibarıyla kişinin mahkûmiyet kararına bağlı olarak kaybetmiş olduğu bütün ehliyetsizlikleri yeniden kazandıran bir karardır. Adaylık başvurularının alınması ve itiraz ile kesinleştirilmesinde seçim kurullarının incelemesi tamamen kendine özgü olup, ceza mahkemeleri tarafından verilen kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararını seçim kurulları esastan inceleyerek yok sayamayacağı gibi mahkeme tarafından verilen kesinleşmiş bir memnu hakların iadesi kararını da yok sayması mümkün değildir. Kurulumuz adaylık başvuru ve kabul işlemlerinde istikrarlı bir şekilde adli makamlarca verilen kararların içerik denetlemesi yapılamayacağını sayısız kararında vurgulamıştır.

Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının ortadan kaldırılmasına yönelik verilen sonraki 29 Mart 2024 tarihli karar yok hükmünde olsa da bu haliyle de henüz kesinleşmediğinden, Abdullah Zeydan'ın şeklen de olsa seçim takvimine uygun olarak süresinde ibraz edilmiş ve kabul edilmiş, kesinleşmiş bir yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının bulunduğu için 31 Mart 2024 oy verme günü itibarıyla, seçilme yeterliliğini taşıdığı anlaşıldığından Van İl Seçim Kurulunun 2 Nisan 2024 tarihli kararının kaldırılmasına ve mazbatanın seçilme yeterliliğine sahip en çok oy alan Zeydan'a verilmesine oy çokluğuyla karar verildi.

Ancak bu karara karşı çıkan 4 üye, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararının hukuki bir değere sahip olmadığını ve bu nedenle Zeydan'ın seçilme yeterliliğinin bulunmadığını savundu. Bu muhalif üyeler, YSK'nın daha önce aldığı kararlara atıfta bulunarak Van İl Seçim Kurulu'nun kararının hukuka aykırı olmadığını belirtti.