Ücretin zamanında ödenmemesi halinde çalışanın hakları nelerdir?

4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Borçlar Kanunu'na göre ücretin zamanında ödenmemesi durumunda işçilerin hakları düzenlenmiştir. İşçiler, ücretin ödenmemesi halinde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya belirli bir süre beklemeksizin feshedebilirler. Yargıtay ilke kararlarına göre ise ücretin gecikmesi 20 günü geçtiğinde işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir ve mevduata uygulanan en yüksek faiz oranından yararlanabilir.

Konuyu Karar gazetesinden Eyüp Sabri Demirci gündeme şöyle taşıdı:

Ücretin zamanında ödenmemesi halinde çalışanın hakları

4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesinde ücretin en geç ayda bir ödeneceğine, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresinin bir haftaya kadar indirilebileceğine; 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 406. maddesinde ise aksine adet olmadıkça, işçiye ücretinin her ayın sonunda ödeneceğine, ancak hizmet sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesiyle daha kısa ödeme sürelerinin belirlenebileceğine yer verilmiştir.

İşçi ücretinin en geç ayda bir ödeneceği kanunlarla düzenlenmiş olmasına rağmen işçi ücretinin hangi tarihte ödeneceği kanunda düzenlenmemiştir. Bu bakımdan ücretin ödeme aralığı bir aylık süreyi aşmamak kaydıyla her ayın 1’i, 5’i veya 10’u gibi belirlenebileceği gibi, “her ayın 1’i ila 5’i veya 5’i ila 10’u arası” gibi makul bir tarih aralığı olarak da belirlenebilecektir.

Ücreti zamanında ödenmeyen işçi için İş Kanunu’nun;

24/II-e bendinde, işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçinin iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebileceği,
34. maddesinde ise mücbir bir neden dışında ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde ödenmeyen işçinin iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabileceği, gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının uygulanacağı düzenlenmiştir.
Yargıtay ilke kararlarına göre ücret ödemesinin gecikmesinin 20 günü geçmesi işçinin çalışmaktan kaçınma hakkının oluşması için gerekse de haklı fesih açısından böyle bir süre yoktur. Haliyle ücreti zamanında ödenmeyen işçinin haklı fesih hakkını kullanabilmesi için 20 gün beklemesi gibi bir şart bulunmamaktadır. Ancak ücretin zamanında ödenmemesi nedeniyle fesih hakkı kullanılırken dürüst davranma ilkesine riayet edilmesi gerekiyor. Haliyle uzun süre çalıştığı işyerinde ücretleri zamanında ödenirken bir aydaki ücret ödeme gününün geçmesi nedeniyle bir sonraki gün iş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçinin, bu davranışı dürüst davranma ilkesine uygun olmayacaktır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ücretin ödenmemesi halinde 6 günlük (hak düşürücü) süre içinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 /II e bendinde yer alan “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” hükümleri gerekçe gösterilerek iş akdinin haklı sebeple feshedilmesidir.

Hal böyle olmakla birlikte haklı fesih nedeninin devam ediyor olması halinde 6 günlük hak düşürücü süre işlemeyecektir. Haliyle ücreti ödenmeyen işçi, ödeme yapılmadığı sürece her zaman haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilecektir.