'Pulmoner rehabilitasyon öğretileri 'yaşam tarzı' olmalı'

Prof. Dr. Mehmet Sinan Erginel, pulmoner rehabilitasyonun KOAH başta olmak üzere birçok akciğer hastalığında başarı ile uygulanabildiğini belirterek, “Pulmoner rehabilitasyon merkezlerinde verilen egzersiz eğitimi ve sağlıklı beslenme gibi sağlıklı yaşam öğretileri alışkanlık haline getirilip ‘yaşam tarzı' olmalıdır” dedi.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı öğretim üyesi ve Türk Toraks Derneği Batı Anadolu Şubesi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Sinan Erginel, pulmoner rehabilitasyonunun uzun süreli solunum hastalıklarının tıbbi tedavisinin yanında önerildiğini söyleyerek, “Bu hastaların fiziksel ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı iyileştirmeyi hedefleyen, hasta değerlendirmesini takiben bireysel olarak belirlenen egzersiz eğitimi, davranış değişikliği ve hasta eğitimi gibi yaklaşımları içeren kapsamlı uygulamalar bütünüdür” diye anlattı.

“Her yaştaki solunum hastasına uygulanabiliyor”

Uzun süreli nefes darlığı, günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanma, yaşam kalitesinde azalma veya egzersiz kısıtlılığı olan tüm solunum hastalarına pulmoner rehabilitasyonun uygulanabildiğini aktaran Erginel, “Pulmoner rehabilitasyon, her yaştaki solunum hastalarına rehabilitasyon ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak hastanede, ayakta, evde veya sanal ortamda eşzamanlı hastanın evinden katılabileceği tele-pulmoner rehabilitasyon programları olarak uygulanabilmektedir. KOAH başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibrozis, göğüs duvarı hastalıkları, nöromusküler hastalıklar, akciğer nakli öncesi ve sonrası, akciğer kanseri, akciğer tansiyonu, obezite ilişkili tüm akciğer hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon programı başarı ile uygulanabilmektedir. Ayrıca koronavirüs enfeksiyonu sonrası akciğerlerinde değişiklikleri, nefes darlığı, yorgunluk ve aktivitelerde kısıtlanma gibi şikâyetleri devam eden hastalarda da pulmoner rehabilitasyon önerilmektedir” dedi.

Pulmoner rehabilitasyonun amaçları

Prof. Dr. Mehmet Sinan Erginel, Pulmoner rehabilitasyonun amaçlarını şu şekilde sıraladı:

“Bu uygulamaların amaçları; hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliğin ortadan kaldırılması, hastalığın ilerlemesinin önlenmesi, egzersiz toleransının artırılması, sağlık durumunun iyileştirilmesi, hastalık atak sayısının azaltılması ve atak şiddetinin hafifletilmesi, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, hastaneye başvuru sıklığı ve yatış süresinin azaltılması sonucunda sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılması, hastalığa bağlı psikolojik durumun düzelmesi, sağ kalımda artış sağlanması şeklinde sıralanabilir.”

Program, çeşitli bileşenlerle tedavi ediyor

Pulmoner rehabilitasyonun en önemli ve temel bileşeninin egzersiz eğitimi olduğunu kaydeden Prof. Dr. Mehmet Sinan Erginel, “Bireyin ihtiyaçları doğrultusunda hasta ve ailesinin eğitimi, vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi, gerekli hastalarda beslenme desteği, psikososyal destek, nefes darlığı ile baş edebilme yöntemleri, iş-uğraşı tedavisi, enerji koruma yöntemleri, etkili öksürük, balgam çıkarma teknikleri ve benzeri diğer bileşenler de pulmoner rehabilitasyon programlarında yer almaktadır” diye konuştu.

“Günlük yaşamdaki hareketsizlik, hareket yeteneğinin gittikçe azalmasına neden olur”

Nefes darlığı olan uzun süreli solunum sorunlu hastaların pulmoner rehabilitasyon programları ile güvenli bir şekilde egzersiz yapabildiğini dile getiren Prof. Dr. Erginel, “Bu hastalarda nefes darlığı veya yorgunluğun neden olduğu günlük yaşamdaki hareketsizlik; kemik ve kas içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, hareket yeteneğinin gittikçe azalmasına neden olur. Egzersiz ile kas kuvveti artar, kas dayanıklılığı artarak daha uzun mesafeler yürünebilir, kas ve eklemler daha iyi hareket eder, gevşeme sağlanır, daha güçlü ve enerjik hissedilir, kalbin çalışması iyileşir ve nefes darlığı azalır. Ayrıca vücut savunma sistemi üzerine olan olumlu etkileri sayesinde enfeksiyonlardan korunma sağlanır” ifadelerini kullandı.

“Sağlıklı yaşam öğretileri alışkanlık haline getirilip ‘yaşam tarzı' olmalıdır"

Pulmoner rehabilitasyon programının süresi hakkında bilgi veren Erginel, “Program en az 8 hafta ve toplam 24 seans süre ile uygulanmalıdır. Egzersiz eğitimi bırakıldığında kazanımlar kaybedildiği için egzersiz alışkanlığının devam ettirilmesi gerekmektedir, yani pulmoner rehabilitasyon merkezlerinde verilen egzersiz eğitimi ve sağlıklı beslenme gibi sağlıklı yaşam öğretileri alışkanlık haline getirilip ‘yaşam tarzı' olmalıdır. Sonuç olarak, uzun süreli akciğer hastalığından dolayı nefes darlığı, çabuk yorulma ve güçsüzlük hissediyorsanız, günlük aktivitelerinizi yapmakta zorluk çekiyorsanız değerlendirme için göğüs hastalıkları uzmanına başvurduktan sonra pulmoner rehabilitasyon programlarından yararlanmalısınız” dedi.